А. М. Сманова- алматы: ҚазМемҚызПУ, 2012. 234 б
«Ҥлкен секіріс» және оның зардаптары
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
Сманова-А.М.-Азия-және-Африка-елдерінің-қазіргі-заман-тарихы
| «Ҥлкен секіріс» және оның зардаптары.
Қытайдың ке- ңестік үлгі деңгейінде даму жолдарындағы жаңа қадамы әлеу- меттік-экономикалық саясатта «үлкен секіріс» және деревнялар- ды коммунистік жолға салу болды. 1958 жылы мамырда Мао Цзэдун ауылдарда халық коммуналарын ұйымдастыруға шақыр- ды. Бұл саясат негізінде жаңа ӛмір құрылысында Кеңес Одағын басып озуға ұмтылу идеясы болды. Мұнда тек еңбек және негіз- гі ӛндіріс кӛзі ғана емес, сонымен бірге шаруалардың жеке мен- шігі де кірді. Кірісті бәріне бірдей бӛліп беру орнады, ең бірінші кезекте ортақ асханалардан тегін тамақ ішу. Осының барлығы казарма түрінде болып, материалдық қызығушылық қағидасы- нан нақты бас тарту басталды. Ондағы басты ұран «үш жыл ауыр күрес-он жыл бақыт» деп аталды. Бірақ бұл одан да кӛп жылдарға созылды. Ӛндіріс ӛнімі 2,5 есеге ӛсті, елде жаңа ӛнді- ріс орындары мен жергілікті әдістер бойынша болат балқыту қолға алынды. Барлық жерлерде, ауылдарда, институттардың, мектептердің, емханалардың, театрлардың аулаларында жүзде- ген мың шойын және болат балқытатын пештер, тау-кен және қазбалар пайда болды. Сонымен Қытайды алдыңғы қатарлы дер- жаваға айналдыратын «үлкен секіріс» осылай басталды. Алайда, халықтың үлкен күші жұмсалған кӛп кӛлемді ең- бек шикізаты шығын болып, металдың кӛп бӛлігі және басқа 58 ӛнімдердің сапасы ӛте тӛмен болды. Әсіресе ауыл шаруашылы- ғы ауыр дағдарысқа ұшырады. 1959 жылдың ӛзінде ел аштықты сезіне бастады. Ӛз жекеменшігінен айырылған шаруалардың ең- бекке деген белсенділігі тӛмендеді. Партия басшылары жағынан болған сарапшылардың саны қуғын-сүргінмен аяқталды. Мао Цзэдун идеясына қарсы шыққан армия арасында да тазалау бас- талды. КСРО-мен байланыс нашарлады. 1950 жылдары КСРО Пекинге ұзақ мерзімге несие беріп, ӛз мамандарын жіберіп отырса, 1960-шы жылдары оларды кері қайтара бастады. Осы «үлкен секіріс» жылдары ҚХР-ның ауыл шаруашылық ӛнімі 3 есеге, ұлттық кіріс 4 есеге қысқарып кетті. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|