Әлеуметтану, Шырын Ақтенге, Утегалиева Сания


ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ, ПРОЦЕСС, ОЛАРДЫҢ МƏНІ МЕН



Pdf көрінісі
бет2/3
Дата20.09.2023
өлшемі4,32 Mb.
#108974
1   2   3
ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ, ПРОЦЕСС, ОЛАРДЫҢ МƏНІ МЕН
СЕБЕБІН ФИЛОСОФИЯЛЫҚ АБСТРАКЦИЯЛЫ
ҰҒЫМДАРДЫҢ НЕГІЗІНДЕ ТҮСІНДІРУГЕ
ТЫРЫСТЫ.БҰЛ КЕЗЕҢНІҢ БАСТЫ ҚЫЗМЕТІ – ОЛ
ҚАНДАЙ ДА БІР ЗАТТЫ, ҚҰБЫЛЫСТЫ, ПРОЦЕСТІ
АЛМАЙЫҚ, ОЛАРДЫ СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ӨТКІЗІП
ҚАРАУДЫ ҚАЖЕТ ЕТЕДІ. СӨЙТІП ЕКІНШІ КЕЗЕҢ
АДАМНЫҢ ИНТЕЛЕКТУАЛДЫ ДАМУЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ
ТҮРІН, ЯҒНИ ПОЗИТИВИЗМДІ ДАЙЫНДАЙДЫ.
АЛ, ҮШІНШІ, ЯҒНИ ПОЗИТИВИСТІК КЕЗЕҢДЕ АДАМ
ҚҰБЫЛЫС, ПРОЦЕСТЕРДІҢ, ЗАТТАРДЫҢ
АБСТРАКТЫЛЫ МƏНДЕРІ МЕН МАЗМҰНДАРЫНАН,
СЕБЕПТЕРІНЕН БАС ТАРТАДЫ.ОЛ ТЕК ҚАНА
ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ БАҚЫЛАП, ОЛАРДЫҢ
АРСЫНДАҒЫ ТҰРАҚТЫ БАЙЛАНЫС ПЕН
ҚАТЫНАСТАРДЫ БЕЛГІЛЕП ОТЫРАДЫ.


О.Конттың ой-пікірлерін, идеясын одан əрі дамытқан
ағылшын əлеуметтанушысы Герберт Спенсер (1820-
1903) болды. Оның əлеуметтану теориясы негізгі екі
мəселеден тұрады. Бұл екі ой-пікір, идея Ч.Дарвиннің
биологиялық түрлердің пайда болу теориясының
негізінде пайда болған.
1) қоғамды биологиялық организм ретінде қарау;
2) əлеуметтік эволюция идеясы.
ГЕРБЕРТ СПЕНСЕР


Г.Спенсер тірі
организмдердің жүйке
жүйесін мемлекеттік
басқару мекемелерінің
қызметімен теңестіреді.
Ол қоғам мен организм
арасында кейбір
ерекшеліктер туралы ой-
пікір қозғады. Мысалы,
қоғамдағы адам қоғамнан
біршама тəуелсіз тұрады,
ал организмнің бөліктері
мен элементтері оның
тұтастығын құрайды, оған
тəуелді. 
Г.Спенсер қоғамның
əлеуметтік құрылымын
талдай келе, əлеуметтік
институттардың алты
тұрпатын атап көрсеткен.
Оларға туыстық білім, саяси,
шіркеу, кəсіби жəне
өндірістік тұрпаттар жатады.
Өзінің еңбектерінде
(Социология как предмет
изучения. СПБ, 1986;
Основные начала , СПБ,
1897; Основание
социологий, СПБ1906 г.)
əлеуметтік институттардың
эволюциясын зерттеген
Ол өзінің əлеуметтік көзқарастарын
«Бастаудың негіздері» , «Биология
негіздері», «Психологиялық негіздері» ,
«Əлеуметтану негіздері» деген
еңбектерінде баяндады. Спенсердің
əлеуметтануының аса құнды жағы
«Əмбебап эволюция заңы» деп аталды.
Бұл заң бойынша Спенсер қоғамның
нақты əлеуметтік жағдайын жан-жақты
білу қажет екендігін атап көрсетті. Еркін
жəне ішкі себептердің пайда болуы
əлеуметтік эволюциялық жетістігінне
жетуінің бірден-бір шартты мелекетік
қызметіне қатаң шек қою болып
табылады деп көрсетті. Мемлекеттің
негізгі міндеті деп қоғамда құқықтың
жүзеге асырылуы жəне еркіндік тиімділігі
заңының сақталуын қамтамасыз ету.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет