Жұмыс бағдарламасы негізінде дайындалды

Программа дисциплины                                                                                      Форма

                        для студентов                                                                                       Ф СО ПГУ 7.18.2/07

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Қазақ филологиясы кафедрасы

«Стилистика   және   тіл   мәдениеті»   пәні   бойынша   050205   -

«Филология:   қазақ   филологиясы»   мамандығының

студенттеріне арналған

ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

Лист утверждения                                                                                                     Форма

       к программе дисциплины                                                                                    Ф СО ПГУ 7.18.2/11

               для студентов                                                  

БЕКІТЕМІН

ФЖиӨ факультетінің 

деканы                           

_____________ 

Ж.Т.Сарбалаев

                                                                                  «___»_________

____2007ж

     

Құрастырушы:

 

ф.ғ.к.,

 

аға

 

оқытушы

Г.К.Қажыбаева_____________

      

Қазақ филологиясы кафедрасы

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

«Стилистика және тіл мәдениеті» пәні бойынша  050205-  «Филология:

қазақ филологиясы» мамандығының студенттері үшін

Студенттерге арналған пән бағдарламасы  «___»________2007

жылы бекіген 

жұмыс бағдарламасы  негізінде дайындалды.  

  Қазақ   филологиясы   кафедрасының  

   «___»___2007ж.

мәжілісінде ұсынылды.  

Хаттама №__ 

Кафедра меңгерушісі_______________________Қ.П.Жүсіп

          

                                   

Филология,   журналистика   және   өнер   факультетінің

«_____»_____2007   ж.     әдістемелік   кеңесінде   мақұлданды.

Хаттама №___

ӘК төрайымы____________________ М.В. Семенова 

Оқытушы туралы мәлімет:

ф.ғ.к., доцент Қажыбаева Гүлден Кенесқызы

Тел. (8-7182) 32-43-08

Қабылдау уақыты: жұма, сағ. 16.45

Пән туралы мәліметтер:

«Стилистика және тіл мәдениеті» пәні  050205- «Филология:

қазақ   филологиясы»   мамандығында   7   семестрде   15   аптада   оқытылады.

Жалпы сағат саны –90, дәріс -27с, тәжірибешілік -18, СӨЖ-45с.

Студенттердің тіл мәдениеті мен стилистика туралы  жүйелі

теориялық   білімі   алуына,   оны   тәжірибе   жүзінде   жүзеге

асыруға   негізделеді.   Студенттерге   лингвистикалық

стилистиканың   негізгі   ұғымдары   туралы,   әсіресе

функциональдық   стильдер   мен   тіл   ярустарының

стилистикалық   мүмкіндіктері   туралы   білім   беру,   кез-келген

мәтіннің   қай   стильге   жататынын   ажырата   білуге   үйрету

көзделеді.

Пәннің қысқаша аннотациясы

Қазіргі қазақ тіл мәдениеті мен стилистиканың жүйесіндегі

маңызды   мәселелерді   ғылыми   тұрғыдан   зерттеу   ісімен,

оқытудың жаңа технологиясын меңгертуге көңіл бөлінеді; тіл

ярустарының   стилистикасының   қызметі   меңгертіледі;   іс

қағаздарының,   ғылыми   еңбектер   және   баспасөз   бетіндегі

материалдарға   тілдік   тұрғыдан   талдау   жасап,   әр   стильге

материалдар жазуға дағдыланады.

Пәнді оқыту мақсаты

: 

Мәтіндегі фонетикалық немесе грамматикалық қателерді

болдырмаудың   жолдарын   көрсете   білуге   үйрету,   ауызша

және жазбаша жұмыстарды орындау үстінде шәкірттердің тіл

тазалығын, анықтығын, дәлдігін сақтап, әр сөз, сөйлемді өз

орынмен жұмсап, қазақ тіл мәдениетін көтеруді үлес қосуды

мақсатқа алады.

Қолданылатын єдебиеттер

Негізгі:

1. Адамбаев Б. Халық даналығы. А., 1976

2. Әміров   Р.   Ауызекі   сөйлеу   тілі   синтаксисінің

ерекшеліктері. А.,1977. 

3. Болғанбаев Ә. Қазақ тіліндегі синонимдер. А.,1970.

4. Балақаев   М.,   Жанпейісов   Е.,   Томанов   М.,   Манасбаев   Б.

Қазақ тілінің стилистикасы. А.,1996,1974.

5. Балақаев М. Қазақ тілі мәдениетінің мәселелері. А., 1971.

6.     Балақаев   М.,   Серғалиев   М.   Қазақ   тілінің   мәдениеті.

А.,1995.

7.     Балақаев   М.   Қазақ   әдеби   тілі   және   оның   нормалары.

А.,1984.

8. Жанпейісов Е. Қазақ прозасының тілі. А.,1968.

9. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996.

    10. Жұбанов Е. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. А.,1966.

    11. Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А., 1989,1996.

    12. Қожахметова Х. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте

қолданылуы. 

      А.,1972.

   13.  Қоңыров Т. Қазақ теңеулері. А., 1978.

     14.     Мұсабекова   Ф.   Қазіргі   қазақ   тіліндегі   зат   есімнің

стилистимкасы. А.,1976.   

     15.     Мұсабекова   Ф.   Қазіргі   қазақ   тіліндегі   практикалық

стилистикасы.

         А.,   1982.

     16.  Өмірәлиев Қ. XV-XIX ғасырлардағы қазақ поэзиясының

тілі. А.,1976.

   17.  Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А.,1981.

   18.  Серғалиев М. Синтаксис және стилистика. А.,1997.

     19.   Серғалиев М. Мұхтар Әуезов және көркем шығарма

тілі. А.,1998.

   20.  Сыздықова Р. Абай шығармаларының тілі. А.,1968.

   21.  Сыздықова Р. Абай өлеңдерінің синтаксистік құрылымы.

А.,1970.

   22.  Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А., 1984,1994.

   23.  Шалабай Б.    Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005

Ќосымша єдебиеттер:

  24. Сыздыќова Р. Абайдыњ сµз µрнегі. А., 1995.

  25. Стилистика русского языка. М.,1972.

   26.   Скворцов   Л.И.   Теоретические   основы   культуры   речи.

М.,1980.

          

Тематический план                                                                                                  Форма                       

                   дисциплины                                                                                                   СО ПГУ 7.18.2/07

 

Пәннің мазмұны

Ф СО ПГУ 7.18.1/13

Пәннің тақырыптық жоспары

№ 

Тақырып

Сағат саны

Дәріс

Тәжір.

С¤Ж

СӨЖО

1

2

3

4

5

1

Стилистика   және   тіл

мәдениеті   туралы   түсінік.

Зерттейтін

 

мәселелері,

пайда   болып   қалыптасуы,

оқытудың   мақсаты   мен

міндеттері.

1

1

3

2

Функционалдық

стилистика,

 

зерттеу

бағыттары, бөлінісі. Жалпы

стилистика. Салыстырмалы-

салғастырмалы стилистика,

ішінара стилистика.

1

1

3

3

 

Дара

 

немесе

индивидуальдық

стилистика

1

1

3

4

«Стиль» сөзінің тарихы мен

мағынасы

 

 

туралы.

Функциональдық

 

стиль

және

 

экспрессивтік-

эмоционалдық

 

стиль.

Функциональдық   стильдің

түрлері.

2

1

3

5

Ауызекі сөйлеу стилі

2

1

3

6

Ресми стиль

2

1

3

7

Ғылыми стиль

2

2

3

8

Публицистикалық стиль

2

1

3

9

Шешендік сөз мәдениеті

1

1

3

10 Көркем әдебиет стилі

2

2

3

11 Тіл

 

ярустарының

стилистикасы

2

1

3

12 Тілдің

 

фразелогиялық

құралдарының

стилистикалық қолданысы

2

1

3

13 Грамматикалық стилистика

2

1

3

14 Етістіктің   стилистикалық

қызметі

1

1

1

 15 Стилистикалық синтаксис

2

1

2

 16 Тілдің

 

бейнелегіш-

мәнерлегіш құралдары

2

1

3

Барлығы:  сағат

27

18

45

Теориялық курс мазмұны

1-тақырып.

 

Стилистика және тіл мәдениеті туралы түсінік.

Зерттейтін мәселелері, пайда болып қалыптасуы, оқытудың

мақсаты мен міндеттері.

Лингвистикалық   стилистиканың

анықтамасы,   зерттейтін   мәселелерінің   пайда   болып

қалыптасуы,   оқытудың   мақсаты   мен   міндеттері.

Лингвистикалық  стилистика  мен   әдебиеттану   лингвистика.

Лингвистикалық   стилистика   мен   тіл     мәдениеті.     Тіл

мәдениеті туралы түсінік. Тіл мәдениеті туралы көзқарастар.

Тіл мәдениеті және норма.  Тіл мәдениеті, сөйлеу мәдениеті,

баспасөз тілінің мәдениеті, көркем әдебиеттің тілі қазақ тіл

мәдениетін   дамытудағы     рөлі.   Әдеби   тілдің   қалыптасуына

фольклордың,   көркем   сөз   зергерлерінің   ықпалы.   Жалпы

халықтық   тілі   және   оның   нормалары.   Функционалды

стилистиканың өз ішіндегі стильдер бойынша жіктелісі.

2-тақырып

.

 

Функционалдық   стилистика,   зерттеу

бағыттары,   бөлінісі.   Жалпы   стилистика.   Салыстырмалы-

салғастырмалы   стилистика,   ішінара   стилистика.

Лингвистикалық   стилистиканың   бағыттары.   Зерттеу

нысандарының   ауқымына,   көлеміне   байланысты   жалпы

стилистика.   салыстырмалы-салғастырмалы   стилистика,

ішінара   стилистика,   дара   немесе   индивидуальдық

стилистика   болып   бөлінуі.   Жалпы   стилистиканың

анықтамасы, басты ұғымдары мен категориялары, әр түрлі

топтарға   жіктелуі.   Стилистиканың   салыстырмалы-

салғастармалы

 

түрлері,

 

ұқсастықтары

 

мен

айырмашылықтары.   Контрастивтік   стилистика.     Ішінара

стилистиканың нақтылы бір ұлт, халық тіліндегі стилистика

мәселелерін көтеруі.

3

-тақырып.  Дара немесе индивидуальдық стилистика.

Дара   немесе   индивидуальды   стилистика   деп   аталып

жүрген   стилистиканың   түрі   жеке   автордың,   жеке

шығарманың немесе жеке жанрдың стилистикасын зерттеу

нысаны   болуы.   М.Әуезовтің   «Қорғансыздың   күні»

шығармасындағы дара стилі. Кеңсе қағазының тілі туралы,

бір   ғалымның   монографиясының   тіліне   қатысты   т.с.с.

үлкенді-кішілі   стилистикалық   еңбектер   осы   салаға

жататындығын қарастыру. 

4-тақырып.  «Стиль» сөзінің тарихы мен мағынасы  туралы.

Функциональдық   стиль   және   экспрессивтік-эмоционалдық

стиль. 

Функциональдық стильдің түрлері. Лингвистикалық

стилистиканың   мазмұны   мен   бағыттарын   айқындайтын   ең

басты   түрлері   –   функциональдық   стилистика   мен   тіл

ярустары   стилистикасы.   Функциональдық   стилистика   өз

ішінде   стильдер   жүйесіне   жіктелуі:   ауызекі   сөйлеу   тілі,

ресми стиль, ғылыми стиль, публицистикалық стиль, көркем

әдебиет   стилі   (тілі).   Тіл   стилистикасының   басты   бағыты-

сөздердің   мәтіннен   тысқары   күйіндегі   стилистикалық

қызметін   айқындау.   «Стиль»   сөзінің   тарихы   мен   мағынасы

туралы.   Функциональдық   стиль   және   экспрессивтік-

эмоционалдық

 

стиль;

 

олардың

 

арақатынасы.

Функциональдық   стильдерді   жіктеуге   қатысты   әр   түрлі

ғылыми көзқарастар. Функциональдық стильдің түрлері.

5-тақырып.

  

Ауызекі сөйлеу стилі

Ауызекі   сөйлеу   стилі.   Жалпы   сипаттамасы.   Ауызекі

сөйлеу   стилінің   шағын     түрлері   (подстильдер):   бейресми

ауызекі   сөйлеу   шағын   стилі,   ауызекі   сөйлеу   шығын   стилі,

әдеби   ауызекі   сөйлеу   шағын   стилі,   тұрмыстық-ауызекі

сөйлеу шағын стилі. Ауызекі сөйлеу стилінің фонетикалық-

интонациялық   ерекшеліктері.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

лексикасы   мен   фразеологиясы.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

морфологиясы   мен   синтаксисі.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

мәдениеті.   Ойдағыдай қарым-қатынас жасаудың шарттары

(коммуникативтік   қажеттілік,   әңгімелесушінің   көңіл-күйі,

тыңдаушының   айтушы   көңілін   түсіне   білуі,   айтушының

әңгіме   нысанын   жеткізе   алуы,   сөйлеу   кезіндегі   жағдай,

сөйлеушінің   сөз   әдебін   білуі.   т.б).   Коммуникативтік

сәтсіздіктің   себептері.   Коммуникативтік   мақсат,   сөйлеу

стратегиясы   мен   тактикасы,   тәсілдері.   Тілдік   қарым-

қатынастың жанрлары (ақылдасу, әңгімелесу, талас, әңгіме,

тарих, хат, күнделік т.б.). Тілдік қатынастағы әдеп. Ауызекі

сөйлеу стилінің лингвистикалық және экстралингвистикалық

белгілері.

6

-

тақырып. Ресми стиль.

Жалпы   сипаттамасы.   Ресми   стильдің   шағын   түрлері:

таза заң шағын ресми стилі, кеңсе қағаздары шағын ресми

стилі,   дипломатиялық   шағын   ресми   стиль.   Ресми   стильдің

лексикасы мен фразелогиясы. Ресми стильдің морфологиясы

мен   синтаксисі.   Ресми   стиль   элементтерінің   ресми   қарым-

қатынас   аясынан   тыс   жерде   қолданылуы.   Ресми   стиль

мәдениеті.   Құжат   мәтіндерінің   мәтіндік   нормалары.   Ресми

сөз нормаларының динамикасы. 

7-тақырып. Ғылыми стиль.

Жалпы сипаттамасы. Ғылыми стильдің шағын түрлері:

таза   ғылыми   шағын   стиль;   ғылыми-оқулық   шағын   стилі,

көпшілікке арналған шағын ғылыми стиль. Ғылыми стильдің

лингвистикалық   және   экстралингвистикалық   белгілері.

Ғылыми   стиль   мәдениеті.   Арнаулы   категориялар   мен

ұғымдарды   білдірудің   құралдары.     Ғылыми   стильдің

стильдік   және   жанрлық   ерекшеліктері.   Терминологиядағы

норма,   оған   қойылатын   талаптар   (   мазмұнға   сәйкестігі,

дәлдік,   бір   мағыналылық,   синонимі   болмайтындығы,

қысқалық   т.б.).   Норманың   кәсіби   варианты.   Терминдердің

қалыптасуы,   стандартталуы   және   сәйкестендіруі.

Академиялық   сөйлеу   кеізіндегі   және   лекция   оқу   үстіндегі

шешендік өнер.

8

-

тақырып. Публицистикалық стиль.

Жалпы сипаттамасы. Публицистикалық стильдің шағын

түрлері:   саяси-насихаттық   шағын   публицистикалық   стиль,

таза публицистикалық стиль, таза публицистикалық шағын

стиль, газет шағын публицистикалық стилі. Газет тілінің өз

ішінде жіктелетіндігі (бас мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат

т.б.).   Публицистикалық   стилі.   Публицистикалық   стильдің

жазбаша   және   ауызша   түрлері.   Публицистикалық   стиль

лингвистикалық   және   экстралингвистикалық   белгілері.

Публицистикалық   стильдің   фонетикасы.   Публицистикалық

стильдің   морфологиясы   мен   синтаксисі.   Публицистикалық

стиль   және   ауызекі   сөйлеу   стилі.   Публицистикалық   стиль

және   көркем   әдебиет  

  тілі.   Бұқаралық   ақпарат

құралдарының   ақпараттық   өрісі   мен   ақпараттық   нормасы.

Сөйлем мәнерілігінің құралдары.

9-тақырып. Шешендік сөз мәдениеті.

Шешендік сөздің тектері мен түрлері. Әлеуметтік-саяси

тақырыптағы   шешендік   өнер.   Сот   процесіндегі   шешендік

өнер.   Әлеуметтік-тұрмыстық   мәселелерге   байланысты

шешендік   өнер.   Шешендік   өнер   және   әдеби   тілдің

функциональдық   стильдері.   Сөйлеудің   функциональдық-

мағыналық түрлері. Шешендік сөздің құрылымы.

10-тақырып. Көркем әдебиет стилі.

Жалпы   сипаттама.   Көркем   әдебиет   стилі   түрлері.

Көркем әдебиет стилі туралы көзқарастар. Көркем әдебиет

тілінің эстетикалық қызметі. Көркем әдебиет тілі мен әдеби

тіл.   Көркем   әдебиет   тілі   мен   ауызекі   сөйлеу   стилінің

арақатынасы.   Көркем   әдебиет   стилі   мен   публицистикалық

стильдің арақатынасы. Көркем әдебиет стилінің көп стильдік

болып   келетіндігі.   Шығарманың   көркем   жүйесі.   «Автор

бейнесі»   туралы   түсінік.   Көркем   әдебиет   тілін   зерттеудің

аспектілері. Көркем әдебиет тілінің әдебиеттің жанрларына

байланысты   әр   түрлі   көрінісі.   Көркем   әдебиет   тілінде

диалектизмдер   мен   кәсіби   сөздердің   қолданысы.   Көркем

шығармадағы   архаизм   және   историзм.   Табу,   эвфемизмнің

көркем шығармадан алатын орындары.

11-тақырып. Тіл ярустарының стилистикасы.

Тіл ярустарының стилистикасы туралы көзқарастар. Тіл

ярустарының   стилистикасының   түрлері   мен   олардың   тіл

білімінің   басқа   салаларымен   арақатынасы.   Лексика-

фразеологиялық   стилистика.   Сөзді   таңдап   қолдану.

Лексикалық   тіркесімділік.   Сөздің   көп   мағыналығының

стилистикалық   қолданысы.   Омонимдер.   Синонимдер.

Антонимдер.   Паронимдер.   Тілдің   актив   және   пассив

құрамындағы   сөздердің   стилистикалық   қасиеттері.

Архаизмдер   мен   историзмдер.   Неологизмдер.   Басқа

тілдерден   ауысқан   сөздер.   Сөздердің   қолдану   аясына

байланысты

 

стилистикалық

 

қасиеттері.

 

Көркем

шығармадағы   диалектизмдердің   қызметі.   Кәсіби-

техникалық және терминологиялық лексика.

12-тақырып.

 Тілдің   фразелогиялық   құралдарының

стилистикалық қолданысы Тілдің

 

фразеологиялық

құралдарының   стилистикалық   қолданысы.   Фразелогиялық

тіркестер.   Мақалдар   мен   мәтелдер.   Қанатты   сөздер.

Фразеологиялық

 

синонимдер

 

мен

 

варианттар.

Фразеологиялық

 

единицалардың

 

эмоциональды-

экспрессивті   бояуы.   Фразеологизмдердің   экспрессивті-

стилистикалық   қасиеттеріне   қарай   топтастырылуы:

бейтарап

 

фразеологизмдер,

 

сөйлеу

 

тіліндегі

фразеологизмдер, кітаби сипаттағы фразеологизмдер. Басқа

тілдерден ауысқан фразеологизмдер.

13-тақырып. Грамматикалық стилистика.

Жалпы   түсінік.   Морфологиялық   құрылыстың   негізгі

стилистикалық   белгілері.   Зат   есім.   Зат   есімнің   септік

жалғауларының

 

стилистикалық

 

қызметі.

 

Септік

жалғауларының   синонимдігі.   Көптік   ұғымды   білдірудің

тәсілдері.   Сын   есім.   Сын   есім   кейбір   жұрнақтарының

стилистикалық   қызметі.   Сын   есім   шырайларының

синонимдес  келетіндігі.   Субстантивтену   құбылысы.   Есімдік,

Жіктеу, өздік, сілтеу есімдіктерінің стилистикалық қызметі.

14

-

тақырып. Етістіктің стилистикалық қызметі.

 Үстеу, шылау, одағайлардың қолданылуы.

Етістіктің

шақтары.   Етістік   шақтарының   тұлғаларын   қабылдаған

сөздердің   синонимдігі.   Етістік   райларының   стилистикалық

қызметі. Райлардың қосымшаларын жалғаған синоним болу

мүмкіндіктері. Үстеу, шылау, одағайлардың қолданылуы.

15

-

тақырып. Стилистикалық синтаксис .

Стилистикалық   синтаксис   туралы   жалпы   түсінік.   Жай

сөйлемнің   құрылысы.   Жай   сөйлемнің   кейбір   түрлерінің

синонимдігі.   Экспрессивтілікті   білдірудің   синтаксистік

тәсілдері.   Сөйлемдегі   сөздердің   орын   тәртібінің

стилистикалық   қызметі.   Бірыңғай   сөйлем   мүшелерінің

қолданылуы. Қаратпа сөздер мен сөз тіркестері. Қыстырма

сөздер,   сөз   тіркестері   және   сөйлемдер.   Құрмалас   сөйлем

синтаксисі. Құрмалас сөйлем түрлерінің қолданылуы. Жазба

тілдегі, фольклордағы және ауызша сөйлеудегі сөйлемдер.

Құрмалас   сөйлемдерді   қолдануда   кететін   қателер.

Синтаксистік   параллель   конструкциялар.   Құрамалас

сөйлемдердің   өзара   және   жай   сөйлемдермен   параллель

қатынасқа түсетіндігі. Автор сөзінің, төл сөз бен ортақ төл

сөздің қолданылуындағы стилистикалық ерекшеліктер.

16-тақырып. Тілдің бейнелегіш-мәнерлегіш құралдары.

Троптар.   Эпитет.   Теңеу.   Метафора.   Метонимия.

Синекдоха.   Гипербола   мен   литота.   Ирония.   Сарказм.

Аллегория. Ассонанс. Перифраза. Стилистикалық фигуралар.

Анафора.   Эпифора.   Параллелизм.   Антитеза.   Градация.

Инверсия.   Эллипсис.   Риторикалық   қаратпа.   Риторикалық

сұрақ.

Тєжірибешілік сабаќтардыњ мазм±ны

1-тақырып. Дара немесе индивидуальдық стилистика.

Дара   немесе   индивидуалды   стилистика   деп   аталып

жүрген   стилистиканың   түрі   жеке   автордың,   жеке

шығарманың немесе жеке жанрдың  стилистикасын зерттеу

нысаны   болуы.   М.Әуезовтің   «Қорғансыздың   күні»

шығармасындағы   дара   стилі.  Кеңсе   қағазының  тілі  туралы,

бір   ғалымның   монографиясының   тіліне   қатысты   т.с.с.

үлкенді-кішілі   стилистикалық   еңбектер   осы   салаға

жататындығын қарастыру. 

2-тақырып.  «Стиль» сөзінің тарихы мен мағынасы   туралы.

Функциональдық   стиль   және   экспрессивтік-эмоционалдық

стиль. Функциональдық стильдің түрлері.

Лингвистикалық   стилистиканың   мазмұны   мен

бағыттарын   айқындайтын   ең   басты   түрлері   –

функциональдық стилистика мен тіл ярустары стилистикасы.

Функциональдық   стилистика   өз   ішінде   стильдер   жүйесіне

жіктелуі:   ауызекі   сөйлеу   тілі,   ресми   стиль,   ғылыми   стиль,

публистикалық   стиль,   көркем   әдебиет   стилі   (тілі).   Тіл

стилистикасының басты бағыты- сөздердің мәтіннен тысқары

күйіндегі стилистикалық қызметін айқындау. «Стиль» сөзінің

тарихы мен мағынасы туралы. Функциональдық стиль және

экспрессивтік-эмоционалдық   стиль;   олардың   арақатынасы.

Функциональдық   стильдерді   жіктеуге   қатысты   әр   түрлі

ғылыми көзқарастар. Функциональдық стильдің түрлері.

3-тақырып. Ауызекі сөйлеу стилі.

Ауызекі   сөйлеу   стилі.   Жалпы   сипаттамасы.   Ауызекі

сөйлеу   стилінің   шағын     түрлері   (подстильдер):   бейресми

ауызекі   сөйлеу   шағын   стилі,   ауызекі   сөйлеу   шағын   стилі,

әдеби ауыекі сөйлеу шағын стилі, тұрмыстық-ауызекі сөйлеу

шағын   стилі.   Ауызезекі   сөйлеу   стилінің   фонетикалық-

интонациялық   ерекшеліктері.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

лексикасы   мен   фразеологиясы.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

морфологиясы   мен   синтаксисі.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің

мәдениеті.   Ойдағыдай қарым-қатынас жасаудың шарттары

(коммуникативтік   қажеттілік,   әңгімелесуішінің   көңіл-күйі,

тыңдаушының айтушы көңілін түсіне білуі, айтушының әңгіме

нысанын жеткізе алуы, сөйлеу кезіндегі жағдай, сөйлеушінің

сөз әдебін білуі. т.б). Коммуникативтік сәтсіздіктің себептері.

Коммуникативтік мақсат, сөйлеу стратегиясы мен тактикасы,

тәсілдері.   Тілдік   қарым-қатынастың   жанрлары   (ақылдасу,

әңгімелесу,   талас,   әңгіме,   тарих,   хат,   күнделік   т.б.).   Тілдік

қатынастағы   әдеп.   Ауызекі   сөйлеу  стилінің   лингвистикалық

және экстралингвистикалық белгілері.

4-тақырып. Ресми стиль.

Жалпы   сипаттамасы.   Ресми   стильдің   шағын   түрлері:

таза заң шағын ресми стилі, кеңсе қағаздары шағын ресми

стилі,   дипломатиялық   шағын   ресми   стиль.   Ресми   стильдің

лексикасы мен фразелогиясы. Ресми стильдің морфологиясы

мен   синтаксисі.   Ресми   стиль   элементтерінің   ресми   қарым-

қатынас   аясынан   тыс   жерде   қолданылуы.   Ресми   стиль

мәдениеті. Құжат мәтіндерінің мәтіндік нормалары. Ресми сөз

нормаларының динамикасы. 

5-тақырып. Ғылыми стиль.

Жалпы   сипаттамасы.   Ғылыми   стильдің   шағын   түрлері:

таза   ғылыми   шағын   стиль;   ғылыми-оқулық   шағын   стилі,

көпшілікке арналған шағын ғылыми стиль. Ғылыми стильдің

лингвистикалық   және   экстралингвистикалық   белгілері.

Ғылыми   стиль   мәдениеті.   Арнаулы   категориялар   мен

ұғымдарды білдірудің құралдары.  Ғылыми стильдің стильдік

және   жанрлық   ерекшеліктері.   Терминологиядағы   норма,

оған қойылатын талаптар ( мазмұнға сәйкестігі, дәлдік, бір

мағыналылық,   синонимі   болмайтындығы,   қысқалық   т.б.).

Норманың   кәсіби   варианты.   Терминдердің   қалыптасуы,

стандартталуы   және   сәйкестендіруі.   Академиялық   сөйлеу

кеізіндегі және лекция оқу үстіндегі шешендік өнер.

6-тақырып. Публицистикалық стиль.

Жалпы сипаттамасы. Публицистикалық стильдің шағын

түрлері:   саяси-насихаттық   шағын   публицистикалық   стиль,

таза   публицистикалық  стиль,   таза   публицистикалық  шағын

стиль, газет шағын публицистикалық стилі. Газет тілінің өз

ішінде жіктелетіндігі (бас мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат

т.б.).   Публицистикалық   стилі.   Публицистикалық   стильдің

жазбаша   және   ауызша   түрлері.   Публицистикалық   стиль

лингвистикалық   және   экстралингвистикалық   белгілері.

Публицистикалық   стильдің   фонетикасы.   Публицистикалық

стильдің   морфологиясы   мен   синтаксисі.   Публицистикалық

стиль   және   ауызекі   сөйлеу   стилі.   Публицистикалық   стиль

және көркем әдебиет  тілі. Бұқаралық ақпарат құралдарының

ақпараттық   өрісі   мен   ақпараттық   нормасы.   Сөйлем

мәнерілігінің құралдары.

7-тақырып. Көркем әдебиет стилі.

Жалпы сипаттама. Көркем әдебиет стилі түрлері. Көркем

әдебиет   стилі   туралы   көзқарастар.   Көркем   әдебиет   тілінің

эстетикалық   қызметі.   Көркем   әдебиет   тілі   мен   әдеби   тіл.

Көркем   әдебиет   тілі   мен   ауызекі   сөйлеу   стилінің

арақатынасы.   Көркем   әдебиет   стилі   мен   публицистикалық

стильдің арақатынасы. Көркем әдебиет стилінің көп стильдік

болып   келетіндігі.   Шығарманың   көркем   жүйесі.   «Автор

бейнесі»   туралы   түсінік.   Көркем   әдебиет   тілін   зерттеудің

аспектілері. Көркем әдебиет тілінің әдебиеттің  жанрларына

байланысты   әр   түрлі   көрінісі.   Көркем   әдебиет   тілінде

диалектизмдер   мен   кәсіби   сөздердің   қолданысы.   Көркем

шығармадағы   архаизм   және   историзм.   Табу,   эвфемизмнің

көркем шығармадан алатын орындары.

8-тақырып. Тіл ярустарының стилистикасы

Тіл ярустарының стилистикасы туралы көзқарастар. Тіл

ярустарының   стилистикасының   түрлері   мен   олардың   тіл

білімінің   басқа   салаларымен   арақатынасы.   Лексика-

фразеологиялық   стилистика.   Сөзді   таңдап   қолдану.

Лексикалық   тіркесімділік.   Сөздің   көп   мағыналығының

стилистикалық   қолданысы.   Омонимдер.   Синонимдер.

Антонимдер.   Паронимдер.   Тілдің   актив   және   пассив

құрамындағы   сөздердің   стилистикалық   қасиеттері.

Архаизмдер   мен   историзмдер.   Неологизмдер.   Басқа

тілдерден   ауысқан   сөздер.   Сөздердің   қолдану   аясына

байланысты

 

стилистикалық

 

қасиеттері.

 

Көркем

шығармадағы диалектизмдердің қызметі. Кәсіби-техникалық

және терминологиялық лексика.

9-тақырып. Тілдің бейнелегіш-мәнерлегіш құралдары

Троптар.   Эпитет.   Теңеу.   Метафора.   Метонимия.

Синекдоха.   Гипербола   мен   литота.   Ирония.   Сарказм.

Аллегория. Ассонанс. Перифраза. Стилистикалық фигуралар.

Анафора.   Эпифора.   Параллелизм.   Антитеза.   Градация.

Инверсия.   Эллипсис.   Риторикалық   қаратпа.   Риторикалық

сұрақ.

С¤Ж мазм±ны

№ С¤Ж т‰рі

Есеп беру 

формасы

Баќылау т

‰рі

Саѓат кµлемі

1 Дєріс сабаќтарын 

өңдеу

Сабаќќа 

ќатысу

10 (1х10)

2 ‡й тапсырмасын 

орындау

Ж±мыс 

дєптері

Сабаќќа 

ќатысу

10 (1х10)

3

Ќосымша 

материалдарѓа 

дайындыќ

Конспект 

Коллоквиу

м 

15

4

Семестрлік 

тапсырманы 

орындау

Тест 

жұмысы

Семестрлік

тапсырман

ы ќорѓау

6

5

Баќылау 

шараларына 

дайындыќ

РК 1, РК 2

4

Барлыѓы

45

Студенттерге µздігінен оќуѓа берілетін таќырыптар

1.  

Тіл   мәдениеті,   сөйлеу   мәдениеті,   баспасөз   тілінің

мәдениеті,   көркем   әдебиеттің   тілі   қазақ   тіл   мәдениетін

дамытудағы  рөлі. Әдеби тілдің қалыптасуына фольклордың,

көркем сөз зергерлерінің ықпалы. Жалпы халықтық тілі және

оның   нормалары.   Зерттеу   нысандарының   ауқымына,

көлеміне   байланысты   жалпы   стилистика.   салыстырмалы-

салғастырмалы стилистика, ішінара стилистика, дара немесе

индивидуальдық стилистика болып бөлінуі

¦сынылатын єдебиет: [1], 1-11 бет, [2], 21-25 беттер, [3], 

17-30 беттер;  [4], 1-24 беттер,  [21] 18-50 беттер. [23] 4-12 

беттер.

2.   Стилистиканың   салыстырмалы-салғастармалы   түрлері,

ұқсастықтары   мен   айырмашылықтары.   Контрастивтік

стилистика.  Ішінара  стилистиканың нақтылы бір ұлт, халық

тіліндегі стилистика мәселелерін көтеруі.

¦сынылатын єдебиет: [5], 70-85 беттер; [7], 21-44 беттер, 

[19], 41-89 беттер.

3. Дара немесе индивидуалды стилистика деп аталып жүрген

стилистиканың   түрі   жеке   автордың,   жеке   шығарманың

немесе жеке жанрдың стилистикасын зерттеу нысаны болуы.

О.Бөкей әңгімелерінің стилі.

¦сынылатын єдебиет: [6], 31-44 бет, [9], 41-89 беттер, 

[20], 11-59 беттер.

4. Тілдік қарым-қатынастың жанрлары (ақылдасу, әңгімелесу,

талас, әңгіме, тарих, хат, күнделік т.б.). Тілдік қатынастағы

әдеп.   Ауызекі   сөйлеу   стилінің   лингвистикалық   және

экстралингвистикалық   белгілері.   Ресми   стильдің   лексикасы

мен   фразелогиясы.   Ресми   стильдің   морфологиясы   мен

синтаксисі.

¦сынылатын єдебиет: [8], 1-26 бет, [10], 1-55 беттер, [11],

30-78 бет, [19] 45-75 беттер, [20], 1-55 беттер, [22] 85-96 

беттер.

5.   Ғылыми   стильдің   стильдік   және   жанрлық  ерекшеліктері.

Терминологиядағы   норма,   оған   қойылатын   талаптар

(мазмұнға   сәйкестігі,   дәлдік,   бір   мағыналылық,   синонимі

болмайтындығы,   қысқалық   т.б.).   Публицистикалық   стиль

және көркем әдебиет  тілі. Бұқаралық ақпарат құралдарының

ақпараттық   өрісі   мен   ақпараттық   нормасы.   Сөйлем

мәнерілігінің құралдары.

¦сынылатын єдебиет: [12], 5-36 бет, [15], 2-15 беттер, 

[13] 90-110 беттер, 16], 24-48 беттер. [17] 36-79 беттер,  [18], 

1-20 беттер.

6. Шешендік өнер және әдеби тілдің функциональдық 

стильдері. Сөйлеудің функциональдық-мағыналық түрлері.

¦сынылатын єдебиет: [14], 9-17 бет, [24], 1-53 беттер, 

[26] 15-58 беттер.

7.   Шығарманың   көркем   жүйесі.   «Автор   бейнесі»   туралы

түсінік. Көркем әдебиет тілін зерттеудің аспектілері. Көркем

әдебиет тілінің әдебиеттің жанрларына байланысты әр түрлі

көрінісі.

         ¦сынылатын єдебиет: [12],  25-89 бет, [17], 25-69 беттер,

[25] 29-78 беттер. 

8.   Лексика-фразеологиялық   стилистика.   Сөзді   таңдап

қолдану.   Сөздің   көп   мағыналылығының   стилистикалық

қолданысы.   Омонимдер.   Синонимдер.   Антонимдер.

Паронимдер.   Сөздердің   қолдану   аясына   байланысты

стилистикалық қасиеттері.

 ¦сынылатын єдебиет: [4], 11-28 бет, [8], 25-39 беттер, 

[15] 9-40 беттер, [16] 19-45 беттер.

        Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг (3 семестр)

Барл

ық

балл

Апта

1

2

3

4

5

6

7

8

Аптадағы максим.

сағат

1

0

11 10 11 10 11

11 26

100

Дәріс

сабағына

қатысу

СӨЖ

түрі

Ү

Т

1

ҮТ2 ҮТ

3

ҮТ4 ҮТ

5

ҮТ6 ҮТ7 ҮТ

8

16

Бақыл

ау

форма

сы

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Макс.

балл

2

2

2

2

2

2

2

2

‡й

тапсырма

сын

орындау

СӨЖ

түрі

Ү

Т

1

ҮТ2 ҮТ

3

ҮТ4 ҮТ

5

ҮТ6 ҮТ7 ҮТ

1

32

Бақыл

ау

форма

сы

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Макс.

балл

4

4

4

4

4

4

4

4

Ќосымша

материал

дарѓа

дайындыќ

СӨЖ

түрі

ҚМ

1

ҚМ

2

ҚМ

3

ҚМ

4

20

Бақыл

ау

форма

сы

К

К

К

К

Макс.

балл

5

5

5

5

Семестрлі

к

тапсырма

ны

орындау

СӨЖ

түрі

С

Т

СТ

СТ

12

Бақыл

ау

форма

сы

Р

1

Р2

Р3

Макс.

балл

4

4

4

Межелік

бақылау

Тақ.

№

20

Бақыл

ау

форма

сы

МБ

Макс.

балл

20

2 рейтинг (3 семестр)

Барл

ық

балл

Апта

9

10

11

12

13

14

15

Аптадағы

максим. сағат

12

9

12

9

12

9

37

100

Дәріс

сабағына

қатысу

СӨЖ

түрі

ҮТ

9

ҮТ1

0

ҮТ1

1

ҮТ1

2

ҮТ1

3

ҮТ1

4

ҮТ1

5

14

Бақыл

ау

форм

асы

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Макс.

балл

2

2

2

2

2

2

2

‡й

тапсырма

сын

орындау

СӨЖ

түрі

ҮТ9

1

ҮТ1

0

ҮТ1

1

ҮТ1

2

ҮТ1

3

ҮТ1

4

ҮТ1

5

28

Бақыл

ау

форм

асы

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Макс.

балл

4

4

4

4

4

4

4

Ќосымша

материал

дарѓа

дайындыќ

СӨЖ

түрі

ҚМ

5

ҚМ

6

ҚМ

7

ҚМ

8

ҚМ

9

ҚМ1

0

ҚМ1

1

21

Бақыл

ау

форм

асы

К

К

К

К

К

К

К

Макс.

балл

3

3

3

3

3

3

3

Семестрлі

к

тапсырма

ны

орындау

СӨЖ

түрі

СМ

4

СМ

5

СМ

6

СМ7

12

Бақыл

ау

форм

асы

Р

Р

Р

Р

Макс.

балл

3

3

3

3

Межелік

СӨЖ

МБ

25

бақылау

Бақыл

ау

форм

асы

Макс.

балл

25

Шартты   белгілер:   ҮТ1   –   үй   тапсырмасы     №,   ,Қ   –оқу

үрдісіне   қатысу,   ҚМ   –қосымша   материал,   К-   конспект,   СМ-

семестрлік жұмыс, МБ – межелік бақылау  №1.

Курс саясаты

Оқу   процесіне   қатысу   дегеніміз   –   сабаққа   қатысу,

пікірталаста   және   топ   жұмысында   белсенділік   көрсету,

топтастарының оқуына әсер ету.

Қойылған   талаптар   орындалмаса,   жаза   қолданылады.

Сабаққа   100   пайыз   қатысып,   берілген   тапсырмаларды

уақытымен және дұрыс орындаса – ең жоғарғы ұпай 100 б.

қойылады. Курсты өту барысында төмендегідей марапаттау

ұпайлары қойылады: 

- дәріске қатысу – 2 балл.

- тәжір. сабаққа қатысу – 1балл.

- тәжір. жұмысты орындау – 4 балл

Тәжірибешілік жұмыстарын орындау барысында 

- Сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беру -2 балл;

- Жаттығу жұмыстарын орындау-1 балл;

- Мәтінге талдау жасау -1 балл.

Өздік жұмыстарын орындау және қорғау барысында: 

- материалды толық меңгеру -3 балл.

- Талқыланатын тақырыптың, жоба мәселесінің мазмұнын

ашу-2 балл

- Лексика-грамматикалық

 

және

 

стилистикалық

сауаттылығы -2 балл.

-   Материалдың мазмұндалуына шығармашылық көзқарас

және өз ойын айта білу – 2 ұпай.

Студенттер білімін аралық бақылау тест немесе жазбаша

бақылау жұмысы түрінде жүргізіледі.

Осы көрсеткіштер орындалмаған жағдайда жеткіліксіз

немесе айып санкциялары қолданылады:

1)

сабақты босату (себепсіз);

2)

тапсырмаларды уақытымен орындамау;

3)

тапсырмаларды орындау барысында қателіктер жіберу,

яғни,студент материалды толық меңгермеген жағдайда.

Егер   студент   сабаққа   себепті   жағдаймен   келе   алмаса,

келесі аптада сол сабаққа өтеу (отработка) жасайды. Бірақ

ұпай азайтылады.

Пән бойынша қорытынды рейтингті есептеу әдісі

№

Қорытынды

бақылау түрі

Бақылау түрлері

¤лшемдік

‰лес

1

Емтихан

Емтихан

0,4

Ағымдық

үлгерімді бақылау

0,6

2

Сынақ

Сынақ

0,4

Ағымдық

үлгерімді бақылау

0,6

3

Емтихан К/Ж

Емтихан 

0,4

Курстық жұмыс

0,3

 

Ағымдық

үлгерімді

бақылау

0,3

4

Курстық жұмыс

Курстық жұмыс

0,6

Ағымдық

үлгерімді бақылау

0,4

Пән   бойынша   қорытынды   рейтинг   мына   формула

бойынша анықталады:

Қ = Р

1

 + Р

2

__ ӨҮаү + Е*ӨҮе+КЖ*ӨҮкж

мұндағы   Р

1

,   Р

2

,   Е,   С,   КЖ   –   бірінші,   екінші   рейтингте   алған

ұпай бойынша емтихандағы балл көрсеткіші

ӨҮаү,   ӨҮе,   ӨҮс,   ӨҮкж   –   ағымдық   үлгерімнің   семестрдегі

үлестері.

Студент   сынақты   тапсырмай   алуы   үшін   жинаған   балы   100

болу керек.

Егер   оқу   жоспарында   емтихан   мен   сынақ   қарастырылған

болса, онда сынақ ағымдық бақылау түрі деп есептеледі.

КЖ   ғылыми   жетекші   қатысуымен   комиссия   алдында

қорғалады   және   пікірмен   бірге   бағаланады.   Пән   бойынша

қорытынды рейтинг 2-кестеге сай баллдан сандық баламаға,

әріптік   және   дәстүрлі   бағаға   ауыстырылады.   Сөйтіп,   оқу

жетістіктері   журналына   және   рейтингтік   ведомостьқа

жазылады.   Ведомость   пен   сынақ   кітапшасына   дәстүрлі

үлгімен баға қойылады.

Егер   пән   бойынша   емтиханнан   басқа   курстық   жұмыс

қарастырылған   болса,   онда   сынақ   кітапшасына   дәстүрлі

үлгімен Кж балына сай баға қойылады.

Студенттердің білімін анықтау көрсеткіші

Балл

түріндегі

қорытынд

ы баға

Балдың

сандық

баламас

ы

Әріп

жүйесі

бойынш

а

бағалау

Дәстүрлі   жүйе   бойынша

қойылатын баға

Емтихан,   дифф.

сынақ

сынақ

1

2

3

4

5

95-100

4

А

өте жақсы

Есептелді

90-94

3,67

А-

85-89

3,33

В+

Жақсы

80-84

3,0

В

Жақсы

75-79

2,67

В-

Жақсы

70-74

2,33

С+

қанағаттанарл

ық

65-69

2,0

С

60-64

1,67

С-

55-59

1,33

Д+

50-54

1,0

Д

0-49

0

F

қанағаттанарл

ықсыз

есептелм

еді

Егер студент емтиханда F деген баға алса, оның қорытынды

рейтингі анықталмайды. Ведомостьқа «қанағаттанарлықсыз»

деген   баға   қойылады.   Егер   пән   бірнеше   семестрде   өтетін

болса, онда балл түріндегі баға орташа есеппен қорытылады:

Қ= _Қ

1

*К

1

+Қ

2

*К

2

+...+Қ

n

*К

n

К

1

+К

2

+...+К

n

Мұнда Қ

1 

,Қ

2 

,Қ

n

 – семестр бойынша балл түріндегі қорытынды

баға;

К

1

,К

2

,К

n

 – семестр бойынша пән сағаты

n – семестр саны