Модульдің коды мен
атауы
VR 3140 Ветеринариялық радиобиология VR 4307
Veterinary radiobiology
Модульдің
фаслитаторлары/тьюторы
Фаслитаторлары: б.ғ.к., доценттер Сахариянов А.Ж.,
Бабалиев С.У., ассистенттер в.ғ.к. Канатов Б., в.ғ.к.
Сарсенова Г.Т., Сарикова С.С., Казтаева Б.
Тьютор: в.ғ.к., доцент Жұмагелдиев А.А.
Модуль типі
Таңдау модулі (Кәсіптендіру циклі)
Оқу деңгейі
Арнайы жоғарғы білім
Мамандық
5В120100 – «Ветеринариялық медицина»
Кредиттер саны /ECTS
2/3,0 (1 кредит = 1,5 ECTS)
Оқыту формасы
Күндізгі
Семестр/ триместр
8
Модульдің
пререквизиттері
Физика, химия, биохимия, морфология, микробиология,
рентгенология, қолданбалы клиникалық диагностика т.б.
курстары
Модульдің
постреквизиттері
Мал өімдерін ветсансараптау, өсімдік, балық және ара
шаруашылығы
өнімдерін
ветсансараптау,патологиялық
анатомия, ветеринариялық паразитология, эпизоотология,
хирургия, акушерство т.б. курстары
Модульдің мазмұны
Атомның құрылысы туралы осы заманғы түсінік.
Радиоактивтілік құбылыс. Радиациялық сәулелер және оның
түрлері мен сипаты. Радиоактивті ыдырау заңы. Меншікті
радиоактивтіліктің, активтіліктің өлшем бірліктері. Табиғи
радиоактивті туыстастық. Гамма сәулесінің заттармен
әрекеттесуі. Комтон эффект, фототиімділік, жұп құрау.
Радиометрия және дозиметрия туралы түсінік, оның
мақсаты мен міндеттері. Иондаушы сәулелерді табу және
тіркеу құралдары мен әдістері. Сәуле мөлшері (доза), оның
түрі мен қуаты. Сәуле қуаты мен мөлшерінің өлшем
бірліктері. Радиоэкология және оның міндеттері. Ауыл
шаруашылық тізбегі бойынша (топырақ, өсімдік, мал
өнімдері) радиоизотоптардың көшуі. Иондаушы сәулелер
әсерінен
болатын
ұлпалардағы физикалық-химиялық
үрдістер. Аз мөлшердегі иондаушы сәуленің әсер ету
мәселесі, табиғи радиоактивтіліктің маңызы. Сәулемен
зақымданудың жіктелуі. Сәуле ауруы және оның түрі: жіті
және
созылмалы.
Ветеринариялық
радиометриялық
сараптаудың міндеттері. Ветеринариялық радиохимиялық
сараптау, оның мақсаты мен міндеттері.
Модульдің құзыреттілігі
Радиобиологиял пәнін оқу барысында студент біліуге
тиісті:
- ядролық физика элементтерін, радиометрия, дозиметрия,
радиотоксикология және радиоэкологияны, малдәрігерлік
қадағалау нысандарын радиациялық сараптауды;
- ядролық сәулелердің биологиялық әсері негізін біліп, сәуле
ауруын балауды, емдеуді және болжауды;
-
иондаушы сәулелермен және радионуклидтермен
зақымданған
малды
шаруашылықта
пайдалану
мүмкіншілігін;
- иондаушы сәулелерді, радиоизотоптарды, басқа да
радиация көздерін ветеринария ғылымында пайдалануды.
меңгеруге тиісті:
- негізгі радиометриялық және дозиметриялық аспаптарды
дайындауды және жұмыс істеуді;
-
сәуле
ауруының
ауыртпалық
дәрежесін,
радиоизотоптармен сырттай және іштей зақымданудың
сәулелену дозасының мөлшерін анықтауды;
- тамақ өнімдерінің, жем-шөптің, судың радиоактивтік
дәрежесін анықтауды;
-
радионуклидтермен
зақымданған
аймақта
мал
шаруашылығын жүргізуді ұйымдастыруды;
- тамақ өнімдеріне, жем-шөпке, суға т.б., жүргізілетін
дезактивациялық шараларды;
- радиоактивті заттармен жұмыс істегенде жеке қорғаныс
құралдарын пайдалануды;
- радиациялық жағдайды бағалауды.
Курс соңында студент жітік білуге тиісті:
- радиометрия және дозиметрия әдістерін, радиометриялық,
дозиметриялық аспаптардың негізгі түрлерін пайдалануды;
- ветеринариялық қадағалау нысандарын радиациялық
сараптау әдістерін;
- бұл кезде құжаттарды дұрыс толтырып, жүргізуді;
- биологиялық зерттеу кезінде радиоизотоптарды пайдалану
әдістерін;
Қорытынды бақылау
Емтихан
Модульдің мерзімі
1 академиялық кезең (15 апта)
Әдебиеттер тізімі
1.Белов А.Д., Киршин Б.А. и др. Радиобиология. –
М.:
Колос
, 1999.
2.Киршин В.А., Кирикбаев С.К. и др. Радиобиологические
эффекты у животных. М.2000.
3.Сахариянов А.Ж., Шалхарова Д.Ж. Ветеринарная
радиобиология. –Алматы., «Нур-Принт», 2013 г. 218 с.
4.Шуклин Н.Ф., Киршин В.А., Кирикбаев С.К. Полевая
ветеринарно-санитарная и радиобиологическая экс-пертиза
продуктов животновдства, в книге Ветери-нарно-санитарная
экспертиза, стандартизация и серти-фикация продуктов. – II
том- Алматы «CREDO», 2003.
5.Сахариянов А.Ж., Жумагельдиев А.А. Ветеринариялық
қадағалау нысандарын радиациялық сараптау (сынама алу
және дайындау). ОӘН, 2014, 40 бет.
6.СахарияновА.Ж.,
ЖумагельдиевА.А.
Сынаманың
радиоактивтілігін сараптау және толтырылатын алғашқы
құжаттар. ОӘН, 2014, 44 бет.
Модульдің коды мен
атауы
OOIKIBP 3133 Құстардың аса қауіпті және карантинді
инфекциялары
Модульдің фасилитатор /
тьютор
Фасилитатор: д.в.ғ., профессор Асанов Н.Г.
Тьютор: PhD докторант ассистент Мусоев А.М.
Модуль типі
Таңдау модулі(кәсіптендіру циклі)
Оқу деңгейі
Жоғары арнайы білім
Мамандық
5В120100-Ветеринарлық медицина
Кредит ECTS/саны
2/3,0 (1 кредит =1,5 ECTS)
Оқыту формасы
Күндізгі
Семестр/триместр
7
Модульдің
пререквизиттері
Микробиология, вирусология, індеттану және инфекциялық
аурулар
Модульдің
постреквизиттері
Магистратура пәндері
Модульдің мазмұны
Біздің елімізде құстың инфекциялық ауруларынан қарсы
емі мен іс шаралары өте жақсы деңгейде қарастырылған.
Бірінші кезекте,бұл біздің еліміздің басқа елдермен
экономикалық тұрғыда жақсы мәнге ие болып отыр.Қазіргі
кезде жабайы құстардың ҚР бойынша миграциялық прцесін
ескере отырып, көптеген материалдар мен факті жүзінде
жұмыс жасаған жөн. Бұлар, инфекцияның ошағы ретінде
қарасытрылып алынады.Мұнда нозологиялық формада бұл
жабайы құстар және адамдарға қатысты қауіптілігі
айтарлықтай болып отыр. Сондықтан да экспресс –
диагностика және ликвидация, ошағының тез арада
профилактикасы ХЭБ бойынша істік шаралары және
олардың құрылу структурасы ареалға және нозоареалға
қарап күресу шарасына үлкен мүмкіндік береді.
Модульдің құзыреттілігі
Модульді меңгергеннен кейін білімгер:
-білуге тиіс: құстардың аса қауіпті және карантинді
инфекцияның қатарына енетін инфекциялық ауруларды
толық зерттеп, олардың індеттік ерекшеліктерін, ауруды
анықтаудың әдістерін меңгеріп, індет ошағында
жүргізілетін шаралардың жоспарын жасап, індеттен
нозоареалды толықтай тазартып, індеттің алдын алудың
нақты жоспарын жасауға міндетті; -қабілетті болу керек: үй
және жабайы құстардың аса қауіпті және карантиндік
инфекцияларымен жұмыс істегенде берілетін рұқсат
құжаттарын дұрыс толтыру, патматериалды алудың,
сақтаудың, жеткізудің мәнін меңгеру; -құзыретті болу
керек: құстардың аса қауіпті және карантинді
инфекцияларына моноторинг жүргізуге , ауруды адамдарға
қауіпті инфекцияларды таралмауына тиісті медицина
мекемелерінмен бірлесе отырып қажетті ұйымдастыру
жұмыстарын жүргізу.
Қорытынды бақылау
Емтихан
Модульдің мерзімі
1 немесе 2 академиялық кезең (7-15 апта)
Әдебиеттер
1. Сайдулдин Т. «Основы серология» – Алматы,1992 ж.
2. Сайдулдин Т. «Індеттану және жануарлардың жұқпалы
аурулары »- Алмать, 2009 ж.
3. Иванов.Н.П. «Диагностика инфекционных болезней
животных».-Алматы, 2008 ж.
4. Асанов Н.Ғ. « Індеттану және микробиология негіздері».
Алматы-2008
5. Қасымов Е.И. «Індеттану және инфекциялық аурулармен
күресу шаралары». –Алматы,2009 ж.
МАМАНДЫҚ: 5В120100 – ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ МЕДИЦИНА
5 КУРС
9 семестр – 11кр
Цикл Ко
д
Пәндер
Кр
цик
л
Код
Пәндер
Кр
Міндетті компонент – 5 кр.
Таңдау компоненті - жоқ
КП
PIА
4150
Паразитология
және
инвазиялық аурулар
2
КП
VSS
4151
Ветеринарлық
санитарлық
сараптау
3
Мамандандыруды таңдау-6 кр. МП
1. Мамандандыру «Өнімді жануарлардың мал
дәрігері»
КП
OZHIA
4152
Өнімді
жануарлардың
инфекциялық аурулары
3
КП
OZhTG
4153
Өнімді
малдардың
тәжрибелік гинекологиясы
3
2. Мамандандыру «Өнімсіз жануарлардың мал
дәрігері»
КП
OZHIA
4154
Өнімсіз
жануарлардың
инфекциялық аурулары
3
КП
OZhIA
4155
Өнімсіз
жануарлардың
инвазиялық аурулары
3
3. Мамандандыру «Зерттеу және зертханалық
істерінің мал дәрігері»
КП
ZhAPB
4156
Жануарлар
ауруларын
патоморфологиялық балау
3
КП
TZhIA
BS
4157
Территория
мен
жануарларды инфекциялық
аурулар
бойынша
сертификациялау
3
4.
Мамандандыру
«Мемлекеттік
ветеринариялық қызмет»
КП
IMZHIA
B
4158
Індет танулық мониториг
және
жануарлардың
инфекциялық
ауруларын
болжау
3
КП
IZhTBK
4159
Импортталатын жануарлар
мен
тауарлардың
биологиялық қауіпсіздігі
3
5 . Мамандандыру «Өнеркәсіптік құс, балық және
ара шаруашылығының мал дәрігері»
КП
KZhIA41
60
Құстардың жұқпайтын ішкі
аурулары
3
КП
BBAIA
4161
Балық және бал арасының
инфекциялық аурулары
3
10 семестр – 10 кр.
Міндетті компонент – 2кр.
Таңдау компоненті - жоқ
КП
SV
4162
Соттық ветеринария
2
Мамандандыруды таңдау– 8кр. МП
1. Мамандандыру «Өнімді жануарлардың мал
дәрігері»
КП
TT
4163
Тәжірибелік терапия
2
КП
OZh
4164
Өнімді
жануарлардың
тәжірибелік хирургиясы.
3
КП
TOAI
4165
Табиғи
ошақты
және
антропозоонозды инвазиялық
аурулар
3
2. Мамандандыру «Өнімсіз жануарлардың мал
дәрігері»
КП
OZhIA
4166
Өнімсіз
жануарлардың
инвазиялық аурулары
2
КП
EZhIA
4167
Экзотикалық жануарлардың
инвазиялық аурулары
3
КП
ОZhA
GA416
8
Өнімсіз
жануарлардың
акушерлік - гинекологиялық
аурулары
3
3. Мамандандыру «Зерттеу және зертханалық
істерінің мал дәрігері»
КП
BPDT
4169
Биопрепараттарды дайындау
технологиясы
2
КП
TOSh
KSVS
B
4170
Тағамдық
өнімдер
мен
шикізаттың
қауіпсіздігі,
сапасы және ветеринариялық
санитариялық бағасы
3
КП
VSPA
4171
Ветеринария
саласындағы
паразитологиялық зерттеулер
3
4.
Мамандандыру
«Мемлекеттік
ветеринариялық қызмет»
КП
IZhTB
K
4172
Импортталатын жануарлар
мен
тауарлардың
биологиялық қауіпсіздігі
2
КП
VK
4173
Ветеринариялық кәсіпкерлік 3
КП
FT
4174
Фармацевтикалық тауарлар
3
5. Мамандандыру «Өнеркәсіптік құс, балық және
ара шаруашылығының мал дәрігері»
КП
KBIAP
4175
Құстың,балықтың және бал
арасының
инфекциялық
ауруларының
патоморфологиясы
3
КП
KChO
VSS
4176
Құс шаруашылығы өнімдерін
ветеринариялық-
санитариялық сараптау
3
КП
OKSh
GVS
4177
Өндірістік
құс
шаруашылығының
гигиенасы
және
2
ветеринарлық санитариясы
5В120100-Ветеринариялық медицина мамандығының
«Өнімді жануарлардың мал дәрігері" мамандандыруларына арналған
ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Мамандандыру: «Өнімді жануарлардың мал дәрігері»
цикл
код
Пәндер
кр
сем
КП
KFT3123
Клиникалық фармакология және токсикология
2
7
КП
SPBPZh 3124
Өнімді жануарлар ауруларының салыстырмалы
патоморфологиясы
2
7
КП
OZhTG 3139
Өнімді малдардың тәжрибелік гинекологиясы
2
8
КП
VR 3140
Ветеринариялық радиобиология
2
8
КП
AShMZhA 4152 Өнімді жануарлардың жұқпалы аурулары
3
9
КП
MSHNVS 4153
Мал
шаруашылығы
нысандарындағы
ветеринариялық санитария
3
9
КП
TT 4164
Тәжірибелік терапия
2
9
КП
OZhTH 4165
Өнімді жануарлардың тәжірибелік хирургиясы.
3
9
КП
TOAI 4166
Табиғи ошақты және антропозоонозды инвазиялар
3
9
Барлығы:
22
Өнімді жануарлар ауруларының салыстырмалы патоморфологиясы
Comparative patomorfology of diseases of productive animals
Пререквизиттер: жануарлардың морфологиясы, жануарлар биохимиясы, жануарлар
физиологиясы.
Постреквизиттер: фармакология токсикологиясымен, эпизоотология және індеттік аурулар,
мал патологиясы, ветеринариялық санитариялық сараптау
Бағдарламаның қысқаша мазмұны: Өнімді мал мүшелерінің патологиясы. Өнімді малдың
вирустық ауруларының салыстырмалы патоморфологиясы. Өнімді малдың бактериялық
ауруларының салыстырмалы патоморфологиясы. Өнімді мал микоздарының салыстырмалы
патоморфологиясы. Өнімді мал протозооздары мен гельминтоздарының салыстырмалы
патоморфологиясы. Күйістілердің прионды ауруларының патоморфологиясы. Өнімді мал
өлексесін сойып зерттеу реті және әдісі. Гистологиялық, гистохимиялық, токсикологиялық
зерттеулерге патматериал алудың ерекшеліктері. Патологиялық анатомиялық сойып-зерттеу
құжаттарын рәсімдеу.
Бағдарлама жетекшілері: в.ғ.к., доценттер Нұрғазы Б.Ө., Мауланов А.З., Әмірғалиева С.С.
Кафедра коды – 08.
Өнімді жануарлардың жұқпалы аурулары
Infectious diseases of productive animals
Пререквизиттер: жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы, жануарлар
биохимиясы, микробиология және вирусология, ветеринарлық акушерлік және гинекология.
Постреквизиттер:эпизоотология және індеттік аурулар, ветеринариялық санитариялық
сараптау
Бағдарламаның қысқаша курсы: БҰҰның қабылдаған азық түлік бағдарламасын жүзеге
асыруға өнім беретін жануарлардың ролі ерекше назар аударады. Өнімді жануарлардың
халықаралық зерттеу институтының деректері бойынша инфекциялық аурулар жаһандық
қатердің ұлғаюына әкеліп отыр. Өнімді жануарлардың инфекциялық ауруларының таралуы
шартты түрде үш топты құрайтын объективті болжамдардың қатарын дәйектейді: олар –
табиғи-климаттық шарттар, зоографикалық және аймақтың даму деңгейінің әлеуметтік-
экономикалық көрсеткіштері. Эпизоотологиялық жіктеу кезінеде анағұрлым маңызды
векторлар
жұқпалы
аурулардың
экзотиялық,
конвенциялық,
эмергенттік
және
трансшекаралық инфекциялар сияқты топтарға ажыратады.
Өнімді жануарлардың жұқпалы ауруларының нозологиялық сипаттамалары. Бұл кезде өнімді
жануарлардың ауруларын бактериоздар, вироздар, микоздар типіндегі микробиологиялық
жіктеумен есепке алынады. Өнімді жануарлардың инфекциялық ауруларының заманауи
технологиясымен диагностикасының мәселелері. Халықаралық ұйымдардың (ОІЕ, ФАО,
ДДҰ) талаптарын ескере отырып, алдын алу және сауықтыру шараларының ерекшеліктері.
Бағдарламаның жетекшілері: профессорлар, в.ғ.д. Т. Сайдулдин, Н.Г.Асанов,
Е.И.Қасымов, доцент, в.ғ.д. Г.Д.Ілгекбаева, аға оқытушы, в.ғ.к. Б.К. Отарбаев
Кафедра коды – 08
Тәжірбиелік терапия (Practical therapya)
Пререквизиттер: жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы, жануарлар
биохимиясы, микробиология және вирусология, ветеринарлық акушерлік және гинекология.
Постреквизиттер:эпизоотология және індеттік аурулар, ветеринариялық санитариялық
сараптау
Бағдарламаның қысқаша мазмұны: Иммунды және жүйке жүйелері, зат алмасуы
бұзылуының және эндокринді ағзалардың, төл, құс және етқоректілер аурулары. Ауру мал
қабылдап, оқытушының жетекшілігімен өз бетінше алдын-ала ауруға диагноз қоя білу, ем
тағайындап, оны жүргізу, сонымен қатар, аурудан сақтандыру жоспарын құру.
Бағдарлама жетекшілері: в.ғ.к., доцент Есқожаев Ө.К.
Кафедра коды – 09.
Өнімді жануарлардың тәжірибелік хирургиясы.
Practical surgery of productive animals
Пререквизиттер: жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы, жануарлар
биохимиясы, микробиология және вирусология, ветеринарлық акушерлік және гинекология.
Постреквизиттер:эпизоотология және індеттік аурулар, ветеринариялық санитариялық
сараптау
Бағдарламаның қысқаша мазмұны:
Өнімді жануарларды жансыздандыру ерекшеліктері, жануар денесінің түрлі аумақтарына
жасалатын
операциялардың
ерекшеліктері.
Хирургиялық
ауруларды
балаудың
лабораториялық әдістері. Өнімді жануарлардың хирургиялық ауруларын балауда
ультрадыбысты зерттеу әдістерін қолдану. Өнімді жануарлардың хирургиялық ауруларында
патогенетикалық емдеу тәсілдерін қолдану. Хирургиялық иммунопатологиялар,
аллергиялық,
аутоиммундық,
иммунотапшылық
аурулары.
Иммунокоррекция,
реаниматология, жіті хирургия, лазеротерапия, массаж, оксигенотерапия, сепсисты емдеу,
қанның тамырда ұйып қалуы, ұлпалық терапия, рефлексотерапия. Өнімді жануарлардың
хирургиялық ауруларын балау, емдеу және алдын алу шараларының заманауи әдістері.
Өнімді жануарлардың хирургиялық ауруларының балау және емдеу шараларының дәстүрлі
емес әдістері. Малды бағып күтуде, соның ішінде спорттық жылқыларды өсіруде балау,
емдеу және алдын алу шараларын ұйымдастыру және енгізу.
Бағдарлама жетекшілері: в.ғ.к., доцент Иманғалиев А.Қ., в.ғ.к., аға окытушы Орынханов
Қ.А., ассистент Махмутов А.Қ.
Кафедра коды – 07.
Табиғи-ошақты және антропозоонозды инвазиялар.
Natural-centreand antropozoonosisinvasiondisease
Пререквизиттер: жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы, жануарлар
биохимиясы, микробиология және вирусология, ветеринарлық акушерлік және гинекология.
Постреквизиттер:эпизоотология және індеттік аурулар, ветеринариялық санитариялық
сараптау
Бағдарламаның қысқаша курсы: Табиғи-ошақты аурулар туралы ұғым.Е.Н.Павловскийдің
инвазиялық аурулардың табиғи ошақтылығы туралы ілімі.Антропозоонозды инвазиялар
туралы ұғым. Табиғи ошақты және антропозоонозды инвазиялардың індеттік тізбек туралы
ұғым.Негізгі табиғи ошақты және антропозоонозды трематодоздар. Табиғи ошақты және
антропозоонозды нематодоздар және макроканторинхоздар.Табиғи ошақты және
антропозоонозды арахноэнтомоздар. Табиғи ошақты және антропозоонозды протозооздар.
Табиғи ошақты және антропозоонозды инвазиялармен күресу ерекшеліктері.
Жайылымдарды және сыртқы ортаны инвазиялық ауру қоздырғыштарымен зақымдануын әр
түрлі әдістермен зерттеу. Тоғышарлардың аралық, қосымша және резервуарлы иелерін
инвазиялық аурулардың қоздырушыларымен зақымдануын зерттеу. Қоршаған орта
обьектілерінің инвазиялық аурулардың қоздырушыларымен зақымдануына географиялық
және табиғи факторлардың тигізетін әсері. Инвазиялық ауруларды болжау әдістері.
Инвазиялық ауруларға қарсы шаралардың болжау нәтижелеріне сүйеніп күнделікті
жоспарын құрастыру.
Бағдарлама жетекшілері:Б.ғ.д., профессор, Г.С.Шабдарбаева; в.ғ.к., аға оқытушы
Тұрғанбаева Г.Е.
Кафедра коды – 08
Фармацевтикалық тауарлар
Pharmaceptics commodity
Пререквизиттер: жануарлар морфологиясы, жануарлар физиологиясы, жануарлар
биохимиясы, микробиология және вирусология, ветеринарлық акушерлік және гинекология.
Достарыңызбен бөлісу: |