Бастау ы ш с ы н ы п та «м атем атика» б ш ім аим ағы бо и ы н ш а қ ¥зы р е т т ш ік т е р

БАСТАУ Ы Ш  С Ы Н Ы П ТА   «М АТЕМ АТИКА» Б Ш ІМ  АИМ АҒЫ  БО И Ы Н Ш А

Қ ¥ЗЫ Р Е Т Т Ш ІК Т Е Р

Оцгарова В.Қ., мүгалім 

Ғ.Қараш атындагы Қараоба мектеп-гимназиясы,

Казталов ауданы,  БҚО

Білім  берудің  күтілетін  нәтижелері  белгіленген  мақсатқа  сэйкес  мектеп  түлегінің  негізгі  қүзырлығы 

төмендегіше  анықталды: 

"Қүзыреттілік"-сәйкес  қүзіретке  ие  болу  негізінде  іс-әрекетті  жүзеге  асьфу 

қабілетінде  байқалатын  түлғалық  қасиет  (немесе  түлғаның  өзара  байланысқан  қасиеттерінің  жиынтығы). 

Қүзыреттілік  тэсіл  12  жылдық  мектепте  жаңа  тэсіл  болып  табылады  жэне  мектеп  түлегінің  өзгермелі 

жағдайда элеуметтік икемділігі  мен әрекет жүзеге  асьфу  қабілетінде  пайда болатын  оқушылардың сапалық 

кешенін дамытуды көздейді.

Оқушылардың  негізгі  қүзіреттілігі  ретінде:  қ^н д ы л ы қ  -   бағдарлы қ,  ж алп ы   мэдени,  оқу 

тан ы м ды қ,  ақ п ар атты қ  технологиялы қ,  элеуметтік  -   еңбек,  ком м уникативтік,  өзін-өзі  т^л ғал ы қ 

дамыту қүзіреттіліктері белгіленген.

Соның ішінде  Оқу - тан ы м д ы қ қ^зы реттілік -  оқушының зерттеу эректі мен өзіндік оқу-танымдық 

процесін қамтамасыз ететін кешенді қүзырлылық.  Бүл қүзырет өзінің білімдік қызметін үйымдастыра білуді, 

тиімді  жоспарлай  білуді,  сәйкес  функцияналдық  сауаттылық  талаптар  негізіндегі  білімді  игеруде  элемнің 

ғылыми  бағытын  түсінуде  ізденушілік  -   зерттеушілік  әрект  дағдыларын  игеруге  мүмкіндік  беретін  өзінің 

эрекетіне талдау жэне қорытынды жасау тәсілдерін қарастьфады.

Яғни,  мектепте алған терең білімдерін болашақта пайдалана білуге  бағытталған іс-әрекеттерді жүзеге 

асьфу  қабілеттерін  дамытуға  күш  салуымызды  керектігі  баса  айтылған.  Демек,  бүгінгі  таңда  қүзіреттілік 

түрғы  білім  мазмүнын  таңдау  білім  берудің  мақсаты  мен  міндетін,  нәтижесін  айқындауда  дәстүрлі 

бағыттармен тікелей байланыста бола отьфып,  білім берудің жетекші парагдигмасына айналуда

Адамның дамуы эр кезең талабына сэйкес атқарылатын әрекеттердің алмасуы мен,  күрделеніп өсумен 

қатар  жүретіндігі  белгілі.  Сэбилік  кезеңдегі  жетекші  эрекет  ойын  болмаса,  мектеп  жасында  әрекет  етудің 

жетекші  түрі-оқу,  үйрену.  Оқу  әрекеті  адамның  одан  кейінгі  саналы  өмір  сатысындағы  басты  әрекеті 

еңбекке  даярлаудың  алғашқы  кезеңі  ретінде  қалыптастьфады.  Сондықтан  да  оқу  әрекетінің  қоғамдық 

талаптарға  сай  үйымдастьфылуы,  өз  мэнінде  жүзеге  асьфылуы  маңызды.  Оқу  әрекеті  -   түлғаны 

тәрбиелеудің де басты шарттарының бірі.  Осы айтылған білім аймақтарының бірі

«Математика» ,білім аймағына  қатысты анықталған қүзіреттіліктер  төмендегіше сүрыпталады: 

«М атематика» білім айм ағы  бойынш а қ^зы реттіліктер.

Вербальды  -   коммуникативтік  қүзьфеттілік  :  ғылыми  -   түсінікті  аппаратты,  матемаикалық  тілді, 

эдістерді меңгеру,  оларға сүйену,  нақты есептерді математика мен информатика тіліне аудара білу.

Логикалық  -   алгоритмдік  қүзьфеттілік:  негізгі  логикалық  операторлар  мен  ақыл-ой  операцияларын 

үғыну  (салыстьфу,  абстракция,  жалпылау,  анализ,  синтез,  классификация,  жорамалдау,  дәлелдеу)  жэне 

орларды  қолдана  білу;  есептер  шығаруда  жэне  үрдістер  мен  қүбылыстарды  математикалық  модельдеуде 

алгоритмді  қүру  жэне  қолдану;  математикалық  түжьфымдардың  зандылық  түрғысындағы  сипаттамасын, 

оның адамзат қызметінің байлық аймағындағы қолданылуын білу.

Графикалық  -   кеңістік  қүзьфеттілік  объектілердің  түрлеріне  байланысты  жазықтық  пен  кеңістікте 

ажьфата  білу;  ақыл-ой 

амаладарын  орындау  жэне  практикалық  қызметте  объектілерді  кеңістік  пен 

жазықтықта орналастьфа, қүрастьфа, сэйкестендіре, түрлендіре,  ерекшелендіре білу;

Ақпараттық  -   технолгиялық  қүзьфеттілік:  математикалық  білімді  игеруде  ақпараттық  технолгияны 

негізгі мүмкіндіктерін пайдалана білу, дайын бағдарламаларды пайдалану немесе  өздігінше бағдарлама түзу 

негізінде  есептер  шығара  білу.Соңғы  жылдары  математикалық  сауаттылық  туралы  туралы  мәселелер 

көпшіліктің назарын аулауда.

Математикалық  сауаттылық дегеніміз:  -қоршаған  болмыста туындайтын,  математика  қүралдарымен 

шешілетін проблемаларды тани алу:

-сол проблемаларды математика тілінде түжьфымдай алу:

-оны математикалық білім мен әдістерді пайдаланып шеше алу.

-пайдаланынылған шешу эдістерін талдай алу:

-алынған нәтижелерді, қойылған проблеманы ескере отырып, түсіндіре алу.

-қойылған проблеманы шешуде алынған соңғы нәтижені түжьфымдай жэне жаза алу қабілеттері. 

Математикалық  қүзіреттілік  негізін  қалау  үшін  жергілікті  деңгейде  уақыт  керек,  өйткені  бастапқы 

кезде-ақ  шешілетін  проблемамен  танысу  қажет.Яғни,  оқушылар  қоршаған  ортада  туындаған  жэне 

математика  қүралдары  мен  шешілетін  проблеманы  тануды  үйренуі  тиіс  жэне  сол  проблемаларды 

математика  тілінде  түжырымдай  алуға:  оны  математикалық  білім  мен  әдістерді  пайдаланып  шеше  білуге: 

пайдаланған  шешу  әдістерін  талдай  алуға:  алынған  нәтижелерді  қойылған  проблеманы  ескере  отырып, 

түсіндіре  білуге:  қойылған  проблеманы  шешуде  алынған  соңғы  нәтижені  түжырымдай  жэне  жаза  алуға 

қабілетті болуы тиіс.

Математикалық  қүзіреттілікті  қалыптастьфу  негізі  бастауыш  сыныптан  басталады.  Осы  мақсатта 

бүгінгі  күннен бастап оқушыларды әзірлеу  бугінгі  бастауыш  сынып мүғалімдері,  яғни біздің міндеттеріміз 

деп  төменде  математика пэнінен өткізген сабағымды назарларыңызға үсынамын.

Математика

Сыныбы

4

Уақыты

17.02.2012

Тақырыбы

Екі таңбалы санға жазбаша бөлу тәсілдері.

Қүзыреттілікке жеткізетін 

сабақтың мақсат- 

міндеттері

А)Ақпараттық

Оқушылардың жан-жақты  білімдерін түрлі ақпараттар 

арқылы жетілдіру

б) Коммуникативтік

Мақсатқа жетуге үмтылдыру ,  ізденімпаздыққа тәрбиелеу

в)Проблеманы шешу

Берілген тапсырмаларды өз бетімен орындауға ,  салыстыра 

білуге,  өз бетімен шешім қабылдауға дағдыландыру

Сабақтың түрі

Аралас

Сабақтың эдісі

Көрнекілік,  сүрақ жауап ,  есептер шығару.

Сабақта қолданылатын

педагогикалық

технологиялар

Ынтымақтаса оқыту ,  білім беруді ізгілендіру , үжымдық 

жэне топтық оқыту , дамыта оқыту технологиялары.

Пэнаралық байланыс

Дүниетану,  бейнелеу.

Оқыту қүралда ры

Оқулық, суреттер.

Сабақтың

барысы

Мүғалімнің қызметі

Оқушының

қызметі

Күтілетін нәтежие

I.

¥йымдастыру

бөлімі

А) Амандасу 

Б)Түгелдеу

Оқушылардың назарын 

сабаққа аудару.Оқу 

қүралдарының дайындығын 

тексеру.

А)Амандасу 

Ә)Сабаққа эзірлік 

Кезекші 

қызметтерін 

атқарады. Назарын 

сабаққа аударады.

Барлығы сабаққа 

дайындалып зейіндерін 

аударады.

II. Үй

тапсырмасын

тексеру

Оқушылармен үй жүмысын 

бір бірлеп тексерді.

Оқушылар 

ауызша жауап 

береді.Оқушылар 

бір бірлеп 

көрсетіп шығару.

Тапсьфмалар 

салыстырылып сәйкес 

қорытынды жасалады.

III.  Өткен

материалды

қайталау

арқылы жаңа

материалды

қабылдауға

дайындық

Оқушыларға осы есепті 

түсіндіріп баған түрінде 

шығарту.

№1  Ауызша 

№2 Тусіндіру 

8624:  28=  308 

93860:  52=  1805 

№3  Мектеп  жанындағы 

бақтан 4 т 590 кг алма жэне 

3  т 660 кг алмүрт 

жиналды. Алма жәпгіктердің 

әрқайсысына  15  кг нан ,ал 

алмүрт жәшіктердің 

әрқайсысынан  12 кг нан 

бөлініп салынды.Төмендегі 

өрнектердің нені 

білдіретінін түсіндір.Сүрақ 

қойып,есепті шығар.

№6 Есепті шығар 

Арнайы машиналар көшені 

қардан тазалауға шықты.Бір 

машина сағатына 2 км 

жолды

тазалайды.Үзындығы 48 км 

көшенің қарын тазалау 

үшін , 2 қар тазалайтын

Оқушылар 

сүрақтарға дүрыс 

жауап берді.

№  1  Ауызша 

№2 Тусіндіру 

8624:  28=  308 

93860:  52=  1805 

№3

Алма-4590 кг  15 

кг жэшік 

Алмүрт-3660 кг 

12 кг жэшік 

4590:15 = 306 

3660  :  12= 305

№6

1  сағ =  15  кг 

ЖенЗл-1  са5 -  8 л 

t   арт 

5  car -?

15-5=75  5-8=40 

75-40=35  л

Оқушылар есепті 

түсініп

шығарады, салыстырады 

жылдам ойлануға 

,логикалық шешім 

қабылдауға үйренеді.

машинаға қанша сағат 

жұмыс жасау қажет

IV. Үйге 

тап сы рм а

№ 4,5,7 есептерді шығарып 

келу.

Уй тапсырмасы тақтаға 

жазылады.

Үйге берілген 

тапсьфманы 

оқушылар 

күнделіктеріне 

жазып алады.

Оқушылардың үйге 

берілген тапсьфманы 

күнделіктеріне жазып 

алуын қадағалау.

V.

Қ оры ты нды .

Сабаққа белсене 

қатысып,есептер шығарып 

отьфған оқушылар 

бағаланады.

Бағаларын 

күнделіктеріне 

қойдьфып алады.

Оқушылардың барлығы 

сабаққа белсене 

қатысуы..

Мектептегі  оқу  жүмысының  сапасы  мүғалімнің.  оқушылардың  оқу  әрекетін  іүрыс  үйымдастыра 

білуіне  байланысты.  Оқу  әрекеті  алдын-  ала жасалған жоспар  бойынша  мүғалімнің  басшылығымен жүйелі 

түрде іске асьфылғанда ғана  балалардың танымдық қабілетгерін бағытгы дамытады.

Пайдаланылган әдебиеттер тізімі:

1. 

Бастауыш мектеп 2009

2. 

Бастауыш мектеп 2011

3. 

12 жылдыц білім  беру 2006 №8

4. 

12 жылдыц білім  беру2008 №4

5. 

12 жылдыц білім  беру.  2009№2

6. 

12 жылдыц білім  беру.  2011№2