2.Белсенді тасмал- заттармен иондардың арнайы қуатын пайдаланып
электрохимиялық градиентке қарсы ауысуы. Мұндай градиентке қарсы
тасмал кезінде мөлшерлік немесе осмостық жұмыс атқарылады. Соның
нәтижесінде заттар аз жағынан көп жағына қарай ығыстырылады. Белсенді
тасмал екі түрге бөлінеді. Иондарда және органикалық заттарда (әсіресе
қанттар мен аминқышқылдарын), яғни күш қуат жұмсап тасу. Мұндай тасмал
қатары пиноцитоз-клеткалық зат еріген сұйықты "ішу" құбылысын
жатқызуға болады. Белсенді тасмал адинозинүшфосфат қышқылы
ыдырауынан бөлінген энергиясымен қамтамасыз етіледі. Тасымалдау кезінде
АҮФ ыдырау қуаты пайдаланылса, оны бірінші белсенді тасмал дейді. Мұны
арнайы тасушы – белоктар ,АҮФ және ,АҮФ қамтамасыз етеді.
Ферменттердің пішіндері (конформация) тасмалданатын иондарға ұқсас
болады. Бұнымен қатар мембранада екінші белсенді тасмал кездеседі. Ол
молекула мен иондарды, мөлшерлік гардинентке қарсы басқа өтіп жатқан
заттардың қуатын пайдаланып тасиды. Мысалы глюкоза, амин қышқылдары
аш ішектің кілегей қабатынан ионының қатысуымен ғана сіңеді (симпорт).
Бұл электрохимиялық айырмашылыққа байланысты болады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Достарыңызбен бөлісу: