(Алла) жаратқан деген
пікірді дәлелдейді.
Қазіргі замандағы ғылым деңгейі
адамның пайда болу құпиясын дәл
нақтылықпен шешуге толық мҥмкіндік тудырмаса да, оның адам
болмысы мен ерекшелігін анықтау ҥшін жеткілікті саналатыны анық. Бҧл болмыс
келесі қҧраушылардың ӛзара қатынасы арқылы қалыптасады: саналы ойдың
кӛмегі негізінде материалды және рухани қҧндылықтарды жетілдіру
қабілеттілігі мен арнайы тән ҥйлесімділігін ҧйымдастыру. Адамның қимыл-
қозғалыс табиғаты әлеуметтік шектеулермен (нормалар) бақыланса, адам
болып қалыптасады, - бҧл тек адамзат қоғамында ғана мҥмкін бола алады:
адам қоғамнан тыс қалыптаспайды.
Ғылым ҥшін
Құдайдың (құдайлардың) болмысы мен жоққа
шығарылуынан басқа аса қҧпиялы және жҧмбақ нәрсе жоқ.
Құдай – бҧл тек
ӛркениеттің дамуымен ғана басылмайтын, сонымен қатар, жанданған сайын
одан әрі маңызға ие болатын кӛптеген айтыстардың, ойлардың, кҥдіктердің
мәңгі тақырыбы. Этникалық және дҥниежҥзілік діндерде Қҧдай барлық
заттың бастамасы, дҥниенің жалпы және жеке элементтерінің тағдырын
анықтайтын табиғи және асыра табиғи болмыс ретінде танылады.
Адамзаттың жалпы діни бағытында
«Құдай», «Алла» немесе «Тәңір» сӛзі адамның жеке талпынысының ақтық нысаны, оның болмысының соңғы
мәні мен себебін тануға ҧмтылысын білдіреді.
«Қҧдай» тҥсінігі «барлық заттың, яғни, ӛмір атаулының адам ҥшін
соңғы және тәмәмдалған мәнімен ҥйлеседі». Бҧл ақтық соңында
барлығының ӛз болмысымен міндетті болуы, неге ҧмтылатынымыз бен әр
нәрсенің ӛз мәресіне жететінін білдіреді. Басқа сӛзбен айтқанда, бҧл -
ӛмірдің қҧндылығын, тҧрақтылығын, уақыт ҧзақтығын арттыратын
нәрсе»
7
. Ең бастысы, әр тҥрлі діндердің қасиетті кітаптарында
Қҧдайлардың ӛздерін бір мезгілде адамзат және «адамзаттан биік» болмыс
ретінде танытатыны таң қалдырады.
Қҧдайлар адамдар сияқты қуанады, қаһарланады, әрекет жасайды,
ӛздеріне назарды қажет етеді – сонымен қатар, олар толық жетілу, жан-
жақтылық, зор қҧдіреттілік, бақилық ӛмір сҥру қасиеттеріне ие бола
отырып, адамдардан шексіз асып тҥседі. Қҧдайдың есімдері әр тҥрлі болса
да
