Ббк 1. С 94 Қазақстан Республикасы

270
Үлбүрөген / ағетт
і
/ 
а
шығжүздү /
Тісәдемі / көріппең / қыздыңжайын //
(Абай)
Мұнда 
көзі айнадайын, жүрекке ыстық, етті ашық
деген
сөздер қатар тұрғанмен, екі аралықтарындағы дауыстылар 
кірікпейді, өйткені бұлар әр бөлек ырғақтық топта тұр.
Осы ережені ескеріп, мына өлең шумақтарын ырғақтық 
топтарға бөліп, дұрыс айтып көріңдер. Дауысты дыбыстардың 
кірігетін және кірікпейтін жерлерін дәлелдеңдер.
Жас қыз бен жас бәйтерек – бәрі бірдей,
Жапырағы тұра ма жылда өзгермей?
Менен гөрі сөзіңді жақсы ұғушы
Кетер деме ер жігіт бір кез келмей.
(Абай)
Жас дәурен, қызығыңа тоя алмаспын,
Ән мен күй, өлең, сені қоя алмаспын.
Тірлікте тербелейін, тебіренейін,
Бір күні кетсем ұйықтап, оянбаспын.
(Қ. Аманжолов)
Жел желпиді кейде есіп,
Көк жайлауда жатырмын.
Жұлдыздармен сөйлесіп,
Астында аспан-шатырдың.
(С. Мәуленов)
Ұшады аққу көлден байпаңдаған,
Қалқаға бір сөзім бар айта алмаған.
Су құйып сырлы аяққа тұндырғандай,
Көзіңнен айналайын жаутаңдаған.
(Халық өлеңі)
§16.
Қазақ тілінің қазіргі емле ережелері бойынша қосар 
ый, ій
әріптерінің орнына бір ғана 
и
әрпі жазылады. Мысалы: 
ки
(дұрысында 
кій 
болу керек), 
қи (қый 
болу керек), сол сияқты: 
би (бій), биыл (быйыл), жиі (жійі), жиналыс (жыйналыс), ти 
(тій), тиын (ақша, тыйын), тиін (аң, тійін)
т. т.
Ал 
и
әрпі – жіңішке дыбыстың таңбасы, бірақ жазуда жуан 
ый 
дыбысын да таңбалайтын болғандықтан, оны жіңішке 
де, жуан да етіп айтуға тура келеді. Ішінде 

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: