8. Ауыз сҧйықтығында қышқыл-сілтілі тепе-теңдікті сақтау меха- низмдері. Жауабы: Сілекейде буферлік жүйелер (бикарбонаттық, фосфаттық,
белоктық) бар. Бикарбонатты буферлік жүйе сілекейдегі бүкіл буферлік
сыйымдылықтың 80%-н құрайды. Сілекей қышқылданғанда алымы (Н
2
СО
3
)
жоғарылап, бӛлімі (NaНСО
3
) тӛмендейді. Ары қарай бикарбонатты буферлік
жүйе фосфаттымен әрекеттеседі:
Н
2
СО
3
+ Na
2
HPO
4
↔ NaHCO
3
+ NaH
2
PO
4
Белокты буфердің айтарлықтай маңызы жоқ.
9. Сілекейдің мицеллярлық қҧрылысы. Тіс тіндерінің минерализация- сына сілекей рН-ң әсері. Жауабы: Сілекей мицелласы Са
3
(РО
4
)
2
-н түзілген ерімейтін ядродан
тұрады. Ядроның сыртында потенциал анықтаушы гидрофосфат (НРО
4
)
2-
иондары, адсорбциялық және диффузды қабатта қарсы зарядты Са
2+
иондары
орналасқан. мицелланың айналасында мицелланың тұрақтылығын қамтамасыз
ететін белоктық қабат бар. Мицелланың тұрақтылығы сілекейдің рН-ы мен
иондық құрамына тәуелді. Егер орта рН-ы қышқыл жаққа ауысса, мицелла
ядросының заряды 2 есе тӛмендеп, мицелланың тұрақтылығы азаяды,
диффуздық қабат кішрейеді. Мұндай мицелланың дигидрофосфат иондары
(Н
2
РО
4
)
-
реминерализацияға қатыспайды. Егер сілекей рН-ы 6,2-ге дейін
тӛмендесе, сілекей кальций және фосфаттарға қанықпаған деминералдаушы
сұйықтыққа аййналады. Егер рН сілтілік жаққа ауысса, онда (РО
4
)
3-
жиналып,
нашар еритін қосылыс Са
3
(РО
4
)
2
түзіліп, тіс тасының пайда болуына әкеледі.
Сілтілі ортада мицелла тұрақсыз болады. Сонымен, сілекейдегі қышқыл-сілтілі
тепе-теңдіктің ӛзгеруі эмальдегі эмальдегі минерализация үрдістеріне әсер етеді
екен.
