Заттар алмасуыныѕ реттелуі
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.
Активті тасымалдау. Активті тасымалдау – энергияны пайдаланып,заттарды концентрация градиентіне қарсы тасымалдау. Тасымалдаушылар субстраттық арнайылықты болады, сондықтан ӛздеріне сәйкес ДЗ-ны тасымалдайды., бірақ кейде ДЗ-ның эндогендік заттармен құры-лыстық ұқсастықтары болғандықтан, берілген тасымалдаушылар бӛгде заттарды да тасымалдайды. Мысалы, амин қышқылдары- глицин, метионин , левопада гематоэнцефалиттік тосқауылдан ӛте алады. 6. Пиноцитоз – вакуол түрінде еріген заттары болатын жасушааралық сұйықтардың тамшыларын жасуша мембранасына сіңіру. 7. Дәрілік заттардың ағзаға тҥсу жолдары. Дәрілік заттардың ауыз қуысы, асқазан, ішек, тері арқылы сіңірілуі. Дәрілік заттардың метаболизмінің ағзаға енгізу жолдарына тәуелділік ерекшеліктері. Ауыз қуысы арқылы сіңірілу – препараттың иондануына және ортаның рН- на тәуелді болады рН 6,8 . Бұл әдіс ӛте тиімді, себебі майда еритін дәрілермен емдегенде олар шырышты қабаттан тез ӛтеді де, бауырға бармай ақ, бірден қанға түседі. Мұндай сіңірілу жәй диффузия арқылы жүреді және осы жолмен ДЗ-ны енгізу оның молекуласының ӛзгеруін тежейді, сондықтан ДЗ-ның әсер ету ұзақтығы сақталады. Мысалы, тіл астына немесе тілге салатын дәрілерге нитроглицерин, валидол. глицин және виткал жатады. Асқазан арқылы сіңірілу – осы кезге дейін асқазанда тек су мен алкоголь ғана сіңіріледі деген ұғым қалыптасып келді. Кәзір асқазанда жәй диффузия арқылы қышқылдық қасиетке ие дәрілік заттар салици-латтар, барбитураттар, аспирин және т.б. да сіңірілетіні дәлелденген.Себебі мұндай қышқылдар асқазан сӛлінің рН-1,5-2,0болғандықтан олар ионданбаған күйде болады. Әлсіз негіздік қасиет кӛрсететін Д З хинин, амидопирин, эфедрин, теофиллин және т.б. асқазанда ионданған күйде болады, сондықтан олар қаннан асқазан саңылауларына енеді. 273 Ащы ішекте сіңірілуі – ішек сӛлінің рН-8,0-9,0, сондықтан одан әлсіз негіздік қасиет кӛрсететін ДЗ алкалоидтар сіңіріледі. Ішектегі Д З асқазан ішек жолдарындағы қышқылдық және сілтілік ферменттердің әрекетіне ұшырайды. АІЖ-дағы темір, кальций, мыс иондары Д З -мен әрекеттесіп ерімейтін комплекстер түзіп, олардың сіңірілуіне кедергі жасайды. Д З -дың сіңірілуінде циклді процестердің рӛлінің маңызы зор. Мысалы, дәрілер асқазанда және ішекте сіңіріліп, сілекейге ӛтеді, оны жұтқанда қайта сіңіріледі сульфаниламидтік препараттар мен кейбір антибиотиктер . Бауырішілік айналымның маңызы зор. Препарат бауырда абсорбцияланғаннан кейін ӛтпен бірге глюкуронидтер түрінде бӛлінеді де ішекте ішек микрофлораларының немесе ферменттерінің әсерінен гидролизге ұшырайды және қайта ішектен сіңіріледі диэтилстилбестрол, хлорамфеникол . Хинин ішекте сіңіріліп, асқазан сӛлімен бӛлінеді одан қайта ішекте сіңіріледі. Табиғаты белоктық Д З инсулин, гормондар АІЖ-да протеолитикалық ферменттердің әсерінен гидролизге ұшырап ӛздерінің фармакологиялық қасиеттерін толық жоғалтады. Тері арқылы сіңірілу – эпидермис кӛп қабатты липопротеидік тосқауылдардан тұрады, ода тек майда еритін заттар ғана ӛте алады. Терінің дерма уақ тесіктері болады, сондықтан одан гидрофильді және гидрофобты заттар да ӛте береді. Ион түріндегі немесе ионданбаған заттар шаштың буылтығынан және май бездерінен ӛте баяу сіңіріледі. Сіңірілу деңгейі оның қалыңдығына, орнына, терінің химиялық құрамы мен жасына және қантамырларының таралуына байланысты. Терінің құрамындағы полимерлік заттардың бірі гиалурон қышқылы, мукополисахаридке жатады және жасушасыртылық құрылымдық элементті құрайды. Суды ӛзіне байланыстырып терінің созылғышты-ғын және күш- қуатын сақтауға қатысады. Қабынуға қарсылық кӛрсетеді, тіннің қайта ӛңделуіне, жасушалардың жылжымалылығына және тұтасып ӛсуіне, қалпына келуіне қатысады. жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|