«Химиялық технология» пәні бойынша дәрістер №1. Дәріс. Жалпы химиялық технологияның теориялық негіздері Мақсаты
Синтетикалық изопрен каучугі (СКИ)
жүктеу/скачать 1,33 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәріс хим тех
| Синтетикалық изопрен каучугі (СКИ)
Үздіксіз 15%-ті изопренді изопентан ерітіндісінде немесе басқа еріткіште 18-25 0 С температурада комплекстік катализатордың қатысуымен (литий, титан, триизобутилалюминий, триэтилалюминий және т.б.) полимерлеу әдісімен дайындайды. nСН 2 C СН СН 2 СН 2 C СН СН 2 i CH 3 I CH 3 «СКИ» беріктілігі және желімдеу қабілеті жоғары, 100 O С-ға дейін қыздырғанда қасиетін сақтайды. Құрылысы, физикалық, технологиялық, эластикалық және эксплутациялау қабілеті табиғи каучукқа жақын болғандықтан, резина дайындауға табиғи каучуктың орнына жұмсалынады. R R 2 R СКИ-ден алынған резина майда, бензинде және басқа органикалық еріткіштерде ісініп, аудаға оттегімен тотығып, аязға төзімді және газды өткізбейді. Хлоропрен каучук (наирит) хлоропренді эмулсиялық әдіспен полимерлеу арқылы алады. nCH 2 C CH CH 2 CH 2 C CH CH n I I CI CI Процесс сулы ортада эмульгатор (натрий олеинаты) қатысында жүреді. Алынатын латекс қышқылдарымен және тұздарымен реакцияласып коагуляцияланып, гель күйіне ауысады, жуылады, кептіріледі, соңында жапырақ, шығыр, қайрақ күйінде алынады. Осындай каучуктың орташа молекулалық массасы 100 000. Наирит өзінен-өзі желімденетін болғандықтан, арнаулы пласификаторды қажет етпейді. Табиғи каучукпен салыстырғанда серпімді, бірақ қаттырақ. Беріктілік қасиеті табиғи каучукке жақын, парафинді көмірсутектерінде ерімейді, ал хлорланған және ароматты көмірсутектерінде ериді, күн сәулесіне, озонға, оттек әсеріне берік, отқа жанбайды. Резина алуға каучукты вулканизацияланғанда мырыш, сынап және т.б. оксидтер қатысады. Наириттің температурасы өзгергенде беріктілігі бұзылады, ал қыздырғанда хлорлы сутек бөлінеді. Көбінесе транспорт лентасын, белдік, желім, кабель дайындауға қолданылады. Кремний органикалық (силикон) каучуктар–тұйық силоксандарды немесе сызықтық силосандиолдарды поликонденсациялау әдісімен алынады. Полимерлер құрылысы сызықтық түрде болады, мысалы: I I I Si O Si O Si O ... I I I R ' R ' R ' Кремний органикалық каучуктар жоғары молекулалы (молекулалық массасы 500 000-нан 1000 000 дейін) және кіші молекулалық (20 000-100 000) болып екі топқа бөлінеді. Каучуктар озон, аяз және ыстыққа төзімді болғанымен, механикалық қасиеттері, май және мұнайларда беріктілігі басқа каучуктармен салыстырғанда төмен. Вулканизациялағанда басқа каучуктардан ерекшелігі 200 0 С-ға дейін қыздырып органикалық асқын тотықтардың (бензоил асқын тотығы) қатысуымен жүреді. Силикон каучуктары аязға және ыстыққа төзімді, қысым қатысында жұмыс істейтін жағдайдағы бұйымдарды дайындауға қолданылады. Қазіргі кезде каучуктың бірнеше түрі шығарылады: диметилсилоксан (СКТ), метилвинилсилоксан (СКТВ), этилсилоксан (СКТЭ), фенилсилоксан (СКТФ), бор және фосфор силоксан, кіші молекулалы каучуктар (СКТН), (СКТН-1) және т.б. Силоксан каучуктарынан дайындалған резиналар 600-700 0 С температурада ыдырайды, сонымен қатар 3000 0 С температурада бірнеше секунд аралығында өзіне тән төзімділік қасиетін сақтайды. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|