Университеттің 85 жылдығына арналған «Қазіргі заманғы математика: проблемалары және қолданыстары» III халықаралық Тайманов оқуларының материалдар жинағы, 25 қараша, 2022 жыл 279
Білім беруді цифрландыру оның түбегейлі, сапалы қайта құрылуына ықпал етеді.
Сандық экономиканың ӛтпелі технологиялары, мысалы, виртуалды шындық оқу
процесінің мүмкіндіктерін кеңейтеді, үлкен деректерді, ақпараттарды жинауға және
болжам жасауға мүмкіндік береді, сондай-ақ қашықтықтан оқыту білім берудің аумақтық
және уақыт шеңберін кеңейтеді.
Мектептегі білім беруді цифрландыру процесінің тиімділігі мұғалімнің цифрлық
дағдыларын дамыту деңгейімен және оларды оқу процесінде тиімді қолдану қабілетімен
байланысты. Қазіргі мұғалім цифрлық ақпарат ағынында бағдарлай білуі, онымен жұмыс
істей білуі, оны ӛңдеп, жаңа технологияға ендіре білуі керек. [2]
Осылайша, педагогикалық жоғары оқу орындарының алдына цифрлық мәдениетті
қалыптастыру аспектісінде мұғалімдерді даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды
ұйымдастыру міндеті тұр. Бұл мәселені шешуге педагогикалық білім беру саласындағы
заманауи ғылыми зерттеулер бағытталған. Болашақ мұғалімді цифрлық ортадағы кәсіби
қызметке дайындау проблемасының ӛзектілігі келесі қайшылықтарға байланысты екенін
атап ӛтуге болады:
-
білім беруді цифрландыру процесінде мұғалімнің маңыздылығының артуы мен
цифрлық білім беру ортасында болашақ педагогтерді даярлау мазмұнының жеткіліксіз
әзірленуі;
-
педагогтың кәсіби стандартының талаптары мен қазіргі мектеп мұғалімінің АКТ -
құзыреттілігінің нақты деңгейі арасындағы сәйкессіздік;
-
білім беру процесін цифрландыру қажеттілігі мен болашақ цифрлық мәдениет
педагогтарының қалыптасу деңгейінің жеткіліксіздігі.
Бұл қайшылықтар біздің зерттеуіміздің негізі болып табылады, оның мәні
педагогикалық университет студенттерінде цифрлық мәдениеттің маңызды бӛлігі ретінде
цифрлық дағдыларды қалыптастыру процесі болып табылады. Зерттеудің мақсаты -
мұғалімдердің цифрлық мәдениетінің моделін әзірлеу және оны негізгі кәсіптік білім беру
бағдарламасында жүзеге асыру.
Гипотеза ретінде цифрлық мәдениетті қалыптастыру процесінің тұтастығын
қамтамасыз ету үшін "педагогикалық білім беру" негізгі кәсіптік білім беру
бағдарламасын қалыптастыруда модульдерді интеграциялау және жекелеген пәндердің
мазмұны арасында байланыс құру арқылы білім беруді цифрландыру аспектілерін ескеру
қажет деген болжам жасап отырмын.
Білім беру практикаларын, әдістемелерін және ғылыми кӛздерін талдау барысында
цифрландыру жағдайында мұғалімдерді кәсіптік қызметке даярлау ерекшеліктерін
анықтау мақсатында педагогтердің цифрлық мәдениетін қалыптастыруға жеткілікті
тәсілдер әзірленбегені анықталды. Біз бұл сұрақтарды В. А. Сухомлина, В. П. Ку-
приновского, А. В. Якушина,Е.В. Зубарева жұмыстарынан кӛре аламыз.
Мәлімделген мәселені шешу үшін болашақ мұғалімнің цифрлық мәдениетінің
теориялық негіздерін анықтап, оны модель түрінде қалыптастыру процесін ұсыну қажет.
Бүгінгі таңда цифрландыру талаптарының аспектісіндегі педагогтың сипаттамасы
цифрлық дағдылар, цифрлық сауаттылық, цифрлық құзыреттілік, цифрлық мәдениет
сияқты ұғымдарды қамтиды. Осы ұғымдарды біріктіру үшін терминдерді анықтау қажет:
шеберлік, сауаттылық, құзыреттілік (құзыреттілік) және мәдениет.
Сауаттылық адамның ана тілінің грамматикалық нормаларына сәйкес оқу және
жазу дағдыларын меңгеруінің белгілі бір дәрежесі ретінде халықтың әлеуметтік-мәдени
дамуының негізгі кӛрсеткіштерінің бірі болып табылады. Сауаттылық ұғымын нақты
сақтау тарихи тұрғыдан ӛзгермелі, жеке тұлғаны дамытуға қойылатын әлеуметтік
талаптардың ӛсуімен кеңейе түсетіні атап ӛтілді: қарапайым оқу, жазу, санау қабілеттері
(мысалы, функционалдық сауаттылық) [4]. Құзыреттілік - бұл жеке тұлғаның ішкі қасиеті,