А. К. Игибаева, А. Т. Дюсенбаева жоғары мектеп педагогикасы
ұғым - ғылыми-танымдык іс -
жүктеу/скачать 1,05 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖМП китап
|
ұғым - ғылыми-танымдык іс - әрекеттерді құрудың ұстанымдары, формалары мен амалдары туралы ілім. Оқытушы оқыту процесін жүзеге асыру барысында ғылыми ізденістің бағытына сай екі бағытты ұстануы қажет. Бірінші - іргелес ғылымдар саласының мүмкіншіліктері, негізгі керекті тұжырымдар талданып алынады. Оқыту процесі әдіснамасы философиялық диалектикаға негізделгендіктен тӛмендегі әдіснамалық тұғырларға сүйенеді: Кесте 8. Оқыту үрдісінің әдіснамалық тұғырлары Орта әcepiн ескеру; Гуманитарлық – мәдениеттанушылық Жүйелілік; Аксиологиялық; Жобалау; Праксиологиялық; Жаһандық ; Жеке тұлғалық - әрекеттік; Деонтологиялық; Рефлексивтік; Ресурстық; Диалогиялық тұғыр; Жеке тулғалық – бағдарлық; Инновациялық тұғыр; Нормативалық; Компетенттік немесе құзіреттілік; Стандарттық; Квалитологиялық тұғыр; Жоғарыдағы аталған тұғырлардың кейбіріне тоқтала кетейік. Синергетика тұғыры оқыту процесін тұтас жүйе ретінде тұрақты байланыста, ӛзіндік ұйымдастырылу арқылы ӛзгеріске түсетіндігін ескереді. Іс-әрекет тұғыр - нақты ғылыми-әдіснамалық ұстаным ретінде танылады. Педагогикалық процесті кайта құру немесе ӛзгерістер енгізудің алғашқы формасы - еңбек. Адамның материалдық және рухни байлықтарды жасаудағы іс-әрекеттері еңбек барысында атқарылып, оқыту субъектілерін шығармашылықпен ӛзгеріске түсіреді. Белгілі психолог А.Н.Леонтьев адамзат мәдениетінің жетістіктерін игеруде - іс-әрекет атқару арқылы оның жетістіктерін одан әрі жетілдіреді деп есептеді. Сондыктан оқушыларды ӛмірге және жан-жакты іс-әрекеттерге дайындауда олардың мүмкіндіктерін ескеріп, ӛмір тіршіліктеріне кажетті істерге тартып, олардың ӛмірін әлеуметтік және адамгершілік тұрғыдан ұйымдастыру кажет. Ал мәдениеттану тұғыры - оқушының жеке тұлғасын зерттеп, кұндылық бағдарын қалыптастыруда аксиологиялық құндылық іліміне сүйеніп, нақты ғылыми әдіснама ретінде таным мен педагогикалық іс- әрекеттерді кайта құруға немесе ӛзгерістер енгізуге бағыт-бағдар береді. Мәдениеттану тұғыры арқылы жеке тұлғаның мәдениетпен объективтік байланысы негізінде оның мінез-кұлқындағы құндылыктар жүйесін анықтайды. Ӛйткені адам мәдениет арқылы дамығандыктан сол мәдениетке жаңа элементтер енгізуге үлес қосады. Сол себептен адам мәдениет құндылыктарынын жүйесін игеріп ӛзін-ӛзі дамытса, екінші жағынан, онын шығармашылықты жеке тұлға болып дамуына жағдай туады. Түйіндей келе, оқыту процесі әдіснамалық негізіне философиялық тұрғыдан тарихи, әлеуметтік, рухани-адамгершілік, психологиялық, педагогикалық және басқа да оқушыны калыптастыратын құрылымдар алынады. Окытудың мәні, құрылымы, қағидаларының теориялық жақтары ескеріледі. Әдіснамалық танымал, оқыту процесіндегі жаңашыл идеяларға, жалпығылыми және ұлттық мәдениеттің дамуына, коғамдық жағдайларды қарастыратын тұжырымдар мен диалектикалық заңдылықтарға, ғылыми- техникалық жағдайдың ӛзгергеніне, бүгінгі танда қандай денгейге келгеніне талдау жасауға мүмкіншіліктер туғызады, яғни білімге деген сұраныс анықталады. Оқытушы тиімді нәтижелерге жетуі үшін, қандай ғылымның болса да, белгілі бір ізденісті калай, кандай мақсаттар үшін жүргізетіні туралы нақты, мүлтіксіз түсінігі болуы керек. Мұның ӛзі таным кызметін ұйымдастыруға, танымның белгілі бір жүктеу/скачать 1,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|