Исмагулов е. К., Кабанбаев а. Б., Мырзабек м. С
Техникалық талаптарға байланысты жетекті таңдау
жүктеу/скачать 5,79 Mb. Pdf көрінісі
|
4.Оқу құралы. Біліктілігі «Электромеханик».
- Бұл бет үшін навигация:
- Жетек сипаттамалары.
| 4.2.8
Техникалық талаптарға байланысты жетекті таңдау Электр жетегі (қысқаша — электр жетегі, ЭП) — электр энергиясын механикалық және керісінше түрлендіруге және осы процесті басқаруға арналған басқарылатын электромеханикалық жүйе. Қазіргі заманғы электр жетегі - көптеген электр машиналарының, құрылғылардың және оларды басқару жүйелерінің жиынтығы(сурет. 4.3). Ол электр энергиясының негізгі тұтынушысы (60% дейін) және өнеркәсіптегі механикалық энергияның негізгі көзі болып табылады. Сур.4.3. Функционалдық схема Функционалды элементтер: • реттегіш (P) электр жетегінде жүретін процестерді басқаруға арналған; • электр түрлендіргіші (EP) желінің электр энергиясын тұрақты немесе айнымалы токтың реттелетін кернеуіне айналдыруға арналған; • электромеханикалық түрлендіргіш (ЭМӨ) — электр энергиясын механикалық түрлендіруге арналған қозғалтқыш; • механикалық түрлендіргіш (МП) қозғалтқыштың жылдамдығын өзгерте алады; • басқару - басқару әсері; • ио - атқарушы орган. Функционалдық бөліктер: • ашық реттеу жүйесі бар күштік бөлік немесе электр жетегі; • механикалық бөлік; 124 • система управления электропривода. Жетек сипаттамалары. Статикалық сипаттамалары Статикалық сипаттамалар көбінесе электромеханикалық және механикалық сипаттамаларды білдіреді. Механикалық сипаттамасы Механикалық сипаттама - біліктің бұрыштық айналу жылдамдығының m электромагниттік моментіне (немесе Mc кедергі моментіне) тәуелділігі. Механикалық сипаттамалары электр жетегінің статикалық және динамикалық режимдерін талдауда өте ыңғайлы және пайдалы құрал болып табылады.[1] Қозғалтқыштың электромеханикалық сипаттамасы Электромеханикалық сипаттама - біліктің айналу жылдамдығының ω токқа тәуелділігі. Динамикалық сипаттама Электр жетегінің динамикалық сипаттамасы - бұл өтпелі жұмыс уақытының бірдей сәтіне арналған электр жетегінің екі координатасының лездік мәндері арасындағы байланыс. Электр жетектерінің жіктелуі Атқарушы, жұмыс органдарының саны және байланысы бойынша: Жұмыс машиналары мен механизмдерін автоматтандыру дәрежесі және орындалатын операциялардың сапасы бойынша электр жетектерін жіктеу • жеке, онда жұмыс атқарушы органы бір дербес қозғалтқышпен, жетекпен қозғалысқа келтіріледі; • топтық, онда бір қозғалтқыш РМ атқарушы органдарын немесе бір РМ бірнеше органдарын іске қосады; • өзара байланысты, онда екі немесе бірнеше ЭМӨ немесе ЭӨ берілген қатынасты немесе жылдамдықтың немесе жүктеменің теңдігін немесе РМ атқарушы органдарының жағдайын қолдау мақсатында электрлік немесе механикалық өзара байланысты; • көп қозғалтқыш, онда өзара байланысты EP, EMP күрделі механизмнің жұмысын немесе жалпы біліктің жұмысын қамтамасыз етеді; • механикалық байланысы жоқ РМ жылдамдығының тұрақтылығы үшін екі немесе бірнеше ЭМӨ электр байланысы пайдаланылатын ЭП - мен өзара байланысты электр білігі. Басқару түрі және басқару тапсырмасы бойынша: • параметрлер мен шамаларды автоматты реттеу жолымен басқарылатын автоматтандырылған ЭҮ; • Берілген бағдарламаға сәйкес мамандандырылған компьютерлік басқару машинасы арқылы жұмыс істейтін бағдарламалық басқарылатын ЭҮ; • РМ атқарушы органының орын ауыстыруын өздігінен өзгеретін басқару сигналына сәйкес берілген дәлдікпен автоматты түрде іске қосатын қадағалаушы ЭҮ; • РМ атқарушы органының жағдайын автоматты түрде реттейтін позициялық ЭҮ; 125 • оңтайлы жұмыс режимін орнату үшін басқару құрылғысының құрылымын немесе параметрлерін автоматты түрде таңдайтын адаптивті EP. Қозғалыс сипаты бойынша: • айналмалы қозғалысы бар эп; • сызықтық қозғалтқыштары бар сызықтық ЭП; • ЭМӨ бар дискретті ЭП, оның қозғалмалы бөліктері белгіленген режимде дискретті қозғалыс күйінде болады. Беру құрылғысының болуы және сипаты бойынша: • редукторы немесе мультипликаторы бар Редукторлы ЭҮ; • гидравликалық беріліс құрылғысы бар электрогидравликалық; • электр энергиясын өткізгіш сұйықтықтың қозғалыс энергиясына түрлендіретін магнитогидродинамикалық ЭП. Ток түрі бойынша: • айнымалы ток; • тұрақты ток. Орындалатын операциялардың маңыздылық дәрежесі бойынша: • негізгі қозғалысты немесе негізгі операцияны қамтамасыз ететін негізгі EP (көп қозғалтқышты EP - де); • көмекші ЭП; • беріліс жетегі. Электр қозғалтқышын таңдау Қазіргі заманғы электр жетегінің сапасы көбінесе пайдаланылатын электр қозғалтқышының дұрыс таңдауымен анықталады, бұл өз кезегінде электр жетегінің ұзақ мерзімді сенімді жұмысын және өнеркәсіпте, көлікте, құрылыста және басқа салаларда технологиялық және өндірістік процестердің жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді. Өндірістік механизмді жүргізу үшін электр қозғалтқышын таңдау кезінде олар келесі ұсыныстарды басшылыққа алады: • технологиялық талаптарға сүйене отырып, олар электр қозғалтқышын оның техникалық сипаттамаларына (ток түріне, номиналды кернеуі мен қуатына, айналу жиілігіне, механикалық сипаттаманың түріне, қосылу ұзақтығына, шамадан тыс жүктеме қабілетіне, іске қосу, реттеу және тежеу қасиеттеріне және т. б.), сондай - ақ қозғалтқышты орнату және бекіту әдісіне сәйкес құрылымдық орындауға сәйкес таңдайды.; • экономикалық себептерге сүйене отырып, олар жоғары операциялық шығындарды қажет етпейтін және ең аз өлшемдері, салмағы мен құны бар қарапайым, үнемді және сенімді қозғалтқышты таңдайды; • қозғалтқыш жұмыс істейтін қоршаған орта жағдайларына, сондай - ақ жарылыс қаупі бар ортадағы қауіпсіздік талаптарына сүйене отырып, қорғаныс әдісіне сәйкес қозғалтқыштың құрылымдық орындалуын таңдаңыз. Электр қозғалтқышының түрін, өнімділігі мен қуатын дұрыс таңдау қозғалтқыштың қауіпсіздігін, сенімділігі мен үнемділігін және қызмет ету мерзімін ғана емес, сонымен бірге бүкіл электр жетегінің техникалық - экономикалық көрсеткіштерін де анықтайды [31]. |