Арман пв баспасы

15
мә се ле сі. Бұл мә се ле дас тан да уә зір дің 
ту ысы, дә ру іш Одғұрмыш бей не сі ар қы лы 
әң гі ме бо лады. 
Дас тан ру баи жан рын да жа зыл ған. 
Бай ыр ғы фи ло соф тар, да ныш пан дар 
ел би ле ген би-ше шен дер өз де рі нің 
да на лық ой ла рын осы жанр ар қы лы 
бұ қа ра ға жет кі зіп отыр ған. Ком по зи-
ция лық құ ры лы сы жа ғы нан «Құт ты 
бі лік» дас та ны 6520 бәйіт тен (екі жол-
дық өлең) тұ ра ды. Бұл – 13000 өлең 
жо лы. Со ның бә рі 85 та рау ға бө лі ніп 
бе ріл ген. Шы ғар ма да Әді лет, Ба қыт, 
Ақыл, Қа на ғат ат ты төрт кей іп кер бар. 
Әң гі ме осы төрт кей іп кер дің сұ рақ-жа -
у ап та ры ар қы лы өр би ді.
Ақын ның «Құт ты бі лік» поэма сы нан 
бас қа жаз ған көп те ген ру ба ила ры да 
бол ған. Мы са лы, На ман ган қол жаз-
ба ла ры ның іші нен оның 600 жол дан 
ас там ру ба ила ры та был ған. Олар дың да 
поэ зия лық көр кем ді гі жо ға ры, фи ло со-
фия лық тол ғам да ры те рең.
Ор та ға сыр дың аса көр нек ті ақы ны, 
ға жай ып сөз зер ге рі, ға лы мы, мем ле кет 
қай рат ке рі Жү сіп Ба ла са ғұ нның «Құт ты 
бі лік» дас та ны ның әде би, мә де ни, та ри хи 
мә ні ерек ше зор.
Ар тық бол мас біл ге нің
Та ны мал түр кі та ну шы ға лым В.В.Бар тольд ке зін де «Құ тад ғу бі­
ліг» дас та ны ның атын орыс ті лін де «Ба қыт сый лай тын бі лім» не ме се 
«Пат ша лар ды ақыл ға ша қы ра тын бі лім» деп ау да ру ту ра лы ұсы ныс 
жа са ған. С.Е.Ма лов «Ба қыт кі та бы» деп ау да ру ту ра лы айт са, зерт­
теу ші А.А.Ва ли то ва «Бас қа ру ту ра лы бі лім» деп ау дар ған. С.И.Ива­
нов тұң ғыш рет орыс ті лі не то лық поэти ка лық тәр жі ма жа са п, дас­
танның атауын «Құт ты бі лім» деп ау дар ған.
Н.Ке­лім­бе­тов
Егер мей ірім ді лер күш­
ті, ал қа ты гез дер әл сіз 
бол са, біз ау ыр ой лар дан 
тұн жы ра мас едік. Егер 
әлем де әділ дік заң бол са, 
тағ ды ры мыз дың қа ты гез­
ді гі не на ра зы бол мас едік.
Ж.Ба­ла­са­ғұ­н
Қан ша біл сең, із ден та ғы,
та ғы да, 
Бі лік ті адам же тер 
тілек, ба ғы на.
Ж.Ба­ла­са­ғұ­н

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: