154
§ 24. Тіз бек бө лі гі үшін Ом за ңы
I Тіз бек бө лі гін де гі ток кү ші нің оның
ұш та рын да ғы кер неу ге тәу ел ді лі гі
Электр то гы де ге ні міз – за ряд тал ған бөл
шек тер дің электр өрі сі нің әсе рі нен бо ла тын
рет тел ген қоз ға лы сы. Өріс тің за ряд тар ға әсе рі
кү шей ген сай ын, тіз бек те гі ток кү ші де ар та тү
се ді жә не өт кіз гіш тің көл де нең қи ма сы ар қы лы
өт кен за ряд тар са ны да кө бейе тү се ді. За ряд тар
ағы нын өзен де гі су ағы сы на ұқ са ту ға бо ла ды.
Су дең гей і бірдей болмаса, ағу жыл дам ды ғы ар
та ды. Көл дер де су бе ті бір дең гей де, сондықтан
көл де гі су ақ пай ды. Электр тіз бе гін де де осы
лай, егер тіз бектің ұш та рын да ғы по тен циал дар
тең бол са, он да бұл бө лік те гі за ряд ағып кет
пей ді.
Ток кү ші нің кер неу ге ту ра про пор цио нал
тәу ел ді лі гін тә жі ри бе жа сап дә лел деу ге бо ла
ды. Сұл ба сы 101су рет те (§23) көр се тіл ген
тіз бек жинай мыз.
Ток кө зі ре тін де бір не ше галь ва ни эле ме нтін
қол да на мыз. Тіз бек ке бір галь ва ни эле ме н тін
жал ғап, ам пер метр мен воль тметр дің көр сет
кіш те рін жа зып ала мыз. Со дан кей ін ке ле сі
эле ме нт ті тіз бек тей қо са мыз. Ток кү ші мен кер неу дің мә ні екі есе өсе ді.
Үшін ші эле ме нт ті қос қан да, өл ше ніп жат қан ша ма лар дың үш есе өс ке нін
бай қай мыз.
Өт кіз гіш ке берілген кер неу қан ша лық ты өс се сол өт кіз гіш те гі ток кү ші
де сон ша лық ар та ды.
I
=
k U
,
мұн да ғы
k
– про пор цио нал дық коэф фи циен ті.
Коор ди нат аның ба сы нан өте тін тү зу – осы тәу ел ді лік тің гра фи гі бо лып
та бы ла ды. Бұл тәу ел ді лік ті вольтам пер лік си пат та ма деп атай ды (102су
рет).
Достарыңызбен бөлісу: