Зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысын
электр
тогы
деп атайды. Әртүрлі орталарда қозғалатын зарядтар
бағынатын заңдар негізінен эксперименттік жолмен ашылған.
Ғалымдар жүргізген зерттеу нәтижелері тұрмыста және
өнеркәсіптің барлық салаларында кең қолданысқа ие болды.
Та рау ды оқып-бі лу ар қы лы сен дер:
• электр то гы ның пай да бо луы үшін қа жет ті шарт тар ды тү сін ді ру ді;
• электр сұл ба лар ын гра фи ка лық түр де бей не леуде электр тіз бе гі эле-
мент те рі нің шарт ты бел гі ле рін қолдану ды;
• кер неу дің фи зи ка лық ма ғы на сын, өл шем бір лі гін тү сін ді ру ді;
• электр тіз бе гін де гі ток кү ші мен кер неу ді өл шеу ді;
• тұ рақ ты тем пе ра ту ра да ме талл өт кіз гіш үшін вольт-ам пер лік си пат та ма
құ ру ды жә не тү сін ді ру ді;
• тіз бек бө лігі үшін Ом за ңын есеп тер шы ғар у да қолда ну ды;
• электр ке дер гі сі нің фи зи ка лық ма ғы на сы мен өл шем бір лі гін тү сін ді ру ді;
• өт кіз гіш тің мен шік ті ке дер гі сі фор му ла сын есеп тер шы ғару да қолда ну ды;
• өт кіз гіш тер ді тіз бек тей және па рал лель жал ғау заң ды лық та рын
тәжірибе арқылы анықтау ды;
• өт кіз гіш тер ді тіз бек тей жә не па рал лель жал ғауда тіз бек бө лігі үшін Ом
за ңын қолданып, электр тіз бек те ріне есеп теулер жүргізуді;
• есеп тер шы ғаруда ток жұ мы сы мен қу атын анық тау ға ар нал ған фор му-
ла лар ды, Джоуль – Ленц за ңын қолдану ды;
• ток тың қу аты мен жұ мы сын экс пе ри ме нт тік түр де анық тау ды;
• кВт · сағ өл шем бір лі гін пай да ла нып, электр энер гия сы ның құ нын есеп теу ді;
• электр то гы ның табиғаты мен ке дер гі нің ме талл тем пе ра ту ра сы на
тәу ел ді лі гін си пат тау ды;
• қыс қа тұй ық та лу дың пай да бо лу се бе бі мен оның ал дын алу жол да рын
тү сін ді ру ді;
• сұй ық тар да ғы электр то гы ның та би ға тын тү сін ді ру ді үй ре не сің дер.
V ТА РАУ
ТҰРАҚТЫ ЭЛЕКТР
ТОГЫ
А
А
А
Р
Р
Р
•
•
кВт · сағ өл
кВт · сағ өл
•
•
М
тәжірибе арқылы анықтау
тәжірибе арқылы анықтау
•
•
өт
өт
кіз
кіз
за
за
ңын қолданып, электр тіз
ңын қолданып, электр тіз
М
•
•
есеп
есеп
тер шы
тер шы
ла
ла
лар
лар
ток
ток
тың қу
тың қу
кВт · сағ өл
кВт · сағ өл
А
А
бек бө
бек бө
электр ке
электр ке
дер
дер
өт
өт
кіз
кіз
кіз
кіз
гіш
гіш
А
А
тің мен
тің мен
шік
шік
өт
өт
кіз
кіз
кіз
кіз
гіш
гіш
гіш
гіш
тер
тер
ді тіз
ді тіз
тәжірибе арқылы анықтау
тәжірибе арқылы анықтау
тәжірибе арқылы анықтау
тәжірибе арқылы анықтау
кіз
кіз
гіш
гіш
тер
тер
тер
тер
ді тіз
ді тіз
ңын қолданып, электр тіз
ңын қолданып, электр тіз
Н
НН
бе
бе
гін
гін
де
де
ты тем
ты тем
пе
пе
ра
ра
ту
ту
ра
ра
ды жә
ды жә
ды жә
ды жә
ды жә
ды жә
не тү
не тү
сін
сін
ді
ді
ру
ру
бек бө
бек бө
бек бө
бек бө
бек бө
бек бө
лігі үшін Ом за
лігі үшін Ом за
лігі үшін Ом за
лігі үшін Ом за
лігі үшін Ом за
лігі үшін Ом за
гі
гі
гі
гі
гі
гі
сі
сі
сі
сі
сі
сі
нің фи
нің фи
нің фи
нің фи
нің фи
нің фи
шік
шік
шік
шік
шік
шік
-
лық ма
лық ма
гі ток кү
гі ток кү
П
лу ар
лу ар
қы
қы
ның пай
ның пай
да бо
да бо
луы үшін қа
луы үшін қа
ын гра
ын гра
фи
фи
ка
ка
лық түр
лық түр
ты бел
ты бел
гі
гі
ле
ле
рін қолдану
рін қолдану
лық ма
лық ма
ғы
ғы
Достарыңызбен бөлісу: