а у сер е ат с а - т арту ре ер ера е ата . 0,1 с ішінде дыбыс мына арақашықтықты
жүріпөтеді:
s t ì ñ ñ ì äûá =
≈
⋅
=
u 340
0 1
34
,
.
Оныңбастапқыдыбыскөзінеқайтыпкелуін
ескереміз.Демек,жаңғырықтыестуүшіндыбыс
көзіненкедергігедейінгіарақашықтық17мден
кемболмауыкерек.
VIІ Эхо ло ка ция Дыбыстыңшағылуыэхолокациядаультрадыбыс
көмегімен дененің орнын анықтауда қолданылады.
л традыбыс жоғары энергиялы және жиілігі 20000
-тенасатындыбыстолқындары. ка ультрадыбыскөмегімендене- лердің орнын анықтау. XX ғ. неміс инженері
А.Бам
тереңдіктіанықтайтын–эхолот(гидроло
катор)аспабынойлаптапты.Қазіргізаманғыэхо
лотультрадыбыстыжіберушіқұралдан,қабылда
ғыштан,мәліметтердіөңдейтінЭЕМдантұрады.
184суреттебалықтытану,судыңтүбінжәнеоның
құрылысын бейнелеу, бейнені ұлғайту функция
ларыменжабдықталғанэхолотберілген.
Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Ды быс тық тол қын де ге ні міз не? Ме ха ни-
ка лық тол қын дар дың қан дай диапа зо ны
ды быс тық бо лып та бы ла ды?
2. Тол қындар қан дай ор та ларда үл кен жыл-
дам дық пен та ра ла ды?
Есте сақтаңдар! Теңізтүбініңтереңдігін
сигналдыңжіберілужәне
қабылданууақыттарының
аралығыменжәнеды
быстыңсудатаралу
жылдамдығыменанық
тайды:
s t äûá =
υ
2
.
Маңызды ақпарат Жабықғимараттарда
дыбыстыңтаралуымен
шағылуынакустика
ғылымыныңархитектуралық
акустикабөлімізерттейді.
Үлкенконцертзалдарында
жаңғырықболмасүшін
қабырғаларды,орындық
тардыдыбыстұншықтырғыш
материалдарменқаптайды.
Жауабы қандай? 1. Не лік тен біз дің дау ысы мыз кө ше ге қа ра ған да жа бық ғи ма ратт арда қат ты ес ті ле ді? 2. Не се беп ті эхо лот та ул тра ды быс қол да нылады? 3. Не лік тен жар ға нат тар қа раң ғы түн де де ке дер гі ге со ғыл май ды? 4. Тау лар да жаң ғы рық не се беп ті бір не ше мәр те ес ті ле ді? 3-эксперимент ектептеріңдегіспортзалқабырғасыдыбысжұтатын
материалдарменқапталғанба?Тәжірибеарқылы
анықтаңдар.Тәжірибебарысындақандайшарттар
сақталуыкерек?