§ 118. Еркін сөз тіркесі ажыратылатын, мүшеленетін тіркес
бола отырып, мағыналық жэне құрылымдық бүтіндігін сактайды.
Мазмүн түтастығы мен семантикалық тиянактылык сөз тіркесіне
тэн қасиет болып саналады. Сөз тіркесінің осы қасиеті оны
сөйлемдегі сөздердің басқаша тіркестерінен, мысалы, толық ма-
гыналы сөз бен көмекші сөздің тізбегінен ажыратады. Мысалы,
көлге дейін..., тауга царай... тәрізді толық мағыналы сөз бен
көмекші сөздердің тіркесінің мағыналық жақтан аяқталмаганды-
ғы, тиянақты емес екендігі, басқа бір сыңардың (сөздің) жегпей
тұрғандығы аңғарылады. Бүл тіркестер дербес мағыналы басқа
бір сыңармен, мысалы,
бару, ж үру тәрізді етістіктермен толықты-
рылса, семантикалық тиянақтылығы бар соз тіркестері (
көлге дейін бару; тау?а царай жүру) жасалады.
Сөз тіркесінің қүрамында толық мағыналы кемінде екі сөздің
тіркесуі сөз тіркесінің семантикалык тиянактылыгына негіз бо
лып, оның магыналық жэне құрылымдық каңкасын құрайды1.
§ 119. Тіл-тілде толық мағыналы создердің тізбегінен түратын,
осыған орай, сөз тіркестерімен сырттай үқсас келетін тізбектер
бар. Бүлардьщ қатарына казак тіліндегі
же мен бала, салмацты да сабырлы, неміс тіліндегі Уаіег, Миііег ипсі Кіпсіег тэрізді тіркестер
жатады. Бұл тэрізді тіркестер тіл білімінде
сөздердің салалас цатарлары (сочинительные ряды слов) деп аталып жүр2.
Создердің салалас қатарынан сез тіркесін ажырата білу
үшін, оның (сөз тіркесінің) құрылымдық ерекшелігіне назар ау-
дару қажет. Сөз тіркесі қүрылымдық түйықтылық (структурная
замкнутость) қасиетімен сипатталады. Соз тіркесінің қүрылым-
дық түйықтылығы оның кұрамындағы сыңарлардың бірінің ба-
сыңкы, үйытқы мүше болып, екінш ісінің оған багыныңқы, тәуел-
ді мүше болуынан корінеді. М ысалы,
қызыл көйлек, ац орамал, жер цазу, шөп шабу, тауга шыгу, үйге бару, агаштың жапырагы, үйдіц есігі деген соз тіркестерінің соңғы сыңарлары (
көйлек,
