Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия

ЕҰУ Ф 703-08-16. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым 

 

1 

Аналогты  электронды  құрылғыларға  қарағанда  сандық  құрылғыларда(СҚ)  кіріс  және 

логикалық  келісім  бойынша  СҚ  элементтерінің  нақты  физикалық  жүзеге  асырылуына 

байланысты  физикалық  мөлшердің  артығырақ  дұрыс  мәніне  "H"-деңгейіне  "логикалық  1" 

жағдайы сәйкес келеді, ал азырақ дұрыс мәніне "L"-деңгейіне - "лoгикалық 0".  Мұндай келісім 

оң логика деп аталады. Керісінше қатынас теріс логика деп аталады. ГOCT'e 19480-89 сандық 

микросхемалардың сипаттамалары мен негізгі параметрлерінің аттары, анықтамалары, шартты 

мағыналары берілген.  

Логикалық айнымалы деп мүмкін екі жағдайдың(мәннің) бірін қабылдай алатын өлшемді 

айтамыз,  ол  жағдайлардың  бірі  “0”,  екіншісі  –  “1”(жағдайларды  көрсетуге  ,  “Иә”  и  “Жоқ” 

сияқты басқа да символдар қолданылуы мүмкін). Екілік айнымалылардың өздерін көбінде х1, 

х2,…  символдарымен  бейнелейді.  Логикалық  айнымалыларды  екілік  айнымалылар  деп  те 

айтуға болады. 

СҚ  жобалаудың  теоретикалық  негізі  логика-алгебрасы  немесе  буль  алгебрасы  болып 

табылады.  Екі  мәнді  ғана  қабылдайтын  логикалық  айнымалылар  үшін  4  негізгі  амал  бар. 

Логикалық "ЖӘНЕ" (AND) амалы, кoнъюнкция немесе лoгикалық көбейту, белгіленуі * немесе 

/\

. Логикалық "НЕМЕСЕ" (OR) амалы, дизъюнкция немесе лoгикалық қосу, белгіленуі + немесе 

/. Логикалық "ЕМЕС" (NOT) амалы, инвepcия немесе терістеу, логикалық белгінің үстін сызу 

арқылы белгіленеді. Кейде текстте " ~ " немесе "#" түрінде белгіленеді. Эквиваленттік амалы 

"=".  Келесі қатынастар аксиома болып табылады. 

Логикалық(бульдік) функция(әдетте белгіленуі-у) деп екілік айнымалылардың (аргументтердің) 

функциясын айтамыз. Мүмкін екі жағдайдың (мәннің) бірін қабылдайды: ): “0” немесе “1”. N 

айнымалы логикалық функцияның мәні әрбір екілік айнымалының жиынтығына анықталады. N 

аргументтен құралатын жиынның мүмкін саны 

2

“1” мәндерін қабылдайтындықтан, N айнымалы функцияның мүмкін саны 

2

2

тең болады. 

 

2