Б е с I н ш I б ? л I м Т?Уелсiз ?Аза?Стан мемлекетiнi? ?Алыптасуы §49. Республика егемендiгiн жариялау

283

Б е с i н ш i   б ? л i м

Т?УЕЛСIЗ ?АЗА?СТАН МЕМЛЕКЕТIНI? 

?АЛЫПТАСУЫ

§49. Республика егемендiгiн жариялау

1. Демократиялы? ?о?ам?а ?тудi? басталуы. 1989 жылы ма-

мыр–маусым айларында ?ткен КСРО халы? депутаттарыны? 

I съезiнде саясатта?ы, экономикада?ы ж?не ?о?амды?  ?мiрдi? 

?леу меттiк-рухани салаларында?ы жа?дайлар?а ?ткiр, сыни ж?не 

табанды талдау жасалды. Ке?ес ?о?амына т?нген да?дарысты? себеп-

терiн iздеуге ?рекет етiлдi. Съезде барлы? д?режедегi  партия ж?не 

мемлекеттiк органдар ?ызметтерiнi? арасын ажырату м?селе 

сiне 

арнайы то?талынды.

Демократиялы? ?о?ам?а ?тудi? басталуы ода?тас республика-

лар мен оларды? мемлекеттiк-???ылы? формациялары арасында?ы 

?атынастарды? ?алыптас?ан практикасын ?айта ?арау?а ?келдi.

Жа?а ода?ты? келiсiмшартты? жасалу м?мкiндiгi жайлы м?-

селенi 1988 жылды? ?зiнде-а? е? алдымен Балты? жа?алауы рес-

публикалары ?лтты?-демократиялы? ?оз?алыстарыны? ?кiлдерi 

к?тере бастады. КСРО халы? депутаттарыны? I съезiнде де кейбiр 

де путаттар тарапынан б?л м?селе к?терiлдi. Съезде унитарлы? 

мем  лекетке т?н хал-ахуалды? т?рiн ?згертiп, ?алыптас ?ан конфе-

дерациялы? ??рылымды жа?а мазм?нмен байыту?а, орталы? пен 

республикалар ара сында?ы кейбiр ???ы?тар мен мiндеттердi ?айта 

б?луге деген ?мтылыс басым болды.

КСРО халы? депутаттарыны? 1990 жыл?ы 15 наурызда?ы ке-

зек тен тыс III съезiнде Ке?ес Ода?ыны? ал?аш?ы президентi болып 

М. С. Горбачев сайланды. Б?дан кейiн Ода?тас республикаларда 

да  президент сайлаулары ?ткiзiлдi. ?аза? КСР-iнi? 1990 жыл?ы 

24 с?уiрдегi ХII ша?ырыл?ан Жо?ар?ы Ке?есiнi? I сессиясында 

Н. ?. Назарбаев Республиканы? т???ыш Президентi болып сайланды. 

Мемлекет басшысы – ?азКСР-iнi? Президентi  м?ртебелi  лауазымын 

енгiзуге «Президент ?ызметiн бекiту ж?не ?азКСР  Конститу-

циясына ?згерiстер мен ?осымшалар енгiзу туралы» ?азКСР-iнi? 

За?ы ???ы?ты? негiз болды. Аталмыш за??а с?йкес Президент 

?ыз метi республикада?ы ж?зеге асырылып жат?ан экономикалы? 

ж?не саяси ?айта ??руларды? одан ?рi дамуын, конституциялы? 

?? рылысты, азаматтарды? ???ы?тарын, бостанды?ы мен ?ауiпсiз дi-

284

гiн ны?айту, жо?ары мемлекеттiк билiк пен бас?ару органдарыны? 

?зара ?атынасын ?йлестiрiп отыру ?шiн енгiзiлдi. Президент рес-

публиканы? егемендiгiн, ?ауiпсiздiгiн, аума?ты? т?тасты?ын  ?ор?ау 

ж?нiнде ?ажеттi шаралар ?абылдайды. Мемлекет басшысы – ?азКСР 

Президентi м?ртебелi лауазымы енгiзiлген уа?ыттан берi Республика 

Президентiнi? ??зыретi к?шейдi.