Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі


Əрбір елдің сыртқы сауда нəтижесі сауда балансынан көрінеді



Pdf көрінісі
бет111/200
Дата20.10.2023
өлшемі2,48 Mb.
#119854
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   200
Байланысты:
5f48db6acc320 1598610282 (1)

. Əрбір елдің сыртқы сауда нəтижесі сауда балансынан көрінеді. 


~178~ 
Егер шығарылған тауар құны əкелінген тауар құнынан артық болса
-
онда оны 
сауда балансы
деп атайды. Керісінше болған жағдайда 
пассивті сауда
балансын 
құрайды.
Халықаралық сауданың тиімділігін бағалау мынадай теориялар арқылы
жүргізіледі:
1.
Абсолюттік артықшылық теориясы
-
басқа мемлекетпен салыстырғанда
климаттық, жағрапиялық, техникалық жоғары деңгейде болуымен өндіріс 
шығындары кем болады.
2.
Салыстыру 
артықшылық 
теориясы 
(Д.Рикардо 
ХІХ 
ғ.)

мамандандырылған өндіріс пен сауданы басқа мемлекетпен салыстырғанда 
альтернативтік шығындар аз болуы қажет сонда жалпы өнім көлеміде жоғары 
деңгейде болады.
Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты екі типте жүргізіледі.
1. Протекционизм 

жергілікті
тауар өндірушілерді шетелдік 
бəсекелестерден қорғау саясаты. Импортты шектеу негізінде үш негізгі шаралар 
қолданылады:
-
кеден, баж салығы немесе тарифтік кедергілер жүргізу. Шетел 
тауарларына салық арқылы олардың бағасын көтеріп, сұранысты азайту.
-
тарифтік емес кедергілер (импортқа тыйым салу немесе шектеу қою: 
квота, лицензия жəне т.б. шаралар арқылы).
-
экспортты қолдау. Артықшылықтары: Төлем балансын теңдестіреді, 
демпингтен қор
-
ғайды. Жаңа салаларды қорғайды, өндіріс көлемінің өсуін 
ынталандырады.
2. 
Фритредерство
немесе еркін
сауда саясаты, яғни ішкі нарықта шетел 
капиталы мен қызметтерді енгізуді қолдау. Артықшылықтары: Бəсекені 
ынталандырады, монополияны шектейді, өндіріс тиімділігі өседі, бағалар 
төмендейді. Тауарларды таңдау мүмкіндігі еді, мемлекет арасында жақындасу, 
бірігу
үрдісі
өседі.
Мемлекеттің сыртқы экономикалық байланыстарын сипаттауға төлем 
балансы


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   200




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет