58
Тө ле жас ке зі нен дау-талас тар да тө ре лік ай тып, көз ге тү се
бас тай ды. Ер те де Шу өзе ні нің Бал қаш қа жа қын жайы лым ал қа-
бы на үй сін мен ар ғын тай па ла ры ның бел ді бек те рі тала сып ты. Екі
жақ тың да би ле рі бас қо сып, ке ңе сіп, бә туа ла са ал май ды. Көп-
ші лік ке еріп бар ған он бес жа сар Тө ле би лік
ай ту шы лар ға кө ңі лі
тол май ды. Ол:
Ақ ты ақ деп ба ға лар!
О, игі жақ сы аға лар!
Өзе гі тал са ел біт кен,
Өзен бой ын жа ға лар, –
деп сөз бас тай бер ген де:
– «Ата тұ рып, ұл сөй ле ген нен без, ана тұ рып,
қыз сөй ле ген нен
без» деу ші еді. Мы на ба ла кім өзі? – дей ді төр де отыр ған би. Тө ле
қас қая қа рап тұ рып:
– О, би ата, он үш те отау ие сі де мес пе, кі нә лі мін бе, ке ліп қал-
сам он бес ке?
Сөз сөй ле дім, бұй ыра көр ме ңіз ай ып қа. Ала көз бо лу
ағай ын адам ға лай ық па? – деп, бір тоқ тала ды да, төр де отыр ған
би ге бы лай деп сау ал қоя ды:
БалаТөленіңданалығы
АР
МА
Н
-
ПВ
ба
сп
ас
ы
59
– О, игі ас қар тау ымыз, әділ ме осы дау ымыз?
Жар ас тын да
тұр ған да, жа сы ры нып жау ымыз?
Сон да әл гі би:
Қой асы ғы де мең дер,
Қо лайы ңа жақ са, са қа қой.
Жа сы кі ші де мең дер,
Ақы лы ас са, аға қой, –
де ген ғой, ба лам, би лік ті са ған бер дім, – дей ді. Ба ла Тө ле жұ лып
ал ған дай:
– Са ры та бақ тан сар қыт қай та ды де ген. Би лік ті ма ған бер-
се ңіз, Шу өзе ні нің оң жа ғын үй сін,
сол жа ғын ар ғын жай ла сын,
бұ ған қа лай қа рай сыз дар? – дей ді. Бұл ше шім ге екі жақ та ри за
бо лып, бі тім ге ке ле ді. Сон да төр де гі би:
Үй ба ла сы ма деп едім,
Ел ба ла сы екен сің.
Ай маң дай лы ары сым,
Тала бың ал дан өте лсін.
Ауы лың ның та ңы бол,
Маң дай ын да ғы ба ғы бол! –
деп ба ла Тө ле ге ба та бер ген екен.
Осы дан бас тап, Тө ле нің аты
шы ғып, ел ара сын да ғы дау-жан жал, ке ліс сөз ге ара ла сып, би лік
ай та бас тап ты.
Тө ле би дің «Қар лы ғаш әу лие» ата нуы
ту ра лы да ел ау зын да
аңыз сақ тал ған. Жоң ғар бас қын шы ла ры өрт тей қап тап, қа зақ
же рін тап тап ке ле жа та ды. Қам сыз ма лын ба ғып отыр ған ел
бо сып, үде ре кө ше ді. Сон да жал ғыз бір үй тү ті нін тү те тіп оты ра
бе ре ді. Жоң ғар қоң тай шы сы ба тыр ла рын жұм сап:
– Анау жал ғыз үй не ғып көш пей отыр, ба рып бі ліп ке лің дер! –
дей ді. Кел се, ол Тө ле би дің үйі екен. Жоң ғар жі гіт те рі:
– Жұрт тың
бә рі кө шіп кет кен де, сен кім сің, не ғып отыр сың?! –
деп әкі рең дей ді. Тө ле би олар дың ал ды нан шы ға ды:
– Жі гіт тер, са быр етің дер! Ал ды мен үл кен кі сі ге сә лем қай да? –
Әдет-дәс түр ден бір сү рін ген олар сә лем бе рі се ді. – Ен ді тың даң дар, –
деп сөз бас тай ды Тө ле би. – Ша ңы ра ғы ма қар лы ғаш ұя са лып еді. Сол
құс қа шан са рыау ыз ба ла пан да рын қа нат тан ды рып өр гі зіп кет кен ше,
мен еш қай да көш пей мін. Қар лы ғаш – қа си ет ті құс,
адам ба ла сы ның
до сы. Сен дер бі ле сің дер ме, ер те де дү ниежү зін то пан су қап та ған-
да Нұх пай ғам бар дың ке ме сін су ға ба ту дан аман алып қал ған осы,
қар лы ғаш! Адам ба ла сы на қас тан дық жа са мақ бол ған жы лан нан да
Достарыңызбен бөлісу: