д\ Сырлытам кесенесі §20-21.САУДА МЕН ЕГІНШІЛІК. МАТЕРИАЛДЫҚ МӘДЕНИЕТ 1. Испиджаб, Кедер, Отырар, Тараз, Науакент, Баласағұн қалаларының ірі
сауда орталықтарының Жібек жолы бойында орналасып саудада жоғары
деңгейге жеткен уақыты:
а\ Х аяғы -ХІІ ғ аяғы
в\ Х-ХІІІ ғғ басы с\ ХІ ғ ортасы-ХІІІ ғ басы д\ ХІІ ғ ортасы-ХІІІ ғ басы
2. Мәтінге негізделген сұрақ.
«Бұл қала керуен саудасының маңызды орталығына айналды. Деректерде
бұл қала туралы «мұсылмандардың түркілермен сауда жасау орны» деп
жазылған. Қала арқылы Талас өзенінің жоғарғы ағысында өндірілген күміс
тасымалданды. Қазба жұмыстары кезінде көптеген теңгелердің табылуы
қалада ақша сарайының болғандығын көрсетеді».
Талас өзені маңында орналасқан ірі сауда қаласын анықтаңыз:
а\ Баласағұн в\ Кедер
с\ Тараз д\ Жамукет
3. Сауда жолдары мен әскери бағыттар түйіскен мата сататын арнайы
орындары бар үлкен керуен сарайлары болған қала:
а\ Испиджаб в\ Суяб с\ Тараз д\ Қашғар
4. Сырдарияның төменгі ағысындағы Х ғасырдағы оғыздардың ірі сауда
орталығы:
а\ Ескі Гузия в\ Жаңа Гузия
с\ Янгикент д\ Жаңакент
5. Х-ХІІІ ғасырдың басында айырбасты тауарлы-ақша қатынастары
ығыстыруы кезінде теңге сарайлары жұмыс істеген қалалар:
а\ Баласағұн, Қашғар в\ Сарайшық, Сығанақ с\ Қашғар, Жент
д\ Испиджаб, Отырар 6. Мәтінге негізделген сұрақ:
«Х-ХІІІ ғасырлардың басында айналымға жоғары сапалы күміс ақшалар
енгізілді. Күміс ақшаларды шығару ХІ ғасырдың соңына дейін жалғасты.
ХІ-ХІІ ғасырдың соңынан бастап күміс ақшалардың сыртын күміспен
жалатып, мыстан соға бастады. Бұған «күміс дағдарысы» деп аталатын
күміс қорының азаюы себеп болды».
Дамыған орта ғасырларда қолданылған күміс ақшалардың ортақ атауын анықтаңыз: а\ динар в\ солид
с\ дирхем д\ риал
7. Қазақстан тұрғындарында, сондай-ақ халықаралық сауда құралы және
табыс көзі ретінде теңге сарайларында шығарылған алтын теңгелер:
а\ динарлар в\ дирхемдер с\ фельстер д\ риал
8. Теңге сарайларында соғылып, айналым мен төлемнің жаппай
қолданыстағы құралы, ішкі нарықта ұсақ бөлшек сауда саласында
пайдаланылған ақшалар:
а\ күміс динарлар в\ алтын дирхемдер
