Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
«Қалыңелім,қазағым,қайранжұртым»өлеңі
жүктеу/скачать 5,54 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-002к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ЕМН
| «Қалыңелім,қазағым,қайранжұртым»өлеңі
Осы мен өзім – қа зақ пын. Қа зақ ты жақ сы кө рем бе, жек кө рем бе? Егер жақ сы көр сем, қы лық та рын қос та сам ке рек еді. Абай Ақынқалыңелі – қазағынанеайтқысыкелгенекен? 1886 жы лы он бір бу ын ды қа ра өлең ұй қа сы мен жа зыл ған бұл өлең де ха лық мүд де сі, ақын ның өзі өмір сүр ген қо ғам ның та ри хи шын ды ғы бей не ле- не ді. Абай «Қа лың елім, қа за ғым, қай ран жұр тым» де ген бір сөй лем ге сон ша ма үл кен ма ғы на ны сый ғыз ған. Мұн да ту ған хал қы на де ген шек сіз сүй іс пен ші лік се зі мі жа тыр. Оны «Бет бер ген де шы рай ың сон дай жақ сы, Қай дан ға на бұ зыл ды сарт ша сыр тың» де ген өкі ніш ті сө зі нен де бай қау ға бо ла ды. М.Әуе зов те: «Жо- ғын жоқ тап, мұ ңын мұң дап отыр ға ны – «қа лың елі, қа за ғы»... Оны «қай ран жұр тым» деп, бар жа ны мен ын ты ға сүйеді», – деп көрсетеді. Абай дер ті – ел ді гі нен ай ыры лып, бе ре ке сі қаш қан қа лың елі қа за ғы ның та ри хи тра ге дия сы. Ре сей им пе рия сы ның ота ры на ай на лып, «өз ма лын өзім- ді кі дей ал май», етек бас ты күн кеш кен қа за ғы ның ау ыр ха лі жа ны на ба тып, қа нын қай нат ты. Ұлт тық мі нез пси хо ло гия сы на түс кен өз ге ріс ті Абай қо ғам қа сі ре ті мен бай ла ныс ты ра ды. Ға сыр лар бойы көш пе лі тұр мыс кеш кен, тір ші лі гі нің тие гі төрт тү лік мал бол ған ха лық ты күш теп оты рық шыл дық қа көн ді ру қа зақ же рі не үлкен қа сі рет әкел ді. Пат шалық Ресейдің қа зақ да ла сын би леу жө нін де сол кездегі үш дүр кін жа са ған ре фор ма сы ның (1822, 1824, 1868) әу елі ел дік ұйыт қы мыз ды жой ып, ұлт тық тұ тас тық тан, со дан кей ін әр ұлы сы мыз ды бөл шек теп, әр бө лек гу бер- ния ға те ліп, аумақтық тұ тас тық тан ай ыр ға нын кө ре міз. Әсі ре се Ре сей АР МА Н жүктеу/скачать 5,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|