Д. Б. Тойматаев Ғылым тарихы мен философиясы

186
иррелевантты түрмен болады. Антиинтеракционизмнің кредосы - «Философия
ғылымды емес те, ғылым философиялы емес те».
Метафизика
- екі мағыналы философиялық категория: 1. жалпы,
синтетикалық априорлы білім (философия рационалды немесе метафизикалық
деген синонимдарға тең); 2. философия жалпы мен қажетті жəне бүкіл құбылыс
пен процестердің (материалды жəне рухани) дамуы деген идеядан дүниеге
көзқарастың теориялық модельдерінен абстракциялау. Екінші мағынада Гегель
өзінің философиялық ойларында қолданған жəне келесі де маркс-лениндік жəне
басқа бағыттар (неогегельяндар). Метафизика ұғымының, оның бірінші
мағынасында бинарлық оппозициясы «априорлы білім» немесе «нақты-ғылыми
білім» болады. Метафизика ұғымының екінші мағынасында бинарлық
оппозициясы - жалпы даму теория, Гегель мен марксистер оны жалғыз
ақиқатты философия жəне ойлаудың жалпы əдісі деп түсінген «диалектика»
термині болып табылады.
Ғылыми көзқарас
- өзінің құрылымында нақты ғылымдарға негізделетін,
əсіресе олардың мазмұны философиялық онтология шеңберінде жалпылау мен
интерпретация жасауға кең қолданылады. Ғылым өзі қазіргі түсінігі бойынша,
яғни əртүрлі объекттер мен нақты құбылыстарды тəжірибелік (эксперимент)
жəне теориялық (математикалық) тұрғыдан зерттеу; оның бүгінгі жағдайда
көзқарасқа қатысы жоқ: 1. ғылым адамның дүниеге қатынасын емес
объективтік нақтылықты зерттейді; 2. əр дүниеге көзқарастың түрі сананың
құндылық түрі болып табылады, ал ғылымға келсек, ол - оның когнитивтік
аумағын іске асырады, яғни өзгеше объектілер туралы нақты білім шығару.
Ғылыми көзқарас үшін тарихи, əлеуметтік жəне мінез-құлық зерттейтін
ғылымдардың білімдердің нəтижесін қолдану маңыздылау, себебі бүкіл
аумақтағы адамның дүниеге қатынасының нақты түрлері мен механизмдері
соларда аккумуляцияландырылады (жиналады).

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: