Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
жүктеу/скачать 4,57 Mb. Pdf көрінісі
|
OKU SAUAT 2019 (1)-1
| 7.
Мәтін мазмұны бойышпа дұрыс түжырымдар 1.Бауыржан - республикалық олимпиада жеңімпазы. 2.Бауыржанның тілекшілерінің бірі - Атажан көкесі. 3.Бауыржан өлең жазумен қатар, спортқа да жақын. A. Үшеуі де бұрыс B. Біріншісі мен үшіншісі C. Біріншісі мен екіншісі D. Екіншісі мен үшіншісі E. Үшеуі де дұрыс 8. Мәтінде қандай стиль түрлері кездеседі? A. Көркем әдебиет, іс қағаздары B. Публицистикалық, көркем әдебиет C. Ғылыми, публицистикалық D. Ауызекі, публицистикалық E. Ресми, көркем әдебиет 9. Бауыржанның құпия әуестенушілігі. A. Естелік жазу B. Шежіре жазу C. Поэма жазу D. Әңгіме жазу E. Өлең жазу 10. Үшінші бөлім Бауыржанды қандай бала ретінде танытады? A. Арманшыл B. Бауырмал C. Тиянақты D. Сабырлы E. Ұқыпты 11. Екінші азатжолда автор Бауыржанның қай қасиетін сынға алады? A. Шыдамдылығын B. Өркөкіректігін C. Екіжүзділігін D. Мансапқорлығын E. Табаңдылығын 12. «Мектебіміздің тарихында тұңғыш рет біздің оқушымыз республикалық додадан бірінші орын алып келіп отыр!» - дегенде өзіңе қадалған жұздеген көзден кысылып, төмен қарадың» деген пікір Бауыржанның қай қасиетін танытады A. Ұялшақтығын B. Жасқаншақтығын C. Салғырттығын D. Сенімсіздігін E. Немқұрайлылығын 1. Баяғы заманнан казақтың қонысы болған кұтты мекеннің айшықты орыңдарының бірі - Жасыбай көлі. Көлге кеудеңе дейінгі тереңдікке түсіп төменге қарасаң, мөлдір судың түбіндегі тастар айқын көрініп жатады. Жалпы, географ мамандардың зерттеулеріне сүйенетін болсақ, судың беткі аумағы 3,7 шаршы шақырымды құрайды екен. Ал ең терең жері - он төрт метр, Әрине, географиялық сипатамасы өз алдына жеке әңгіме. 2. Жасыбай көлінің тарихи тарту болар тамашалары да баршылық. Егер аңыз-әңгімелерге сенсек, бұл көлдің бұрынғы атауы Шойынкөл екен. Бірақ кейін келе Жасыбай атанған. Негізінен, Ер Жасыбай - қан жұтқан қалмақтармен қиян-кескі соғыста ерлігімен көзге түсіп, елдің мақтанышына айналған қаһарман батыр. Ал оның есімі қалайша көлге берілгені туралы тарихи аңыз бар. Егер де тарихи деректерге сүйенсек, 1752 жылы жоңғар әскері Ертіс жағынан Баянауыл жерін басып алуды көздеп, шабуыл жасаған. Сол кезде қазақтың ханы Абылай Сабындыкөлдің шығыс жағынан жауға тойтарыс беру үшін жедел түрде Олжабай Толыбайұлын басшы етіп әскер ұйымдастырған екен. Сол әскер жасақтарының бірін көзсіз батыр Жасыбай басқарып, шабуылдаушылармен соғыста алдыңғы шепте болған. Мұның өзінде де үлкен мән жатыр. Егер де әскердің алдыңғы шебі мықты болса, онда жауды жеңу оңайырақ болады. Яғни тиген жерінен ұрандаттқан жауды тесіп өтер өткір де кайсар қаһарманның керегі анық. Міне, осындай жауапты тапсырманы Жасыбайға жүктеген. ШойынкөлдІң онтүстік-батыс бөлігінде Жасыбай бастаған жасақ жоңғарларға қарсы тұрып, жеңістің жалауын желбіреткен. Табанды ер бастаған ұлдардың тоқпағына төзе алмаған қалмақтар жеңіліс тауып, қазақтың қылышынан аман калғандары тентіреп, тым-тырақай қашқан. Жауды аттан түсірген жасақбасы Жасыбай Сабындыкөлдің ортасында жолдастарымен демалып жатқанда, қалмақтың аман калған каскүнемдерінің бірі садақпен оқ атып, батырды жаралап өлтірген, Бұл әрине, сол уақытта қазақ әскері үшін орны толмас қаза еді. Қайғылы хабарды естіген Олжабай батыр ашуға мініп, өз әскерін кайта көтеріп, қырғыннан аман қалған қалмақтардың соңына түсіп, қуғынға алған, Баянауылдың таулы аймақтарының шығыс жағына қарай 145 тоқсан бес шакырым жерде Олжабай батыр ата жауын қоршауға алып, бірін аман қалдырмай қырып тастаған көрінеді. Және сол жер бүгінгі күнге дейін «Қалмаққырылған» деп аталады. Жалпы мұндай шабуыл екі ғасырға созылған қазақ-калмақ соғысында күшті тойтарыстардың бірі болды. Ал жергілікті халық болса, Шойынкөлді батырдың атымен атап кеткен. Яғни бүгінгі күнге дейін көл мен сол аймақ Жасыбай деп аталады. жүктеу/скачать 4,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|