Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
жүктеу/скачать 4,57 Mb. Pdf көрінісі
|
OKU SAUAT 2019 (1)-1
| 4
мәтін Атадан балаға мирас болып келе жатқан салт-дәстүрлеріміздің бірі - ср балаға айдар шаш және кекіл қою. Қазақ халқының салт-дәстүрінде адам шашын ерекше қастерлеген. Қазақта «Айдарлы бала - айбарлы бала» деген сөз бар. Айдар шаш ер баланы тіл мен көзден сақтайтын көрінеді. Сондықтан да ата-ана баласы бір жасқа толғанда, оның қарын шашын алып, төбесіне бір өрімдей ғана шаш қалдырып, оны өсіріп, көзді маржан, қаратас тағып, өріп қоятын болған. Бұл ғұрып ер балаға жасалады. Салт-дәстүріміздің қайта жаңғырғаны шығар, қазір айдар қойған, кекіл таққан балаларды жиі көретін болдық. Төбесінде айдары бар балаларға үлкен кісілер ерекше назар аударып, көрген жерде қастарына шақырып, аты-жөнін сұрап, ықылас-баталарын беріп жатады. Жасының ұзақ, денінің сау болуын тілейді. Халық айдарлы балаға тіл-көз тимейді деп есептеген. Қойылған айдарды бала жеті жасқа немесе он үш жасқа келгенше тіл-көзді сұғынан сақтайды деп алғызбаған. Халық дәстүрінде балаға сұқтанған адамның көзі айдарға түсіп алдансын деген сеніммен қояды. Айдар қойған баланың шашын сүндетке отырғызғанда ғана алады деген ұғым бар. Тарихи деректерге сүйенсек, Кенесары Ханның інісі Наурызбай батырдың айдары болған. Қазақта Айдар деген адам есімі де бар. Қазақтар тәрізді Тайланд халқы да балаларына айдар кояды. Олардың наным-сенімдсрі бойынша аурушаң балаға айдар қойса, ол тез сауығып кетеді. Тайландтықтар бала сырқатынан сауығып кеткен соң айдарды алып тастайды екен. 13. Мәтін мазмұны бойынша тайландтықтар баланың айдарын қай кезде алады? A) Алғаш аңға шыққан кезде B) Бала сырқатынан айыққан кезде C) Жеті жасқа толган кезде D) Мүшел жасқа келген кезде E) Үйленген кезе 14. Айдарға байланысты қазақтын наным-сенімін көрсетіңіз A) Бала дәулетті, бай адам болады B) Бала болашақта ғалым болады C) Тіл мен көзден сақтайды D) Баланың дос-жарандары көп болады E) Бала аурудан тез сауығып кетеді 15. Мәтін бойынша баланың айдарын қай кезде алады? A) Қырқынан шығарған кезде B) Тілі шыққан кезде C) Сүндетке отырғызған кезде D) Он жасқа толған кезде E) Тәй-тәй басқан кезде 16. Мәтін мазмұнына қатысы жоқ тұжырымды табыңыз 1. Айдар шашты ұл баламен қатар қыз балаға да қояды 2. Айдар қою бүгінгі күні қайта жаңғырған 3. Айдар қою дәстүрі басқа халықта да бар A) Екінші мен үшінші B) Біріншісі мен екіншісі C) Тек екіншісі 307 D) Тек үшіншісі E) Тек біріншісі 17. Мәтінге байланысты дұрыс тұжырымдарды табыңыз 1. Айдар шаш қою - ежелгі салт-дәстүріміздің бірі. 2. Айдарлы балалар үлкендердің ерекше назарында. 3. Наурызбай батырдың айдары болған. A) Біріншісі мен екіншісі B) Үшеуі де бұрыс C) Екіншісі мен үшіншісі D) Біріншісі мен үшіншісі E) Үшеуі де дұрыс 18. Мәтінге атау беріңіз A) Бүгінгі шаш үлгісі B) «Айдар» есімі туралы C) Тайландық «Айдар» D) Айдар шаш E) Қарын шаш 19. Мәтін стилін анықтаңыз A) Ауызекі сөйлеу B) Ресми C) Іс қағаздар D) Ғылыми E) Көркем әдебиет 20. Мәтін бойынша салт-дәстүріміздің жаңарған белгісі A) Ұлттық киім киген балалар жиі кездеседі B) Шашына үкі таққан қыздар жиі кездеседі C) Батыстық үлгідегі шаш үлгісі жиі кездеседі D) Бұрымды қыздар жиі кездеседі E) Айдар, кекіл қойған балалар жиі кездеседі жүктеу/скачать 4,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|