Колчактык режим шын мәнінде
монархиялық билікті қайта орнатуды
көксеушілердің диктатурасы болды. Ол
1918 жылы қарашада билікке келген бетте
Сібір мен Қазақстанның Солтустігінде
Кеңес өкіметін құлатуда көрнекті рөл
атқарған әсерлерге қарсы жазалау
шараларын бастады.
Азамат соғысының ең соңғы майданы Солтүстік Жетісу майданы 1920 жылы
наурызда жойылды. Қазақстан аумағында біртіндеп кеңес билігі қалпына келтіріле
бастады. Осындай жағдайда, әсіресе 1919 жылдың ортасынан бастап жекелеген
қайраткерлер, олардың қатарында Алашорда қосемдері де Кеңес өкіметі жағына
өте бастады, оған Кеңес өкіметінің Алаш қозғалысына қатысушыларға кен көлемде
қайырымдылық жасағаны өз әсерін тигізді, алаш полктерінде толқу туғызып,
ондағы жігіттер халық милициясы» қатарынан кете бастады. Бұл үрдіс Кеңес өкіметі
жағына А. Байтұрсынов пен оның жақтастары өткеннен кейін жаппай сипаталды.
Алаш белсенділерінің Кеңес өкіметі жағына шығуымен оларды алда тағы бір
трагедиялы белес күтіп тұрды. 1920 жылы қаңтарда 59-дивизияның ерекше бөлімі
Семейде Ә.Н. Бөкейханов пен Алаштың облыстық басшыларының үш мүшесін
тұтқынға алды. Тұтқындау Ақмола облысының бірқатар қаласында да орын алды.
Казревком басшылығы Алашорда белсенділеріне күш қолдануды тоқтатуды өқтініп
Омбыға бірнеше рет хат жолдауға мәжбүр болды,
Алаш қайраткерлері 19-20-жылдары саяси аренадан кетсе де,
Қазақстанның мәдениеті мен ғылымын және халық
шаруашылығын дамыту ісіне елеулі үлес қосты.
Кеңес өкіметі бірнеше мәрте жариялаған рақымшылыққа (1919, 1920
жылдар) қарамастан, Алаш қозғалысының белсенді қайраткерлері ХХ
ғасырдың 20-30-жылдарында буржуазиялық ұлтшылдар және халық
жаулары жаламен репрессияға ұшырады.
Пайдаланылған әдебиет:
Қазақстан тарихы
(көне заманнан бүгінге
дейін). Бес томдық. 4-
том.- Алматы:
жүктеу/скачать 6,15 Mb.
Достарыңызбен бөлісу: |
