Зейнолла Сұлтанов Қуаныш Тұяқбаев Қанат Шеңгелбаев Бақытжан «МӘдени мұРА» Ұлттық стратегиялық жобасын жүзеге асыру жөніндегі қОҒамдық кеңес 4

258

259

ЭПИКАЛЫҚ ЖЫРЛАРДАҒЫ ТҮС ЖӘНЕ ОНЫ ЖОРУ КӨРІНІСТЕРІ

Аспаннан ол күн келіп жерге түсті,

Етегімнің астына ол жабысты.

Етегімнің астынан өрлеп келіп,

Қойнымнан жоғары өрлеп, көкке ұшты.

Інжу-маржан жаңбырдай жауды көктен,

Кезек-кезек мен тердім екі етекпен.

Теріп-теріп сандыққа салып едім,

Сандық толып, үйіме сыймай кеткен.

Тағбиршы, осы түсті көрдім анық,

Қуанғаннан барамын ішім жанып.

Бұ түсім, қалайша түс, жорып берші,

Тағбиршы, естиін құлақ салып.

Тағбиршы жори берді түсін оның:

—Дәулетің өседі екен енді сенің.

Ғад қиусын жағалап жүрген болсаң,

Үстіне бір шығарсыз барша елдің.

Және сатып аларсыз бір жақсы құл,

Аузыңа бір қарайды оң менен сол.

Патшалардан дәрежең артық болар,

Қазынасынан Құдайым ашады жол.

Және иман Құдайың нәсіп қылар,

Қанша шаһар атыңды жұмла білер.

Дінді нәсіп қылады Тәңірім қалап,

Көңіліңе иман, шамғ нұры келер.

Пайғамбар болар, сатып алған құлың,

Мұныңнан мың хәсса өсер малың, пұлың.

Кәпірліктен құтылып, иман тауып,

Екі дүния рақатын бірдей алың.

* * *

...Сақи жатып бір күні түс көріпті,

—Жорушы бар ма?—деді хабар салып.

260

ТҮС ЖОРУ ЖӘНЕ ЫРЫМДАР

Жүсіп айтты:—Түсіңді жориын мен,

Не деген түс көріпсің, айтып көр сен.

Сақи сонда Жүсіпке түсін айтты:

—Жорытып білсең, әгар, ақылы кең.

Сақи айтты:—Ұйқымда бір түс көрдім,

Түсімде үш бау жүзім сығып тұрдым.

Қызыл алтын кесеге суын құйып,

Ішіп қойды Риянға беріп едім.

Хабаз тағы:—Бір түсті көрдім,—депті,

Төбеме нан көтеріп жүрдім,—депті.

Нанымды алып Риянға беріп едім,

Құстар келіп, басымнан талап кетті.

Екеуінің жорыды Жүсіп түсін,

—Сақидың оңғарады Құдай ісін.

Мәлік Риян—қылады сізді уәзір,

Беріңіз, бұ түсіңнің сүйіншісін.

Хабазға айтты:—Қатерлі сенің түсің,

Оңалмас мұнан былай қылған ісің.

Кешікпей-ақ өлтірер Риян сені,

Құстар жеп, ада қылар тәннен басың...

* * *

...Бар құдай жарылқады Жүсіпті енді,

Мәлік Риян патша бір түс көрді.

һеш адам біле алмады түс тағбирін,

Падишаһ жұртты жиып айтып еді.

Құранда бұйырды қаулаһу Тағала:

*

 уа қалал малику инни 

әра сабға бақаратин симанин йакулуһунна сабғун ижаф уа сабға 

сунбулатин худрин уа ухара йа бисати йа аййуһа әл-Малау аф-

туни фи руйайа ин кунтум лил руйа тағбурун

**

∗

 Құранда Алла Тағала сөзімен былай бұйырды.

∗∗

 Патша айтты:—Расында мен (түсімде) жеті семіз сиырды жеті арық сиыр 

жеп жатқанын және жеті жасыл масақпен басқа да қураған масақтар көрдім. 

Әй, жамағат, (патша төңірегіндегілер) түсті жори білсеңдер, түсімді жорыңдар.

260

261

ЭПИКАЛЫҚ ЖЫРЛАРДАҒЫ ТҮС ЖӘНЕ ОНЫ ЖОРУ КӨРІНІСТЕРІ

Түсімде жеті семіз сиыр көрдім,

Бәрін де алдыма салып айдап жүрдім.

Бірінен соң бірін міндім жетеуін де,

Онан соң жеті арық сиыр көрдім.

Тіпті арық жеті сиыр түрі жаман,

Ілініп өлгелі тұр, бәрі һаман.

Жеті семіз сиырды жеті арығы

Жеп бітірді түк қоймай, бәрін тамам.

Және тұр жеті астау толы бидай,

Жеті астау және де тұр құрыдай.

Үш түйір бидай сонда жерде қалды,

Өзге бидай көкке ұшты бәрі бірдей.

  

Һеш адам түс мәнісін біле алмады,

Алдында бұрынғыдай күле алмады.

Жұрттың бәрі сандалды жори алмай,

Сәлемге уәзірлер де келе алмады.

Жұртына патша сонда ашу қылды,

Сол уақытта Сақи жүгіріп жетіп келді.

—Падишаһ, қаһарыңды қайтарыңыз,

Түс жорушы адамды білдім,—деді.

Мұны айтып ол Сақи көп өкінді,

Патша айтты:—Ойладың сонша кімді?

Басың шайқап осынша неге өкіндің?

Бұ ісіңнің мәнісін айтшы,—деді.

Сақи айтты:—Тыңлаңыз, шаһ жиһан,

Зынданда көріп едім ғабри ұғлан.

Бұ түсіңнің мәнісін сол біледі,

Данышпан жаратып-дүр Қадір Сұбхан.

Патша айтты:—Оны сен нағып көрдің?

Оның түс жоритынын қайдан білдің?

262

ТҮС ЖОРУ ЖӘНЕ ЫРЫМДАР

Сақи айтты:—Зынданда жатқанымда

Түсімді жорып еді, сонан білдім.

  

Айтқанының айнымай келді бәрі,

Періште сипатындай нұр дидары.

Өзі—ғалым, мінезі—жаннан артық,

Мақтай берсе, таусылмас онан әрі.

Сақи айтты:—Тәңірі тағдыр жаман,

Он екі жыл зынданда ғұмыр кешті.

Патша айтты:—Ендеше, баршы жылдам,

Менім түсім мәнісін сұрашы жылдам.

Қызмет қылып алдына тіке тұрып,

Мәнісін әбден сұрап келші жылдам.

Сақи айтты:—Баруға бата алмаймын,

Жүзім шыдап, жауапты қата алмаймын.

Сізге арызын айтпаққа уағда қып ем,

Енді жүзін көрерге бата алмаймын.

Сонда патша Сақиға айтады сөз:

—Сіз менім жауабымды есітіңіз.

Жақсы болса Тәңірден, біледі ол,

Ұялмай-ақ алдына барыңыз тез.

Сонда Сақи зынданға келіп жетіп,

Жүсіпке сәлем берді тағзым етіп.

Ұялып тұр бейшара төмен қарап,

—Қор болдым,—деді,—тақсыр, ұмытып кетіп.

Сонда Жүсіп Сақиға ғиззат қылды,

Ұялып тұрғанын анық білді.

—Не қылсам, маған Тәңірім өз құдіреті,

Сізде қате емес,—деп жауап қылды.

Жүсіпке айтты сонда Сақи тұрып:

—Патшамыз жаман састы бір түс көріп.

262

263

ЭПИКАЛЫҚ ЖЫРЛАРДАҒЫ ТҮС ЖӘНЕ ОНЫ ЖОРУ КӨРІНІСТЕРІ

Жұрт жиылып, тағбирін біле алмады,

Мен айттым сонда сізді хабар беріп.

Қаулаһу Тағала Йусуф аййуһас сиддиқ афтина фи сабғи 

бақаратин симанин йакулуһунна сабғун ижаф уа сабғи сунбула-

тин худрин уа уахара йа бисатин

*

.

Жүсіп айтты:—Жеті жыл тоқтық болар,

Арзан болып, астыққа жаһан толар.

Онан кейін артынан жеті жылдай,

Дүнияға жаһан қатты тарлық келер.

Онан кейін берекет қайтып келер,

Дүнияға Рахман ием рахмат қылар.

Жесір қатын, жетім ұғыл мың қой айдап,

Уаллаһи ағлам арзандық, тоқтық болар...

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: