242
жаңа формасын анықтай ала ма? Оған оң, бірақ екіжақты жауап аламыз.
Себебі, біріншіден, ондай қабілеттің қалыптасуы мақсатты ҧйғаруды,
ӛзіндік сана сезімді, ойлаудың рефлексияланғандығы, ӛзіндік тәртіпті,
ӛзін жалпы іс-әрекет (мысалы, мақсатты ажырату, қоя білу және жҥзеге
асыру іскерлігінің, әрекеттің жалпыланған тәсілдерін ӛндіру,
нәтижелерді сәйкес бағалау іскерліктерінің қалыптасуы) субъекті
ретінде дамытудың ӛзін-ӛзі жетілдірілу тҧрғысынан жалпы тҧлғалық
дамуды ҧйғарады. Екіншіден, бҧл қабілеттілік тек жаратымды оқу
мотивациясы мен оқуға қызығушылық танытқан
оқушыларда ғана
тиімді және ӛздігінен қалыптасады. Зерттеулердің нәтижелері тіпті
студенттердің ӛздерінде (бірінші курс студенттерінің 77% және екінші
курс студенттерінің 12,8%) оқуға деген кӛзқарас теріс екенін кӛрсетті
[243].
Әрине, оқушыларда ӛзіндік жҧмысқа қабілетті қалыптастыру
проблемасы (әсіресе, іс-әрекет процесіне және нәтижесіне деген ішкі
мотивация),
оқу
мотивациясын
алдын
ала
кӛтеру,
оқуға
қызығушылықты тәрбиелеу проблемасына айналады. Зерттеушілердің
атап кӛрсетуінше,
«мақсатты қалыптастыру барысында... танымдық
белсенділікпен
байланысты
түрткілердің
барлығы
неғұрлым
саналанған және әрекетті бола бастайды, олардың оқу іс-әрекетіндегі
алдын алушы
, реттеуші рӛлі күшейеді, оқушылардың мотивациялық
саланы қайта құрудағы белсенділігі, оқу жұмысының ӛз бетінше және
йілімді мақсаттарын қоюдағы белсенді тырысулары жоғарылайды,
ішкі түрткілердің сыртқы түрткілерден үстемділгі байқалады»
[221,
27 б.]. Сонымен бірге, зерттеушілер оқуға деген позитивті
мотивациялық ӛзгерістер, қызығушылықтың қалыптасуы мектеп
оқушысының тҧтастай тҧлғасының ӛзгеруі, жетілдірілуі нәтижесінде
болатынын атап кӛрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: