iMi НетнжеИ Тумысынан  пайда болган Журе пайда болган Э к зоген дщ

М Е Д И Ц И Н А Л Ь Щ М И К Р О БИ О Л О ГИ Я
189
Иммундыглобулиндер (спецификалык, рецепторлык, табиги), фагоциттер (табиги, иммунды), 
киллерлж
ic 
аткаратын цитотоксикалык лимфоциттер, антигеннщ курылысын бузатын ферменттер 
(лизоцим ж эне т.б.), комплемент, кан сарсуыныц коргаушы акуыздары (пропердин, беттализин, 
ф ибронектин т.б.), иммундыцитокиндер (интерлейкиндер, интерф ерондар, тим усты ц пептидтерц 
миелопептидтер т.б. факторлар), иммундыжауапты жасушалардыц рецепторлары, МНС-тыц (агылшын - 
M ain H istocom patibility Com plex, 
гистосэйкесыктщ басты 
KOMrmeKci) 
aнтигeндepi иммундык жуйеде 
корганыс 
iciH 
аткаратын басты биорецепторлар болып табылады.
Иммунитет процесшщ механиз1мш сызбануска реынде карасак, ол 03iH-O3i багдарлайтын, рет- 
peTiMeH журеын, aнтигeндepдi тыска шыгарып, дербесыкы сактап, турактылыкты кайта куруга багытталган 
ic-эрекеы болып табылады.
Иммундык жуйе жумысыныц басталуына антигеннщ агзага 
apTypni 
жолмен сырттан 
eHyi, 
немесе 
оныц агза ¡пицце курылуы себепкер болады. Содан кешн ец алгашында антигеннщ богде екеш дэледенедк 
6ipiHuii- 
фагоцитоз аркылы бейспецификальщты аныктау, одан кешн Т-лимфоциттермен спецификалыкты 
тану. КелеЫ кезец - агзаныц барлык спецификалык жэне бейспецификалык корганыс факторларын юке 
косу. Ол процесс антигенщ табигатына жэне сипаттарына, сонымен катар антигеннщ агзага патогендж 
эсер ету дэрежесше байланысты. Осы процестердщ нэтиж ет peтiндe антиген куйреылш, бейтараптанып 
организмнен тыс шыгарылады. 
Keft6ip 
жагдайда антигенмен кездескеннен кешн, организмде сол антигенге 
ceзiмтaлcы зды к ж эне ш ыдамдылык пайда болады. К^олайлы нэтиже кезш де иммундык процесс 
организмнщ гомеостазын калпына келырш, узак уакытка дeйiн организмде сол антигенге карсы иммуни­
теты сактап, ол антиген туралы мэлiмeттi иммундык есте калдырылып, тез1мдиик тудырады. Сонымен 
катар, жагымсыз жанама кершю реынде сол антигенге карсы кетерщю, не жогарылатылган сез1мталдык 
(аллергия) пайда болуы MyMKiH.
8.1.6. И м м унитеттщ турлер!
Эволюциялык даму жолында адамда, жылыкандыларда, оныц ¡ппнде кустарда арнайы иммундык 
жуйе курылган. Ол opгaнизмдi генетикалык бегде зат - антигеннен коргап, сонымен катар эр1б!р турге, 
жеке тулгага тэн тiннiц жэне биологиялык молекуланыц антигендж epeкшeлiгiн сактауга арналган.
Заттыц бeгдeлiгiн айыру тем енп сатыдагы омырткасыздарга да тэн, оларда да карапайым коргау 
жYЙeci бар. Б ¡рак, ол жуйелердщ арасында зор айырмашылык бар.
Эволюциялык дамудыц сатысына байланысты иммундык жуйенщ тур ¡не ,оныц курделжше, жауап 
беру тэciлiнe сэйкес иммунитет бipнeшe турге бeлiнeдi (8.4-кесте).
Турят, тумысынан пайда болган,
немесе тукымкуалаушылык, генетикалык, конституционалдык 
иммунитет- филогенез процесшде б е к т л г е н , урпактан урпакка тараушы тYpлiк, не дербестж антигеннщ 
б1р тур ¡не сол opгaнизмнiц биологиялык epeкшeлiктepiмeн, антигеннщ касиетер!мен, сонымен катар орлар- 
ды ц карым-катынасына непзделген иммунитет. Мысал peтiндe адамныц мал ауруыныц кейб1реуше 
сез1мталсыздыгын кeлтipyгe болады (кара малдыц обасы, жылкыныц шeшeгi). TYpлiк иммунитетщ 
нeгiзiндe б1рнеше ceбeптepi болуы мумюн - бipiншiдeн, антигендердермен алгаш кезедесш, байланыска 
тусш , патологиялык процесы, не иммунитеты юке косуды камтамасыз етеын рецепторлык аппараттыц 
кейб1р тYpлepiнiц жоктыгы. Сонымен катар, организмде антигеннщ жедел бузылуын (мысалы, 
ферменттермен), не организмде микроботардыц конактап eciп-eнyiн колдайтын жагдай болмауынтар 
агзада антигеннщ жедел, мысалы феременттермен, бузылуын не агзада микроботар конактап есш -енуш е 
естен шыгармау керек. Дорыта келгенде, оныц нeгiзiндe жануар турщ щ генетикалык ерекш елш , ал 
нактылы айтканда сол антигенге иммундык жауап береын геннщ жоктыгы.
Т у р л ж им мунитет аб солю ты к ж эне аракаты сты к болуы м ум кш . М ы салы , эдетте щ респе 
микробыныц токсинше бака сез1мталсыз. Егерде баканыц дeнeciн кыздырса оган щреспе жугады. Осындай 
мысалдардыц б1рталайын келыруге болады.

жүктеу/скачать 47,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: