П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


жатыр, жүр  қалы п етістіктерінің жіктелуі арқы -  лы жасалады.  Ж арғақ шалбарының ызба бауы



Pdf көрінісі
бет696/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   692   693   694   695   696   697   698   699   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

жатыр, жүр 
қалы п етістіктерінің жіктелуі арқы - 
лы жасалады. 
Ж арғақ шалбарының ызба бауы
салбырап, жүресінен отыр
(М үсірепов). 
Оң жа-
ғы м да ер жүрек комиссарым Мадияр жатыр
(М ом ы ш ұлы ). 
Көрінгенді қарғап, ауы лға бүйідей
тиіп бэйбіше жүр
(М айлин).
Н ақ осы ш ақты ң болымсыз түрі қалып етіс- 
тікгерінің есімше тұлғасында к ел іп ,/-ған , 
-ген .../
жоқ 
сөзімен тіркесуі арқылы жасалады. 
Қарабай-
дың бүл келісін жай келіс деп ойлаған жоқ
(Әбілев).
Қалып етістіктеріне ж іктік ж алғауы тікелей 
жалғаны п есімдерше жіктеледі.
Н ақ осы ш ақты ң жіктелуі:
жақ
жекеше
көпше
I
отыр-мын, тұрмын,
оты р-мыз, тұр-мыз,
жатыр-мын, жүр-мін жаты р-мыз, жүр-міз
II
отыр-сың, тұрсың.... отыр-сыңдар, тұр- 
сыңдар...
отыр-сыз, тұр-сыз... отыр-сыздар, тұр- 
сыздар...
III
отыр, тұр, жатыр, жүр (нөлдік тұлға)
ә) н ақ осы ш ақты ң күрделі түрі етістіктің 
-а, -е, -й, -ып, -іп, -п 
тұлғалы көсемше түрі мен 
отыр, түр, жатыр, жүр 
деген қалып етістіктерінің 
көмекші етістік мәнінде тіркесінен жасалады. 
Ол
шыдай алмай, қатты қиналып жатыр
(М үсіре- 
пов). 
Н ағим а т ам ақ асып, табаны жерге ти-
мей, жүгіріп жүр
(Ахтанов). 
Қой қоздап, қойшы-
ларуы з ішіп жатыр
(Ж ансүгіров). 
Қыстықтың
арғы шеті тиісті сыбағаларын алып жатыр
(М ом ы ш ұлы ). 
“Большевик” деген созді Етікбай
да Үміт те естіп келе жатыр
(М айлин).
Күрделі н ақ осы ш ақты ң болымсыз түрі екі 
түрлі жолмен жасалады.
а) қалы п етістіктерінің есімше тұлғасы нда 
келіп 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   692   693   694   695   696   697   698   699   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет