Ж. Д. Рапишева, Е. Е. ТҮйте, Ж. У. Есинбаева қазақ тілінің стилистикасы

99 
3. Диалект, варваризм, жаргон, дисфемизмдердің т.б. 
көркем мәтіндегі қолданысына түсініктеме беріңіздер. 
 
1-тапсырма: 
Ауызекі сөйлеу стиліне тән ерекшеліктерді көрсетіп, 
олардың қандай құбылысқа жататынын айтыңыз. 
1. Дабырласып сөйлескен күйлерімен бізге төніп келді де, 
бір келіншек: 
– Ибәйі, көтек, мал десек адам екен ғой, – деді. 
Одағайлап шеттей бастады. 
– Маржанбикемісің, бері кел, – дедім. 
– Мұнысы кім, мені таниды ғой... 
– Бар, кім екен, – деді Күлзипа. 
Әбдірахман жүре берді. Мен олардың жанына бардым. 
– Анауың кім? – десті. 
– Әбдірахман. 
– Күйеу екен ғой, бізден неге қашты, – деп Маржанбике 
күле сөйледі. Күлзипа тәлімсіп жеңгеснің құлағына сыбырлап, 
сыңқылдап күлісті. Аяңдай басып Әбдірахманның артынан 
жеттік. Бізбен жұмысы жоқ, есідерті алтыбақанда (Б.Майлин 
«Шұғаның белгісі»). 
2. Біз келгенде ойын жаңа басталған екен. Шұғалар 
өлеңдерін тоқтатып, арқаннан түсті. Жай әзілмен көп уақыт 
оздырдық. Домбыра алдыртып Әбдірахман ән салды. Бишара, 
жігіт еді ғой. Ондай ойындарда бір түрлі ұстайтын арқасы 
бар еді. Өлеңді түйдектетіп үзбестен соқты. Жұрттың бәрі 
Әбдірахманның аузына қарады. Жатып қалған бірен-саран 
кемпірлер шапандарын жамылып келіп өлең тындасты. Ойын-
күлкінің қызығымен таң атқаның да білмей қалдық. Жұрт 
біртіндеп 
ыдырай 
бастады. 
Маржанбике 
маған 
жақындаңқырап сыбырлап: 
– Қайытпайсыңдар ма? – деді. 
– Жүр, қалқажан, – деп Күлзипаны ертіп, о да жөнелді. 
Уақ-түйек балалар, Шұғаның жеңгесінен басқаның бәрі кетіп 
бітуге айналды. 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

100 
Шұға жәй сөйлескені болмаса, Әбдірахманмен онша ежіл-
қожыл бола алмады. Мен Зәйкүлмен сөйлесіп, Әбдірахманның 
Шұғаға ынтығын айттым. 
– Қайдан білейін, оқыған жігіт қой. Оқығандығына 
қызықбаса, бұрын мұның әкесіндей жігіттерге де барған жоқ 
еді... мен қолымнан келгенін аямаймын, – деп күлді
(Б.Майлин 
«Шұғаның белгісі»). 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: