«Жарасхан Әбдірашов Дала, сенің ұлыңмын поэмасын oқытy жoлдapы»

жағынан шағындау келеді.Жазба әдебиетте поэманы тектік тұрғыда эпостық, лирикалық, драмалық деп бөлу

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Pdf көрінісі

бет	3/5
Дата	12.12.2023
өлшемі	2,86 Mb.
	#137873
түрі	Поэма

1 2 3 4 5

Байланысты:
Зәмзәгүл слайд 2

Ж.Молдағалиевтың «Мен қазақпын» поэмасын қарасытрсақ, бұл да сюжетсіз. Яғни, публицистикалық поэма.
Ақын өлеңі ойға да, көңілге де қонымды, оралымды. Шығармадан асқақтықты, жалынды, шыншылдықты бейнелейтін сөз құдіретін көреміз.
Қ.Бекхожиннің келесі сюжетті поэмасы «Батыр Науан». Бұл туынды Кенесары Қасымовтың Ресей отаршылдығына

жағынан шағындау келеді.Жазба әдебиетте поэманы тектік тұрғыда эпостық, лирикалық, драмалық деп бөлу
үрдісі (аристотельдік-гегельдік теория) ежелден қалыптасты. Стильдік әдіс тұрғысында, яғни өмір шындығын
бейнелеу қалпына қарай реалистік, фантастикалық, романтикалық, психологиялық, педагогикалық поэмалар
деп бөледі.
Мысалы, қазақ эпостарының сонау ежелден бергі үздіксіз ұласқан романтикалық үрдісін тартымды жалғастыра
білген Мағжан Жұмабаевтың «Батыр Баянынан» өз әулетінің бақытын туған халқының ар-намысы жолында
құрбан етуден тайынбайтын, рухы күшті, нанымды қаһарманды көреміз.
Ж.Молдағалиевтың «Мен қазақпын» поэмасын қарасытрсақ, бұл да сюжетсіз. Яғни, публицистикалық поэма.
Көңіл толқынысымен ширатыла келген ой-түйін. Сюжетсіз поэма болса да сезіммен айтылған. Ақынның тарихи
оқиғаны жырлап отырғаны, өткен өмірдегі ащы шындықты сездіретіні сезіліп тұр.
Ақын өлеңі ойға да, көңілге де қонымды, оралымды. Шығармадан асқақтықты, жалынды, шыншылдықты
бейнелейтін сөз құдіретін көреміз.
Поэманың екінші түрі сюжетті поэма. Тарихи тақырыпты жырлауда қыруар шығармашылық ізденістер жасап, көп
еңбек сіңірген үлкен эпиктердің бірі – Қалижан Бекхожин.
Қ.Бекхожиннің келесі сюжетті поэмасы «Батыр Науан». Бұл туынды Кенесары Қасымовтың Ресей отаршылдығына
қарсы батырлық күресіне арналған көрнекті шығармасы. Сюжетті желіске құрылған оқиға Ақмет төренің
қиғылығынан басталады.

Мал айдап әкету, қарақат көз сұлулардың қара шашын төгілтіп, зарлатып әкету жексұрын істерімен танылады. Осындай олқы ісімен
бір жігіттің жарын өңгеріп алып кетіп, жардың ері Кенеге келіп жарынан айырылып қалған жайын айтып бұлардан көмек сұрайды.
Ақметтің ауылына түн уақытында бейқам отырған жау үйіне кіріп барады. Аяққа жығылған төренің басын алды, офицерді арқандап,
сұлу соңына ерді. Сұлуды жан-жарына қосып, екеуін Науан жөніне жібереді. Атына офицерді өңгеріп алып, «Абылайлап» айғай
салады. Наурызбай офицерді талға байлап, өзі қайта айғайлап жауға қарсы шапты.

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5