Монография «Елтаным баспасы»
КІРІСПЕ 1. Фразеологиядағы жарыспалы терминдер
жүктеу/скачать 14,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Verstka (1)
| КІРІСПЕ
1. Фразеологиядағы жарыспалы терминдер жəне олардың бірізділігі Фразеология – тұрақты тіркестерді (кең мағынада) зерттейтін лингвистикалық пəн. Сондай-ақ тілдердегі фразеологизмдерді қарас- тыратын тіл білімінің дербес саласы. Тіл білімінде (көбінесе еуропа, славян зерттеушілері) фразеоло- гизмдерді түрлі топтастырулары бойынша қазіргі бөліп қарастырғанына қарай, қазақ тіліндегі мысалдарымен көрсетсек: идиомдар (ит мініп ирек қамшылау, мұрнынан есек құрты түсу, ит арқасы қиянда, түкіргі жерге түспеу, түйе үстінде сирақ үйту) ; мақалдар (еңбегіне қарай өнбегі, орамал тон болмайды, жол болады, ер – елдің иесі, əйел – үйдің киесі); мəтелдер (тегін адам таз болмайды, бір тауда бір киік, итке мылтық не керек, əркім өз ботасын үкілейді); Бұларға қосымша дəстүрлі топтастыруда қанатты сөздер (еңбек етсең ерінбей тояды қарның тіленбей, сөзі жоғалған жұрттың өзі жоғалады,); коллокациялар ( жанды сөз, су мұрын, шикі өкпе, құдайы қонақ т.б. – дəстүрлі фразеологиялық тізбектерге қоса шешім қабылдау, билік коридоры, ақпараттық соғыс т.б. мысалдар); деп бөледі. Қазіргі фразеологиялық концепцияларда басқа топтары да, мəселен, орыс тіл білімінде грамматикалық фразеологизмдер ( біз қайтала- малы (тавтологиялық) тіркестер деп атағанбыз) – айтып айтпай не керек, өзім өз болғалы, ашықтан ашық, күндердің күнінде); Қатысымдық жағдаятта кездесетін сұраулы фразеологизмдер – не əкесінің құны бар?, не бəлесі бар? əкеңді өлтірдім бе? ) ; сөз етіліп жүр. (Орыс тілінде келтірілген тіркестерге салыстырыла қазақ тілін- дегі фразеологизмдердің мысалдары беріліп отыр). Жоғарыдағы фразеологизмдердің типтерінде жүктеу/скачать 14,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|