пипеткалар əрдайым микробиологтардың қадағалауында болуы
тиіс. Жұғым түсірер алдында пипетканың созылмалы бөлігін Г əрпі
сияқты бүгіп от жалынында ұстайды. Ол табақшалардағы себінді
материалдардың жоғарғы бөлігіне жұғылып түсіріледі.
Қоректік орталар жəне оларды дайындау Белгілі бір микроорганизмдер түрінің қоректік ортасының
құрамын тиімді ету мақсатында мамандар мына заттарды қолдануы
керек – көміртегі, азот, фосфор жəне т.б., олар экономикалық жəне
экологиялық жағынан тиімді.
Қоректік орталарды дайындау принципі. Биотехнологияда
қолданылатын микроорганизмдердің əрбір нақты түріне, қоректік
заттар арнайы таңдалған. Микроорганизмдердің қажеттілігі берілген
микроб түрінің физиологиялық ерекшеліктерімен анықталады, бірақ
барлық жағдайларда қоректік ортада осы заттардың сулы ерітіндісі
болуы керек жəне белгілі бір мөлшерде сұйықтықтың құйылуын
қамтамасыздандыру қажет.
Микроб клеткаларының химиялық құрамын анықтау арқылы,
қоректік
орталарға
микроорганизмдердің
физиологиялық
қажеттілігін тез табуға болады. Алайда бұл жағдайда қоректік ор-
тада клеткалар метаболиттерінің құрамы мен мөлшері ескерілмейді,
осы жағдайда микроорганизмдер клеткасы тіршілік ету ортасының
құрамына тəуелді болады. Сондықтан микробтық клетка коректік
заттар құрамына сүйене отырып, қоректік ортаның оптимальді
құрамын таңдау арқылы бейімделу жағдайында болады.
Қоректік ортаны залалсыздау үшін, химиялық ықпал ету (за-
рарсыздандыру), температураның жəне басқа да физикалық
факторлардың (ультрадыбыс, ультра күлгін сəуле, ультрафильтра-
ция) ықпал етуі қолданылады. Əр əдістің өзі таңдамалы. Термиялық
əдіспен қоректік орталарды зарарсыздандыру, биотехнология-
да кеңінен қолданылады (автоклавтау, залалсыздандыру, қайнату
жəне т.б.). Микроорганизмдердің споралары жоғары температураға
тұрақты, сондықтан бактериялардың споралары залалсыздандыру
орталарының температура режимін анықтайтын лимиттеуші фак-
тор болып табылады. Культивирлеудің аэробты процесс кезінде ауа-
ны залалсыздандыру үшін фильтрлеуді жəне ультракүлгін сəулені
қолданады.
ɉɪɨɞɭɰɟɧɬ