Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
жүктеу/скачать 5,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.6
суретінде төрт иығы жəне екі диагноналі бар тұрақты тоқ жеке көпірінің электрлі схемасы келтірілген. Көпірдің бір иығына R x өлшенетін кернеулі объект қосылады, ал басқа үш иығы кедергілері бар R2, R3 жəне R4 резисторлармен түзілген. Көпірдің бір диагоналіне (а жəне b түйіндерінің арасында) Е 0 ЭҚК бар энергия көзі, басқасына (с жəне d түйіндері) – тізбекте көпір тепе-теңдігінің көрсеткіші қызметін атқаратын НИ нөлдік индикатор қосылады. Көпірдің с жəне d нүктелерінің потенциалдары өзара тең болған кезде, нөлдік идикатордағы I НИ = 0 тоқ. Көпір бұл режимде тепе- теңдік күйінде, яғни, көпірдің тепе-теңдігінің белгісі – НИ көрсеткішінің нөлдік ауытқуы болып табылады. Бұл ретте келесідей қатынастар əділ болып табылады: I 1 = 1 2 ; I 3 = I 4 ; R x I 1 = R 3 I 3 . Екі соңғы теңдікті мүшелеп бір біріне бөліп жəне тоқтар теңдігін есепке алып, келесіге келеміз: R x R 3 , R 2 R 4 Осыдан көпір тепе-теңдігінің теңдігі: R x R 4 = R 2 R 3 . 4.6 -сурет . Кедергіні көпірлік Теңдестірілген көпірдіңəдіспен өлшеу схемасы 74 x қарама-қарсы иықтарына енгізілген элементтер кедергілерінің көбейтіндісі бір біріне тең. Иықтардағы резисторлар кедергілерін реттеу арқылы көпір тепе-теңдігіне қол жеткізіп, олардың мəндерін жазады жəне R x кедергісінің ізделіп отырған мəнін есептейді: R R 2 R 3 . R 4 R 2 иығын теңдік иығы деп, ал R 3 жəне R 4 иықтарын – қатынас иықтары деп атайды. Жеке көпір тек орта кедергілерді өлшеу үшін ғана қызмет етеді, шағын жəне үлкен кедергілерді онымен өлшеу ұсынылмайды. Көпірдің өлшеудің төменгі шегі (ом бірліктері) ас иығына R x өлшенетін объектісімен ретті түрде шарасыз қосылатын жалғастырғыш сымдар мен асыспалы контакттар кедергілерінің əсерімен шектелген. Көпір өлшеуінің жоғарғы шегі (10 5 Ом) кему тоқтарының шунттайтын əрекетімен шектелген. Теңдестірілген көпірлермен қатар кедергілерді өлшеу үшін кедергілерді жылдамырақ өлшеуге мүмкіндік беретін теңдестірілмеген көпірлер кеңінен қолданылады (алайда, дəлділігі азырақ, себебі олардың көрсеткіштері энергия көзі кернеуінің тұрақтылығына байланысты). Бұл көпірлердегі өлшенетін кедергі мəнін тікелей аспап көрсеткіштері бойынша анықтайды. Теңдестірілмеген көпірлерде жиі өлшеу аспабы ретінде өлшеу дəлділігін жоғарылатуға мүмкіндік беретін магнитті-электрлі логометрлер пайдаланылады. Көпірлерді теңдестіруді қолмен немесе автоматты орындауға болады. Көпірлерді автоматты теңдестіру өлшенетін кедергінің өзгеруін бақылау жəне оның мəнін басқару қажет жағдайларда қолданылады. жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|