Оқулық Екінші басылымы Қазақстан Республикасы Білім министрлігі

Эскизге тстікбөлшсктің өлшемдсрін түсіру үшін, оны өлшеу ке- 
рск. Тстікбөлшск өлшсмдерін анықтағанда әр түрлі өлшсу қүралдары 
қолданылады. Қарапайым өлшсу қүралдарына масштабтық бөліктсрі 
көрсстілгсн тсмір сызғыш, нутромср жәнс кронциркуль жатады. 
Масштабты сызгышты тікелсй пайдаланып, тстікбөлшсктің түзу 
сызықты бөліктсрінің үзындықтарын анықтауга болады. Оның га- 
барит өлшсмдсрін (үзындьнын, биіктігін жәнс снін) масштабты 
сызғьішпсн олшсйді (185, а-сурст). Тстікбөлшск қырларының үзын-
дығын өлшсу оңай.
Кррнциркуль
бір-бірімсн топ- 
салап үстатылған екі қисық си- 
рақтан түрады (185, д-сурст). Оны
масштабты сызғышпсн бірге пай- 
даланады. 
Кронциркульді 
тс- 
тікбөлшектің 
сыртқы 
қисық
бсттсрінің өлшсмдсрін, әсірссе ай- 
налу беттсрінің диамстрін, анық- 
тауда қолданады.
Нутромердің
кронциркульден 
айырмашылығы оның сирақтары 
түзу (185,6-сурст). Оны тстікбал- 
шсктің ішкі беттсрінің өлшсм- 
дсрін 
анықтауда 
қолданады.
Нутромср айналу бсттсрінің ішкі 
диаметрлсрін олшсугс қолайлы. 
Кронциркульді нсмесе нутромсрді 
топсаларынан үстап, олардың си- 
рақтарын ара қашықтығы өлшс- 
нстін бсттерге жайлап такайды. 
Одан ксйін сирақтарының арасын
өзгсртпсй түрып, масштабты тсмір
185-сурст 
сызғышпсн 
сирақтардың 
ара-
лығын олшсйді.
1 - м ы с а л . Екі тссіктің осьтсрі арасындағы қашықтықты өлшеу 
эскиз салуда жиі ксздсссді. Екі тссіктің диаметрлері бірдсй болса, 
сызғыштың масштабты 
қырын 
тссіктсрдің 
центрлсрі 
арқылы 
өтстіндсй 
стіп 
орналастырады 
(186, 
а-сурст). 
Одан 
ксйін 
шсңбсрлсрдің сәйксс нүктслсрі 

жүктеу/скачать 20,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: