141
«Тәуекелтой»әңгімесі
Ба ба лар дың шоқ бас қан та ба ны мен,
Бір дей екен жақ сы сы жа ма ны мен.
Бір жа ма ны – ша руа сын ман дыт па ған,
Бір жақ сы сы – қу лық пен жан ды ұт па ған.
а дыр Мыр за Әлі
Әңгіменеліктен«Тәуекелтой»депаталады?
Ш.Мұр та за қо мақ ты эпо пея, ро ман, по вес тер мен бір ге ша ғын жанр – әң-
гі ме лер ді де жа зған. Мы са лы, «Ала пар мен Дин го», «Бұр шақ», « Тәуе кел той»
әң гі ме ле рі. « Тәуе кел той» әң гі ме сі не аты ның өзі ай тып тұр ға нын дай қа зір гі
за ман да ғы бә се ке ге ай на лып кет кен той лар дың мә се ле сі ар қау бол ған. Бақ талас-
тық пен күн дес тік тің ше гі нен шы ғып, қа сі рет ке ай нал ған адам мі не зі нің іш кі
иі рім де рін сар казм мен әжуа лап көрсететін шы ғар ма ның тәр бие лік ма ңы зы зор.
Өзек ті мә се ле ні қоз ғай оты рып, адам бол мы сы на нұқ сан кел ті ре тін ке сір лі әре-
кет тер ден сақ тан ды ра ды, мас қа ра лай ды, күл кі ге ай нал ды рып, кө зін жет кі зе ді.
Жа зу шы той де се жа нын са ла тын қа зақ тың бү гін де дәс түр лі той лар ды
жо ғал тып, оны тек бә се ке ге ай нал дыр ға ны на қын жы ла ды. Өз ге ден асып тү су
мақ са тын да ас та-төк дас тар қан жа сап, оған қы ру ар адам ша қы рып, той дан
кей ін қа рыз ға бел ше сі нен ба тып жа туы – бү гін гі күн нің шын ды ғы.
– Той ды қай да өт кіз бек сің? Үйің де ме?
– Жоқ, – де ді Ке рім құл шоқ ба сып ал ған дай шо шып ке тіп. – Үйге кім
сыяды? Мен бес жүз адам ша қы ра мын.
– Не дей ді? – деп жай шы лық та са быр лы Тө кең жас тық тан ба сын кө те ріп
ал ды.– Бес жүз ағай ын, жег жат ты қай дан тап тың?
– Тап тым. Мы на жа ғы – Жа сыл кент, мы на жа ғы – Мәу елі. Сен си яқ ты
үй де ома лып оты рып ал май мын. Үш об лыс ты ара лап жү ріп, ағай ын, құ да, жег-
жат – бә рін тап тым. Тоқ сан бай ба ба мыз дан та ра ған үрім-бұ тақ тың өзі жүз ден
аса ды. Біз өніп-өскен тұ қым быз ғой. Ен ді сол үр діс ті ары қа рай да мы та бе ру
ке рек емес пе? Әрі де се, той ша шы рап кет кен ту ыс тың ба сын бі рік ті ре ді. Ей,
Тө ке, бұл той де ген дә не кер, бі ле біл сең.
– Бай ғұс-ау, қар ға та мыр лы қа зақ та, не көп жег жат көп. Са най бер сең,
мың нан аса ды. Ма ған де сең, мың адам ша қыр. Бі рақ ақ ша ны қай дан та ба сың?
Әл де бая ғы Есей бай дың Қыр шын ды тауы на ты ғып кет кен ал ты нын тау ып
ал дың ба? – деп Тө кең күйі не бас та ды.
Әң гі ме де ау ыл ада мы ның ағай ын ға ау қат ты бо лып кө рі ну үшін ға на жа лаң
мақ тан гер лік ке са лын ға ны жә не дұ рыс ой лас тыр ма ған олақ есе бі нің со ңын да
бар мақ тіс те ге ні ту ра лы ба ян да ла ды.
– Бы лай өзі есе бін шы ғар дың ба? Каль ку ля тор де ген бо ла ды.
– Ой, Тө ке-ай, – деп Ке рім құл са сыр дың сояуын дай қо лын бі р-ақ сіл те ді. –
Бес жүз адам ең құ ры ған да бес мың нан тең ге әкел мей ме? Қай та ме нің есе бім
бой ын ша, рес то ран ның тө ле мі нен ар ты лып, өз қал там да қа ла ды.
– Ау, сон да сол той ға ша қы ра тын ағай ын ның бә рі бай деп ой лай сың ба?
Ке рім құл дың сояу дай си даң қол да ры ер бең деп кет ті. Құ рық тай мой ны ның
та мы ры бі леу ле ніп:
Достарыңызбен бөлісу: