Арман пв баспасы

109
«Бір жан­Са ра ай ты сы» – түр жа ғы нан да, маз мұн жа ғы нан 
да, өз ге ай тыс тар дан оқ шау тұр ған әлеу мет тік жә не көр кем дік 
ма ңы зы бар ай тыс.
С.Мұ­қа­нов
БІР ЖАН МЕН СА РА АЙ ТЫ СЫ
ХІХ ға сыр да ғы ақын да р ай тыс та ры ның ішін де ай рық ша орын 
ала ты ны, ке ңі нен та ра ға ны, көр кем дік дә ре же сі жо ға ры сы – 
«Бір жан мен Са ра ай ты сы». Өзі нің идея лық маз мұ ны жа ғы нан 
да, көр кем дік, об раз дық си пат та ры мен де, «Бір жан мен Са ра ай-
ты сы» – на ғыз әде би шы ғар ма. Осы ай тыс та Бір жан мен Са ра қа-
зақ қо ға мын да ғы ке лең сіз жайт тар ды, ке ре ғар пі кір лер ді сын ға 
ала ды, әлеу мет тік мә се ле лер ді кө те ре ді. Бі лім ді, да на ақын дар-
дың әр сө зін де қа зақ өл ке ле рі нің бай лы ғы, та ри хи адам да ры, қо-
ныс ме кен де рі, әр ел ге тән әдет-жо рал ғы ла ры біл гір лік пен ба ян-
да ла ды.
Оқи ға же лі сі бой ын ша Же ті су өңі-
рін де Са ра ат ты әрі ән ші, әрі атақ ты 
ақын қыз дың бар еке нін, оның сан жүй-
рік тер ді сөз бен бу ған ды ғын ақын Бір жан 
ес ти ді. Ал Бір жан жай ын, оның қан дай 
ән ші, ақын екен ді гін Са ра да ес ті ген. 
Бұ лар бір-бі рін көр ме се де, сырт тай 
та ныс, кө рі сіп, ай ты су ды ар ман етіп 
жү ре ді.
Бір жан бір жо лы қа сы на шә кі рт те-
рін, жол дас та рын ер тіп, Са ра ның елі не 
ке ле ді. Бір жан кел се, Са ра үй ін де жоқ 
екен. Бір жан ның ал ды нан Са ра ның ше-
ше сі мен сің лі сі шы ға ды, олар мен бір-екі 
ау ыз сөз қа ғыс ты рып, Са ра ның қа жы ау лы на кет кен ді гін ес ти ді 
де, оны із деп сол ау ыл ға тар та ды.
Бұл кез де Са ра жи нал ған көп ші лік тің ал дын да қа жы ата сы на:
…Қа жы-еке, сіз ге ай тар лық ары зым сол,
Қа па мын бас тан би лік ал ма ған ға, – 
деп мұ ңын ша ғып отыр екен. Осы тұс та Бір жан ке ліп: «Бұл үй де 
Са ра бар ма, шық сын бе рі», – деп ха бар са ла ды, жұрт жи на лып 
«Бір жан мен Са ра ай­
ты сы» атақ ты екі ақын ның 
ара сын да ғы сөз ай ты сы 
ға на бол май, ай тыс өне­
рін де гі көр кем дік қу аты, 
тіл бей не лі лі гі жа ғы нан 
ерек ше эс тетикалық тал­
ғам биігі нен кө рін ген ай­
тыс тың үз дік үл гі сі ре тін­
де қа зақ ау ыз әде бие ті нің 
та ри хы нан ерек ше орын 
ала ды.
М.Жар­мұ­ха­ме­дұлы

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: