С. Т. Дүзелбаев техникалық механика
жүктеу/скачать 9,99 Mb. Pdf көрінісі
|
|
423 Қайталау сұрақтары 1. Сығылған стерженьнің орнықтылығын жоғалтуы құбылысы неге байланысты ? 2. Дағдарыс күш жəне дағдарыс кернеу дегеніміз не ? 3. Дағдарыс күшті анықтайтын Эйлер формуласын жазыңыз . 4. Эйлер формуласына көлденең қиманың қандай екпін моменті енеді ? Бұл жерде айрықша жағдай болуы мүмкін бе ? 5. Дағдарыс күшке стерженьнің ұзындығы мен оның көлденең қимасының қатаңдығының EI əсерлері қандай ? 6. Эйлер өрнегін қолданудың шегі қандай ? 7. Стерженьнің бекітілу шарттары дағдарыс күштің шамасына қалай əсер етеді ? Ұзындықты келтіру коэффициенті деген не ? 8. Эйлер формуласының тұтыну шегі қалай тағайындалады ? 9. Дағдарыс кернеуді анықтайтын Ясинскийдің формуласының түрі қандай жəне ол Ст . 3 болат стерженьдер үшін иілгіштің қандай мəнінде пайдаланылады ? 10. Дағдарыс күш Ясинский бойынша қалай анықталады ? 11. Стерженьнің иілгіштігі деп нені айтамыз жəне оның шамасы қандай өрнекпен есептеледі ? Оның өлшем бірлігі неге тең ? 12. Шекті иілгіш дегеніміз не жəне ол қалай өрнектеледі ? 13. Шектік иілгіштің шамасын анықтау үшін оның материалының қандай физикалық - механикалық сипаттамаларын білу қажет ? 14. Болат стерженьдер үшін , дағдарыс кернеу мен иілгіштің тəуелділігін көрсететін сызбаның түрі қандай ? 15. Сығылған стерженьнің орнықтылық шартын тұрғызыңыз . 424 Қосымшалар Қосымша А ( анықтамалық ) Көміртекті конструкциялық болаттардың механикалық сипаттамалары Болат маркасы u у у d 10 болғандағы салыстырмалы ұзаруы % Соғу тұт . 5 10 a 2 / м Дж кем емес МПа 10 340 210 140 31 24 20 420 250 160 25 - 25 460 280 - 23 9 30 500 300 170 21 8 35 540 320 190 20 7 40 580 340 - 19 6 45 610 360 220 16 5 50 640 380 - 14 4 55 660 390 - 13 - 60 690 410 - 12 - 20 Г 460 280 - 24 - 30 Г 550 320 - 20 8 50 Г 660 400 - 13 4 20 Х 800 650 - 11 6 40 Х 1000 800 - 10 6 45 Х 1050 850 - 9 5 30 ХМ 950 750 - 11 8 35 ХМ 1000 850 - 12 8 40 ХН 1000 800 390 11 7 50 ХН 1100 900 - 9 5 40 ХФА 900 750 - 10 9 38 ХМЮА 100 850 - 14 9 12 ХНЗА 950 700 400 11 9 20 ХНЗА 950 750 - 12 10 30 ХНЗА 1000 800 - 10 8 40 ХНМА 1000 950 - 12 10 30 ХГСА 1100 850 - 10 5 425 Қосымша Ə ( анықтамалық ) Шойынның механикалық сипаттамалары Шойын материалы Беріктік шегі Бринелл қаттылы - ғы , НВ созудың u сығудың u июдің u бұрау - дың u СЧ 12-28 120 500 280 - 1430-2290 СЧ 15-36 150 650 320 240 1630-2290 СЧ 18-36 180 700 350 - 1700-2290 СЧ 21-40 210 750 400 280 1710-2410 СЧ 24-44 240 850 440 300 1870-2170 СЧ 28-48 280 1000 480 350 1700-2410 СЧ 32-52 320 1100 520 390 1870-2550 СЧ 35-56 350 1200 560 400 1970-2690 СЧ 38-60 380 1400 600 460 2070-2690 ВЧ 40-10 400 1600-1700 - 480-510 1560-1970 ВЧ 50-1,5 500 1860-2000 - 740-790 1870-2550 ВЧ 60-2 600 2040-2290 - 660-810 1970-2690 Ескертпе : келесі шойындардың у аққыштық шегі ВЧ 40-10 – 300 ВЧ 50-1,5 – 380 ВЧ 60-2 – 420 426 Қосымша Б ( анықтамалық ) Температуралық сызықтық ұлғаю коэффициенті жəне Пуассон коэффициенті Материал Температуралық сызықтық ұлғаю коэффициенті 7 1 10 C Пуассон коэффициенті v Болат 120 0,3 Шойын 114 0,23-0,27 Алюминий 230 0,32-0,36 Қорғасын 290 0,42 Мыс 170 0,31-0,34 Күміс 197 0,37 Қола 170-220 0,32-0,35 Жез 170-220 0,32-0,42 Жəмшілген мырыш - 0,27 Бетон 100 0,17-0,2 Тас қалақ 40-70 - Ағаш 20-50 - 427 Қосымша В ( анықтамалық ) Кейбір материалдардың беріктік шегі Материал Беріктік шегі созғанда сыққанда МПа Қарапайым сұр шойын 140-180 600-1000 Ұсақ түйіршікті сұр шойын 210-250 До 1400 Пластмассалар Бакелит 20-30 80-100 Целлюлоид 50-70 - Текстолит 85-100 130-250 Гетинакс 150-170 150-180 Бакелизирелінген фанера 130 115 Ағаш / ылғалдығы 15% / Қарағай талшық бойымен 80 40 Қарағай талшыққа кесе - көлденең - 5 Шырша талшық бойымен 65 35 Шырша талшыққа кесе - көлденең - 4 Емен талшық бойымен 95 50 Емен талшыққа кесе - көлденең - 15 Тастар Гранит 30 120-260 Құмтас 20 40-150 Əктас - 50-150 Кірпіш - 7,4-30 Бетон - 5-35 Ерітіндідегі тас қалақ 0,2-0,5 2,5-9 428 Қосымша Г ( анықтамалық ) Серпімді модульдер мен Пуассон коэффициенттері Материал Серпімділік модулі Е , МПа Ығысу модулі G , МПа Ақ , сұр шойын (1,15÷1,60)·10 5 4,5·10 5 Балқымалы шойын 1,55·10 5 - Көміртекті болат (2,05÷2,1)·10 5 (8,0÷8,1)·10 4 Қоспалы болат (2,1÷2,2)·10 5 (8,0÷8,1)·10 4 Илемделген мыс 1,1·10 5 4,0·10 4 Суық созылған мыс 1,3·10 5 4,9·10 4 Құйылған мыс 0,84·10 5 - Жəмшілген фосфорлы қола 1,15·10 5 4,2·10 4 Суық созылған жез (0,91÷0,99)·10 5 (3,5÷3,7)·10 4 Жəмшілген маргенецті қолазы 1,1·10 5 4,0·10 4 Жəмшілген алюминий 0,09·10 5 (2,6÷2,7)·10 4 Созылған алюминий сым 0,7·10 5 - Құйылған алюминді қола 1,05·10 5 4,2·10 4 Жəмшілген дюралюмин 0,71·10 5 2,7·10 4 Жəмшілген мырыш 0,84·10 5 3,2·10 4 Гранит 0,49·10 5 - Əктас 0,42·10 5 - Мəрмəр 0,56·10 5 - Құмтас 0,18·10 5 - Қалақ кірпіштен (0,027÷0,030)10 5 - Бетон беріктік шегі , МПа 10 (0,146÷0,196)·10 5 - 15 (0,164÷0,214)·10 5 - 20 (0,182÷0,232)·10 5 - Ағаш талшық бойымен (0,1÷0,12)·10 5 0,055·10 4 Ағаш талшыққа кесе - көлденең (0,005÷0,01) ·10 5 - 429 Қосымша Д ( анықтамалық ) Созу мен сығудың негізгі мүмкіндік кернеулерінің жуық шамалары Материал Мүмкіндік кернеу созылу сығылу МПа Құйылған сұр шойын 25-80 120-150 Болат Ст . 2 140 Болат Ст . 3 160 Көпірлік болат Ст . 3 140 Көміртекті машинажасау ( конструкциялық ) болаты 60-250 Көміртекті машинажасау ( конструкциялық ) болаты 100-400 жəне жоғары Мыс 30-120 Жез 70-140 Қола 70-120 Алюминий 30-80 Алюминді қола 80-120 Дюралюминий 80-150 Текстолит 30-40 Гетинакс 50-70 Бакелизирелінген фанера 40-50 Қарағай талшық бойымен 7-10 10-12 Қарағай талшыққа кесе - көлденең - 1,5-2,0 Емен талшық бойымен 9-13 13-15 Емен талшыққа кесе - көлденең - 2,0-3,5 430 Қосымша Е ( анықтамалық ) Негізгі мүмкіндік кернеуін кеміту коэффициенті Иілгіш коэффициенті жүктеу/скачать 9,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|