Ал қоныс аудару аудандары шенеунікгерінің киянат жасауында шек бол-
мады. Ж етісу облысының Ж аркент уезі Аралтобе селосының шаруалары
шаруашылықжүргізуге арналған ақшалай қарыздыңтөленуін екі жыл күтті,
әбден қайыршыланған олар Ж аркент ауданының қоныс аударушыларды жер-
ге орналастыру бөлімнің меңгерушісі Тепловқа барады. Олароны күтіп қабыл-
дауына кіріп «екі әйел мен бір шаруа оның алдында қүдай ананың алдыңдағы
сияқты тізерлеп тұрып, жәрдемақы беруді сұрағанда, оган жас балалары аш-
жалаңаш деревняда қалғанын айтып жалынғанда бастық мырза шаруаларды
балағаттап қуып шыққан».161
Қ оны станды ру саясаты ны ң проблемалары н ж үртш ы лы кты ң к е ң та л -
қылағанын айтып өткен жөн, бұл әр түрлі түсініктсгі толып жаткан жари-
яланымдардан көрінді. Ү кім еттің аграрлы қ саясаты н ы ң күрамдас бөлігі
ретінде бұл мәселе М емлекеттік Думада өте қызу айтыс тугызды. А грар-
лы қ мәселені шешу Ресей империясының шет аймактарыи мсксидсген ха-
лы қтарды ң саяси құқы ктары н қарасты румен үштасты. Бүган Ү кім еттің
Ресейдегі ш аруаларды ң ж ерге деген мұктаж ды гы н кедсйлсрді ш ығыска
жаппай қоныс аудару жолымен қанағаттандыруға тырысуы ссбеп болды.
Ж ергілікті түрғы ндарды ң мүдделері мүлде ескерілмсді. I М емлекеттік
Думаныңотырыстарында (1906) Орынбор губерниясынан
сайланған
депу
тат Т .И .Седельников қазак халкы ның да, орыс қоны с аударуш ылары ның
да мүдделерін қорғау туралы мәлімдеді, ол «жүз мындаған
казактар
создің
тура мағынасында ж ерсіз болып табылады. Ал егер жері аз қазақтарды
алсак, олар м иллионнан кем болмайды» деп мәлімдеп ж үртш ы лы кты ң
назары н жер пайдалану м әселелеріне аударды .162 Оңшыл депутаттарды ң
бір бөлігі, мысалы, кінәз Голицын сияктылар бұрынғысынша «қоныс ауда
ру ісін мүмкін болған барлы қ әдістермен күш ейтуді» талап
Достарыңызбен бөлісу: