Уакытша үкімет Қазақстанда самодержавиенің бұрынғы саясатын жалға-
стырды. Ол Казақстан мен Орта Азиядағы 1916жылғы көтерілісті басып-жа-
ныштаған жазалау отрядтарына катысушыларға ракымшылықжасау туралы
каулы қабылдады, жергілікті жерлерде бұрынғы уезд ж әне болыс бастыкта-
ры, губернаторлар комиссарлар, азаматтықкомитеттердіңтөрағалары болып
алды. Кдзақтарды саяси кұкыкгардан айырған бұрынғы патша зандары күшінде
қалды, казак әскерлерінің орасан зор жер иеліктері мен сословиялық пұрсат-
тылықтары мүлде кол тигізілмеген калпында калдырылды, казак,халкының
ең жақсы жерлерін тартып алған Қоныс аудару баскармасы өз қызметін жал-
ғастыра берді.
1916 жылғы көтеріліске қатысушыларды патша үкіметі қанға бояп жаза-
лағаннан кейін Қытайдан кайтып келуші қазақж ән е қырғыз отбасыларына
Уақытша үкімет 100 сом мөлшерінде жәрдемақы берді, бірақ көтеріліс талқ-
андалғаннан кейін туған жерлерінен кетіп қалған, Кытайдан кайтып келуші
қазақ жөне кырғыз боскындарын жергілікті шовинист-кулактар жағдайды
пайдаланып талап-тонап, зорлық-зомбылыккөрсетті және қырғынға ұшы-
ратты. Уакытша үкімеггің Жетісудағы комиссары Ш капский «ешкандай та-
туласу туралы сөз болуы да мүмкін емес, ал казактар көшірілуге тиіс» деп
мәлімдеді. Көптеген жерлерде жазалау отрядтары сакталып қалды және 1917
жылғы акпаннан кейін де көбінесе бұрынғы өдістермен іс-әрекет жасауын
жалғастыра берді.
Уакытша үкімет жер реформасын жүргізу туралы соғыста жеңіске жет-
кеннен кейін өткізілуге тиісті Құрылтай жиналысында жарияламакшы бо
лып шешті. Үлтмәселесінде Уакытша үкімет «Дін ұстанушылық пен ұлтгық
шектеулердің күшін жою туралы» декрет жариялады, алайда ұлттың өзін-өзі
билеу кұкығы, шағын халыктар мен аз ұлттардың тағдырлары туралы ж әне
баска мәселелерге сокпады. Жалғастырылып жаткан 'абыройсыз соғыс халык
шаруашылығында басталған күйзеліс, экономикалык дағдарыс, азык-түліктің
жеткіліксіздігі, кымбатшылыктың өсуі ж әне бүкіл Ресейдегі сиякты, Казақ-
стандағы халықтың калың бұкарасы үшін баска да киыншылықтар мен жоқ-
шылықтар жағдайларында Уакытша үкімет халықтың сенімінен айырыла ба-
стады, сөйтіп жалпы халыктыкнаразылыкпен ашу-ыза толкынында Ресейдегі
коғамдық-саяси ж әне экономикалык құрылысты түбірінен өзгертуге ұмтыл-
ған мейлінше батыл күштер үстем бола түсті.
1
Достарыңызбен бөлісу: