0 pin - дыбыстьвд жазудагы танбасы,
жазылады жэне кезге кершеда. Бул ережеш окушылар оцай угады. BipaK
практикада эрш пен дыбысты
6ipiHiH орнына
6ipiH колдану жш кездеседь
Мысалы, «касык» деген сезд1 ауызша талдатканда, бул сезде бес эрш бар
деп, «сия», «кою » деген сездердщ зркайсысында уш дыбыс бар деп жауап
беретЫ жш кездеседа.
0pin пен дыбысты окытуда булардын арасындагы
жалпы айырмашыльщты
6uiri3in коймай, Эркайсын орнымен колданып,
ерекшелтн бивдру кажет. Ол ушш тшм1здеп дыбыс саны мен
алфавиттеп
3pin санын салыстырып, байкату.
Дыбыс - 3 7 ' dpin - 42 Дауысты дыбыстар —12
Олардьщ эрштер1
Дауыссыз дыбыстар -25
-------« --------------
Крсарлы дыбыстардыц
apin T ep i Ю (й+у), я (й+а), е (й+о)
Белп эрштер: ъ -жуандык, айыру белпа,
Ь -жпншкелш белпс!
Демек, сия деген сеЗде уш эрш: с-и-я, терт дыбыс: с-ы-й-а бар, цою деген сезде уш эрш: ц-о-ю, терт дыбыс: ц-о-й-у бар деп талдап, салыстыра
тусйадрем1з. Bip ескертетш нэрсе дауысты жэне дауыссыз дыбыстарды
окытуда, олардын ерекшел
1
ктерш сипаттауда дауысты дыбыс пен
дауыссыз дыбыс эрштершщ мацызы зор. Бул жерде 6i3 оньщ spin
тургысындагы ерекшелтн емес, кез алдымыздагы эр дыбыстын бейнеы
сол 3pin туршде елестеп туру жагын айтамыз.
«Алфавит» такырыбы 4-сынып окулыгында жаксы тусшд1ршген.
Мугашм сабакта алфавиттеп эрштердщ орналасу тэртабш," эр эрштщ жай
жэне бас эрш Typi-болагынын салыстырма жолымен уйрету керек. Окушы
алфавитпен, жай эрш жэне бас эрштщ жазылуымен бастауыш сыныптан
таныс. 4-сыныпта оны api карай жетшдорш, дагдьшандырады. О л ушш : а)
алфавит тэртабш уйреткенде: сезджтердеп сездер дщ т1зшу репмен
70
