Ж. Н. Сулейменова А. Эбшкаев, З. Бейсенбайкызы

керсетшедь Б^л эр емле ережесше байланысты болуы керек. Тексеру 
диктантына кажетп мэтш тацдаганда оньщ мазмунына, орфограмманын 
санына кецш белшед1. Мысалы, 5-сыныпта 12 орфограмма, 6-сыныпта 16, 
7-сыныпта 20, 8-сыныпта 24, 9-сыныпта 24 орфограмма болуы кезделедь
Тексеру диктантын жаздыруда мынадай жуйе сакталынады: мугал1м 
мэтнад мэнерлеп, орташа каркынмен толык окиды, одан кешн sp6ip 
сойлемд1 синтагмага беле отырып окиды да, окушылар жаза бастайды; 
мопн жазылып болганнан кейш мугал1м оны толык окып шыгады, 
окушыларга ез бепмен тексеруге шамалы уакыт берш , жинап алады.
Дштантты багалау. Диктантгы тексеру барысында мугал!м кате 
кеткен жерд1 (орфографиялык катешц астын ею сызык, тыныс белгщен 
кеткен катенщ астын 6ip сызьщ) сызып, дэптердщ шетше ( емлеге таявдиа, 
тыныс белпсше цус (у) б е лп а ) белп кояды. Диктантгы тексеру барысында 
мынадай 
кателер 
(асты 
сызылганымен) 
есепке 
алынбайды: 
а) 
тасымалдаудан, э) орта мектеп минимумына енбейтш ережелерден, б) aui 
етшмеген ережеден, в) автордын койган тыныс белпсшен. Сонымен катар 
кей сездердщ бащаусызда жанылыс жазылып кету1 (егер окушыга оны 
окытканда, тузете алатын болса) де есепке алынбайды. Диктантгы 
багалауда кателердщ сипатына 
мэн бершедь Мектеп тэж1рибесшде 
кателер: кайталанатын, 6ip типтес, ерескел жэне бащаусыз кеткен болып 
белшедь Кайталанатын кателер 6ip сезде кездесш отырады. Bip типтес 
кателер 6ip ережеге байланысты кетедь ©рескел кателерге: етшген, 
б1рнеше рет кайталанган ережеден кеткендер жатады. А л байкаусыз 
(ерескел емес) кателерге: емле ережесшдеп ескертулерге байланысты, 
сирек колданылатын сездердщ жазылуындагы, окулыктьщ соцында 
бершетш сездж-минимумга енбеген сездерден, бас эршке (курдел1 жалкы 
еимдерде) байланысты т.т. кателер жатады. Кателердщ сипатьша карай: 
ею ерескел емес кате 6ip категе, кайталанатын кателер 6ip категе, алгашкы 
6ip типтес уш кате 6ip категе, кешнп кателер дербес категе есептелшедь 
Диктантка 6ip бага койылады. Кателердщ саны белшекпен (/) керсетшедь 
Белшектщ алдында емледен кеткен кате, артында тыныс белпсшен кеткен 
катенщ саны керсетшед1. « 5 »
- 0/0,1/0,0/1; «4 » - 2/2,1/3,0/4; « 3 » -
4/4,3/5,0/7; 
«2 » 
-7/7,6/8,5/9,8/6 
кателерге 
койылады. 
А л
сездж 
диктантында: « 5 » -ешкандай катейз; «4 » - 2 -ден аспайтын категе; « 3 » - 3-
4 категе; « 2 » - 7 категе дешн, « 1 » - 7 катеден асканда койылады.
Мазмундама мен шыгарманы багалау.
Мазмундама - окушылардыц тш н дамыту, байланыстырып сейлеу 
кабшетш дамытуга багытталган жаттыгудыц 6ip 
T ypi. 
Мазмундама эр турл
1 
непздерге карай жжтеледй
Келем1 жагынан мэтш толык жэне ыкшамдалган туршде бершед1. 
Толык мэтшдеп сез. саны: 5-сыныпта -100-150 сез, 6-сыныпта -150-200 
сез, 7-сыныпта -200-250 сез, 8-сыныпта -250-300 сез, 9-сыныпта -350-400 
сез камтылуы тшс.
Мазмуны жагынан: толык, терме жэне толыктырма болып белшедь 
Терме мазмундамада мэтшнщ 6ip гана мэселеа алынып, окушы оны ез

бепмен е р б т п жазады. А л толыктырма мазмундамада окушы мэтшнщ 
басын, аягын ез бепмен толыктырып жазады.
К^абылдау амалына карай мазмундама: окылганды 
TipeK 
ету жэне 
есткенш ирек ету болып белшедь
Мэтшнщ мазмунына карай: таныс жэне бейтаныс болып белшед1.
Мэтшнщ сипатына карай: 
мазмундама-баяндау, мазмундама - 
сипаттау, 
мазмундама-талдау, 
мазмундама-суреттеу, 
мазмундама- 
мшездеме болып белшед1. Мысалы, 5-сыныпта - баяндау, талдау, 6- 
сыныпта -
суреттеу, 7-сыныпта мшездеме, бейнелеу сипатында, 8-9- 
сыныптарда аталган турлершщ бэр1 де журпзшед1.
Максатына карай: окыту жэне тексеру болып белшедь Окыту 
максатындагы мазмундамада мугал1м мынадай мэселелерге кецш белед1:
- мэтйад мэнерлеп окиды;
- TYciHiKci3 сездер мен колданыстарга токталады;
- кей сездердщ (ережес1 етшмеген) жазылуына мэн беред1, тактага 
жазып коюга болады;
- сыныпты катыстыра отырып, мазмунын эцпмелещц.
Эцпме барысында мугамм: мэтшдеп непзп ой немен байланысты 
екещцгше, мэтпад канша белкке белуге болатындыгына, олардыц 
арасындагы байланыска, непзп ой кандай амал-тэсшдер аркылы бершп 
отыргандыгына мэн бере отырып, окушылардан сол туралы жауап естуге 
тырысады. Мэтшдо талдап болганнан кешн жоспар жасалады, бел1ктерд1 
байланыстырушы т1рек сездерд1 жазуга болады. Одан кешн окушыларга 
мэтшнщ мазмунын айткызып, e3i мэнерлеп 6ip рет окып шыгады, 
окушылар жазуга Kipicefli.
Шыгарма — окушылардыц ойын байланыстырып 
жазуга 
калыптастыратын эдютщ 6ip Typi. Оныц келемк 5-сыныпта -0,5-1,0 бет, 6- 
сыныпта - 1,0-1,5 бет,7-сыныпта -1,5-2,0 бет, 8-сыныпта -2,0,-3,0 бет, 9- 
сыныпта — 3,4-4,0 бет болуы тшс. Шыгарма 

жүктеу/скачать 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: