Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н- пв б ас па сы

10
Ахаң ның осы сө зі не орай лас пі кір лер ді Алаш зия лы ла ры  ның 
көп ші лі гі біл дір ді. Ай та лық, Ғұ мар Қа раш тың «Тіл ді сақ тау-
ға  мүм кін  бол ған да,  тіл  сақ та лу ға  ти іс.  Біз  ті лі міз ді  қан ша 
сақ та сақ, ұл ты мыз ды да сон ша сақ та ған бо ла мыз»; Мұс та фа 
Шо қай дың «Ұлт тық рух тың не гі зі – ұлт тық тіл»; Ха лел Дос-
мұ ха мед ұлы ның «Ана ті лін жақ сы бі ліп тұ рып, бө тен ше жақ-
сы сөй ле сең, бұл – сүй ініш; ана ті лін біл мей тұ рып, бө тен ше 
сөй ле сең,  бұл  –  күй ініш.  Өз  ті лін  біл мей  тұ рып,  жат  тіл ге 
елік тей  бе ру  –  зор  қа те.  Бұл  оқы ған дар дың  һәм  оқу шы лар-
дың есі нен шық пауы ке рек»; Мағ жан Жұ ма ба ев тың «Ұлт тың 
ұлт бо луы үшін бі рін ші шарт – ті лі нің бо луы» де ген жа на шыр 
ой ла ры – біз дің за ма ны мыз ға үн дес, өзек ті пі кір лер. Еге мен 
ел дің, дер бес мем ле кет тің мем ле кет тік ті лі бо ла тұ ра, ті лі міз-
дің өзі нің тұ ғы ры на то лық қон бай жат қа нын ес кер сек, Алаш 
зия лы ла ры өсие ті нің ба ға сы да, ма ңы зы да есе леп ар та ды . 
Алаш тық тар  ана  ті лін  ұлт  бол мы сы ның  бас ты  бөл ше гі  ре-
тін де қа рас ты рып, әсі ре се жас ұр пақ тәр бие сін де ала тын ор ны-
на ерек ше на зар ау дар ды. Қа зір гі кез де ана ті лі міз өріс ті та қы-
рып тар дың бі рі не ай на лып отыр са, олар дың ал ғаш қы үл гі ле рін 
дү ние ге  кел тір ген  де  Алаш  қа лам гер ле рі  бо ла тын.  А.Бай тұр-
сынұлының «Туған тілім», М.Жұмабаевтың «Қа зақ тілі», С.То-
райғыровтың «Туған тіліме» өлеңдері – қа зақ әдебиетіндегі тіл 
тақырыбында жазылған тұңғыш көр кем туын дылар еді.
Алаш  қай рат кер ле рі нің  тіл  ту ра сын да ғы  осы  кө кей кес ті 
ой   ла ры азат тық ал ған бү гін гі қа зақ қа да жол бас шы лық ету де.
(Ер бол Ті ле шовтің «Алаш зиялылары және  
ұлт тілі» мақаласынан)
Әде би тіл
Жа зу дәс тү рі ар қы лы бел гі лі жүйеге түс кен, ор нық қан нор ма ла ры, 
стиль дік-жанр лық тар мақ та ры бар, қо ғам дық қыз ме ті әр алу ан тіл

жүктеу/скачать 7,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: