А.Ә. Ниязғалиева, Г. Г. Тҧрғаналиева

216 
 
Диалектілік неологизмдерді тап 
 Бағыттама 
 Ояз 
 Қияр 
 Ағаш - омаш 
 
Орыс тілінен енген сҿзді тап 
 Манат 
 Пиала 
 Орам 
 Аданас 
 
Егер  белгілі  бір  сҿз  бір  жердің  ҿзінде  2-3  түрлі  вариантта 
айтылатын  болса,  ол  варианттардың  бҽрі  бір  реестрге 
шығарылғанда араларына қандай белгі қойылады? 
 // 
 - 
 → 
 / 
 
Говорлардың  сҿз  тіркестерінің  жасалуына  кҿп  қатысатын 
етістікті тап 
 Болу 
 Деп 
 Салу 
 Бҿлу 
 
Ҽдеби тілде кесдеспейтін жұрнақтарды тап 
 - ди, - пай 
 - сыз, - сіз 
 - лы, - лі 
 - пай, - шылық 
 
Тҿмендегі  сҿздерден  фонетикалық  дублеттерге  тҽн  мысалды 
тап 
 Сүйінші// шүйінші 
 Ҽтеш // қораз 
 Атауыз // тістеуік 
 Су ағаш // иін ағаш 

217 
 
Лексикалық дублетті тап 
 Су ағаш // иін ағаш 
 Сүйінші// шүйінші 
 Мҽлімет // мағлұмат 
 Зҽлім // залым 
 
«Мұштау» сҿзінің ҽдеби мағынасы 
 Жұдырықтау 
 Ұру 
 Жұбату 
 Ҿткіз 
 
Араб жҽне парсы тілдерінің элементтері 
 Дҽліз 
 Ҿтпек 
 Тоқмаш 
 Мейман 
 
 
Диалектілік неологизмдерді табыңыз 
 Жатыс күн 
 Шаңтас 
 Қияр 
 Ояз 
 
-  хана  жұрнағы  қай  тілде  сҿз  жасау  амалы  ретінде  кең 
таралған? 
 Иран 
 Орыс 
 Татар 
 Ҿзбек 
 
Говорлық 
лексикадағы 
сҿздерді 
говорлардың 
ҿзара 
қатынасына  жҽне  белгілі  бір  сҿздің  бір  говорда  кездесіп,  екінші 
говорда кездеспеуіне қарай қандай топтарға бҿлуге болады? 
 Сҽйкесті, сҽйкессіз 
 Жалпылама, тарихи 
 Сипаттама, тарихи 
 Ҽдеби, диалектілік 

218 
 
Ҽр түрлі говорларда аталатын сҿздердің ұғым жағынан бір  - 
біріне пара -пар келуі 
 Сҽйкесті 
 Тарихи 
 Сипаттама 
 Сҽйкессіз 
 
Қазақстанның  солтүстік  облыстарында  тұратын  қазақтардың 
тілінде орыс  сҿздері кҿп ұшырайтынын байқаған қай ғалым? 
 Радлов 
 Мелиоранский 
 Соболевский 
 Ильминский 
 
«Дҽліз» сҿзі қазақ тіліне қай сҿзден ауысқан? 
 Парсы 
 Араб 
 Орыс 
 Ҿзбек 
 
Парсы тілінен енген «дарбаза» сҿзінің мағынасы? 
 Қақпа 
 Таба 
 Кҿше 
 Сене 
 
Татар  тілінен  қазақ  тілінің  жергілікті  ерекшеліктеріне  енген 
сҿзді кҿрсет 
 Орам 
 Мейман 
 Шиша 
 Дарбаза 
 
Ең  алғаш  шыққан  диалектілік  сҿздік  қанша  жергілікті 
ерекшеліктерді қамтиды? 
 6000 
 2500 
 5700 
 6700 

219 
 
-  сыңыз,  -  сіңіз  жіктік  жалғауының  ІІ    жақ  сыпайы  түрін 
жасау үшін жұмсалатын бұл жалғау қай говорға тҽн? 
 Батыс 
 Шығыс 
 Оңтүстік 
 Солтүстік 
 
«  -  лық,  -  лік  жұрнағы  мен  -  лы,  -  лі  жұрнақтары  тҿркіндес, 
бір тұлғадан тараған» деген пікірді кім айтқан? 
 Баскаков 
 Радлов 
 Потебня 
 Соболевский 
 
О.Нақысбековтың  классификациясы  бойынша  оңтүстік 
сҿйленістер тобына неше сҿйленіс кіреді? 
 6 
 4 
 5 
 2 
 
Батыс  сҿйленістер  тобын  5  топқа  классификациялап  бҿлген 
кім? 
 Ҽ.Нұрмағамбетов 
 О.Нақысбеков 
 Ж.Досқараев 
 Н.Сауранбаев 
 
Батыс қазақтарының тіліндегі - улы, - улі жұрнағы ҿткен шақ 
есімшенің қызметімен сҽйкес келетіндігін қай ғалым айтқан? 
 Ильминский 
 Радлов 
 Мелиоранский 
 Потебня 
 
Қазақ  диалектологиясында  ең  алғаш  қорғалған  докторлық 
диссертация 
 С.Аманжолов, 1948 ж 
 Ж.Досқараев, 1944 

220 
 
 Қалиев, 1940 ж. 
 Ш.Сарыбаев, 1953 ж. 
 
«Қазақ  тілінің  жергілікті  ерекшеліктері»  (лексика)  деген 
атпен  шыққан  Ж.Досқараевтің  диалектологиялық  сҿздігі  қай 
жылы жарық кҿрді? 
 1955 ж 
 1952 ж. 
 1944 ж. 
 1958 ж. 
 
Маңғыстау  түбегіндегі  тұрғындардың  тілдік  ерекшеліктерін 
зерттеген кім? 
 С.Омарбеков 
 О.Нақысбеков 
 Ғ.Қалиев 
 Ш.Сарыбаев 
 
Ҽ.Бҿрібаев қай аймақтың тілдік ерекшеліктерін зерттеді? 
 Орда қазақтарының 
 Маңғыстау қазақтарының 
 Қарақалпақ қазақтарының 
 Шу бойындағы қазақтардың 
 
Қазақ  диалектология  мҽселелерін  зеттеу  қай  кезден 
басталды?  
 1930ж 
 1929ж. 
 1925ж. 
 1935ж. 
 
Батыс қазақтары тіліне тҽн ерекшеліктерді кҿрсет 
 Мҽстемір, іңкҽл, дырау, бізің 
 Пияла, құдағи, сым, бадырақ. 
 Таға, лҽгҿн, дарбаза, бел. 
 Кҿгер, тандыр, тауша, дҽліз. 

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: