Оқулық. Алматы: жшс рпбк



Pdf көрінісі
бет207/542
Дата06.01.2022
өлшемі5 Mb.
#15983
түріОқулық
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   542
268

26-кесте. Амин қышқылдарының физиологиялық маңызы

Амин қышқыл-

дары

Физиологиялық маңызы



Амин қышқылдары 

жетіспеуінің белгілері

1

2

3



Лизин

Метионин


Цистин 

(метионин мен 

алмасты руға 

болады) 


Аргинин

Триптофан

Гистидин

Лейцин 


Малдың өсуі (əсіресе торай лар-

дың), гемоглобин түзу, меге жін-

дердің сүттілі гі, жыныс ағза-

ларының қызметі жəне сүйектің 

жетілуі үшін қажет. Спермато-

зоид белогының құрамына кі-

ре ді.

Жүннің өсуіне əсерін тигізеді, 



белоктың алмасуын реттейді. 

Организмді холин, кератин түзу 

үшін қажет метил топтарымен 

қамтамасыз етеді. Бауырды қор-

ғап, глобин түзуге атысады.

Қан плазмасы мен кератин құ-

рамындағы белоктарды түзу 

ге 


көмектеседі, улы заттарды за-

лалсыздандыру да маңызды рөл 

атқарады.

Аталық мал ұрығының түзілуі, 

торайлардың қосымша салмағы 

арту үшін қажет.

Малдың сүттенуі, өніп-өсуі 

үшін, көз пигментін, гемогло-

бин ді құрау үшін қажет.

Зат алмасу процесінің дұрыс 

жүруіне, малдың жақсы өсіп-

же тілуіне  қажет.

Қан плазмасындағы жəне ұл-

па 


лардағы белокты кұру үшін 

кажет.


Бұлшық еттің созылып, се міп 

кетуі, сүйектің өсуінің бұзы-

луы,  қан  құрамының  өз ге руі, 

мал сүтінің азаюы, жүн 

нің 

қылшықтанып кетуі, қыш қыл-



дардың азаюы, жұмыс циклі-

нің бұзылуы. 

Қан аздық, бауырды май ба-

сып, лецитиннің азаюы, жүн-

нің қатайып кетуі, бұлшық ет-

тің семуі.

Малдың жүні түседі, тері ау-

рулары байқалады, организм 

ау 

руға шалдыққыш болады, 



бауыр дың қабынуы орын ала-

ды.


Ұрық түзілуінің нашар-

лауы, торайлардың қос-қан 

салмағының азаюы.

Малдың түгі іріленіп, қатайып 

кетеді, көздің қарашығы күң-

гірт тенеді, ұрық өлі түсіп, мал-

дың жүні селдіреп, сирексиді.

Малдың тəбетінің төмен-деуі, 

зат алмасу проце-сінің бұ 

зы-


луы, малдың өсуінің нашар-

лауы, азық-тың организмге 

жұқ пауы

Азоттық баланс бұзы-лады. 

Мал 

дың тəбеті, өсуі жəне 



азық тың жұғымдылығы тө-

мен дейді.




269

Изолейцин

Фенилаланин

Треонин


Валин

Тағамдық амин қышқылдарын 

пайдалану үшін қажет.

Тироксин мен адреналин гор-

мондарын, пигменттерді түзуге, 

қанның молаюына қажет, аскор-

бин қышқылы ның жетімсіздігін 

болдыр майды.

Изолейцинмен бірге тағамдық 

амин қышқыл-дарын сіңіруге 

қа тысады 

Қан тамырлары жүйесінің дұ-

рыс қызмет атқаруы үшін қажет.

Малдың тəбеті төмен-дейді, 

арықтайды. Денеден азоттың 

бөлінуі көбейеді.

Пигмент құраудың бұзылуы, 

қалқанша без бен бүйрек үсті 

безі қызетінің бұзылуы.

Мал арықтайды, денеден азот-

тың бөлінуі көбейеді.

Қан тамырлары жүйесінің қыз-

меті бұзылады, малдың жүріп 

тұруы, қимылы өзгеріп, айнал-

ма ауруына шалдығады.

Белоктың биологиялық құндылығы азық құрамындағы 100 г 

белоктан организмде түзілген белок мөлшерімен анықталады. 

Жануар тектес азықтардың (ет, сүт, жұмыртқа) биологиялық 

құндылығы өте жоғары, 70-95 пайыз деңгейінде, ал өсімдік бе-

логының (қара бидай,сұлы) құндылығы көп төмен - 60 - 65 пайыз. 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   542




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет