Оқулық. Алматы: жшс рпбк
-кесте. Организмдегі маңызды гормондар жайлы мағлұматтар
жүктеу/скачать 5 Mb. Pdf көрінісі
|
| 35-кесте. Организмдегі маңызды гормондар жайлы мағлұматтар
Бездер Гормонның атауы Əсер сипаты Гипоталамус Гипоталамус (нейро гипофиз арқылы) Аденогипофиз Релизинг-гормондар (либериндер, статиндер) Окситоцин Вазопрессин (антидиуретин) Адренокортикотропты гормон (АКТГ) Тиреотропты гормон Фолликуланы жандандырғыш гор- мон (ФЖГ) Лютеиндеуші гормон (ЛГ) Лютеотропты гормон (ЛТГ) – Пролан-Б Аденогипофиздің троптық гормондарының бөлінуін үдетеді не тежейді. Жатыр еттері мен желін миоэпителийінің жиырылуын күшейтеді. Қан қысымын жоғарылатады, бүйректе судың кері сорылуын күшейтеді. Бүйрек үсті безінің қыртысты бөлігінің қызметін күшейтеді. Қалқанша бездің қызметін күшейтеді. Аналық безде фолликулалардың, аталық безде шəует өзектерінің дамуын жандандырады. Сары дененің қалыптасуын, проге- стерон мен тестостеронның түзілуін күшейтеді. Сары денеден прогестерон гормонының бөлінуін күшейтеді, желіндеу жəне сүттену процестерін реттейді. Сүттің түзілуін жандандырады. 343 Бездер Гормонның атауы Əсер сипаты Бауыр
Бүйрек үсті бездер
Қыртысты бөлік
Бозғылт зат Аналық без Аталық без – ен
Қалқанша без Қалқанша серік бездер Пролактин Меланоцитті жандандырғыш гор- мон (МЖГ) Соматотропин (СТГ), өсу гормоны Соматомедин Глюкокортикоид- тар (кортикостерон гидрокортизон) Минералокортико- идтар (альдосте рон, дезоксикорти косте- рон т.б.) Қыртыстық андро гендер, прогестерон Адреналин, Норадреналин Эстрогендер Прогестерон Тестостерон Тироксин, Трийодти- ронин
Кальцитонин (С-торшалар бөледі) Терінің пигментті торшаларында меланиннің таралуын күшейтеді. Организмнің өсіп-дамуын күшейтеді. Гипофиздің өсу гормонының əсерін жан- дандырып, өсу процесін күшейтеді. Көмірсулардың, белоктардың, майлардың алмасуын реттейді. Минеральды тұздардың алмасуы мен бөлінуін реттейді. Қосалқы жыныс белгілерінің дамуын күшейтеді (əсіресе, аталық дарақтарда). Симпатикалық жүйке əсерін күшейтеді, жүректің, бауырдың, өкпенің, мидың қан тамырларын кеңейтіп, көптеген ішкі ағзалар мен тері тамырларын тарылтады, қандағы глюкоза мөлшерін жоғарылатады. Қосалқы жыныс белгілерінің дамуын жəне сақталуын қамтамасыз етеді, ФЖГ- ның бөлінуін тежейді, мезгіл-мезгіл жатыр кілегей қабығында өзгерістер тудырады. Эстрогендермен бірлесе отырып, аналық қосалқы жыныс белгілерінің дамуын күшейтеді, жатырдың кілегейлі қабығының секреторлық қызметін өзгертеді, ЛГ мен ФЖГ-ның бөлінуін тежейді.
Аталық жыныс белгілерінің дамуын жəне сақталуын қамтамасыз етеді. Зат алмасу процесін жандандыра- ды, ТТГ-ның бөлінуін тежейді, қос мекенділердің пішін өзгерістерін шапшаңдатады. |